Katalog

" aşklayaraladın " Cezaevınde yattığı îçın, tezasını çekmış bır suçlu olarak aruk kendısını kotulukler den arınmış goruyor Eskı gunah gunlerını yenıden yaşamaktan korkuyor Akşam yat madan once ellerını kavuşturup ruhuna seslenerek ondan uslu durmasını ıstıyor "Her gun geçen gunlerın şavkı vurmadan ruhum/ Kızıl aydınlığında bakır renk ışık lann / Çılgınlıklardan sıynl, kotuluklerden ann/ Ellerını kavuştur ruhum, gozlerını yum " Bunlan soyluyor ama o gunah gun lenndekı mutluluğuna duyduğu ozlemı de dıle getınyor "Kızgın olduğu kadar yuce bır saldınşla/ Oldurmelı mı dersın eskı anı larımı?/ Boraya karşı, ruhum, dız çok du aya başla " Arthur Rımbaud îngdızcesını haylı ıler letmış, şımdı Almanca oğrenıyor Bunun ıçın Stuttgart'ta Verlaıne'den bır mektup alır "Isa yolunda bırbırımızı sevelım'" Bu acayıp mektuba alaylı bır yanıt venr Yanıt Verlaıne'ı kızdırmaz, tersıne, coşturur Çunku şımdı lann adına ıkı gorevı yenne getırecek hem eskı dostunu kazanacak nem de Rımbaud nun rııhunu gunahtan arıtacak Ikı dost Stuttgart'ta bır kafedeler Edebıyattan soz edıyorlar Verlaıne Usluluk (Sagesse) adlı kıtabındakı dınsel esınlı şıır lennı, Crımen Amorıs'ın gızemh dızelennı okur Rımbaud ıse Verlaıne'e, Bruksel'de kı Germaın Nouveau'ya ulaştırması ıçın Dlumınatıons'ın elyazmalannı venr Sonra Rımbaud'nun onensı uzenne bır bırahane ye gırerler SabahJeyın çopçuler Verlaıne'ı sokaktan toplar "ESKİDEN VE YAKINDA" Karısı onu boşayınca tutunduğu tek dal da kınlır Bır aıle reısının dağılan yuvadan dolayı duyduğu uzuntu değılbu Sığınabı leceğı son bannaktan yoksun kalmanın te laşı Ingıltere'de, Boston'da, Fransızca ders len vererek geçımını sağlamaya çalışıyor Sadece uç oğrencısı var Fransa'da Yıne nazı annesıne geçer Onun verdığı parayla satın alacağı çıftlıkte tarımsal uretım denemelenne başlar Ya nında da bır delıkanlı Oğrencılennden Lu cıen Letınoıs Ut, uzun yıl kollannın ustun de tutmaya çalıştığı kaya başının ustune duşer, yenıden ıçkıye başlar Otuz altı ya şındakı bır erkekle yırmı uç yaşındakı bır gencın bırlıktelığı dıkkatlerden kaçmaz Ayrıta ıkısı de çıftçı değıl, ıkısı de toprak tan anlamıyor zaten ptk ılgılenmıyorlar da Verlaıne sonunda çıftlığı zararla satar Ateşlı bır tıfoya tutulan Letınoıs olur "Ama buyuk korkusunda ormanın Işte uğursuz Tazı Olum " "Altı yıl surecek bu, sonra uçacak pen Ve ben dolaşacağım esnk, yaban, serse YENIDEN CURBET YOLUNDA Pans'ten yıne aynlır Bataklıkta yurumek kolay değıl Serserıler yolunu kesıyor, do vuyor, parasını çalıp ustundekı gıysılennı bıle soyuyorlar Oğlunun bu duşkun durumuna dayanamayan anne Coulom mes'dakı mulkunu Verlaıne'e bağışlar Borçlar yığıldıkça yığdır Şubatta bu çıfdı ğı de satar Ve boylece annesınden kalan son mulk de elınden çıkar Topal Sone ad lışunnde "Oy1 daha dakotuyegıdıyordu rum her an/ Kım derdı boyle hazın olacak benım hakm" dıyerek yakinıyor EDEBİYAT EŞKIYASI Annesı Coulommes'da, Belçıkalı bır komşusunun yanında Oraya da damlar Verlaıne Zılzurna sarhoş, elındebıçakhay kınr annesıne "Hemenbenımlegelmezsen senı oldururum'" Sağa sola saldınr, sovgu ler yağdırır evdekı ınsanlara Konut doku nulmazlığını ıhlal suçuyla bır ay hapıs ve para cezasına çarptınlır 13 Mart 1885 Cezaevınden çıkar Hazı randa Parıs'e gelır Eskı bır rahıp arkadaşının ve dostlarının yanında Huzursuz Rımbaud'yu unutamıyor, eskı gunlenn tat SAYFA 6 1 lı anılannı yenıden yaşamak ıçın kıvra nıyor Bırlıkteyaşa dıİdan bır gunu dı zelere dokuyor "Geldım bu ak şam, yatağına eğıl dım/ Seyrettım o tapılası bedenını / Baktım dua eden bır dervış gıbı/ Oy guneş altında her şey boşmuş, de dım/ ( ) Ne zor se nı sevmek aşkım 1 ınce gulum / Kapatacak mı gozlerımızı olum/ Tukenecek mı soluk uyurken boy le?" AMOUR" Antoıne Fouquet ıle eşcınselıhşkılerye nıden başlar O ara, Georges adlı kuçuk bır çocuğun babası olduğunu da nıhayet anımsar Yenı çıkan şur kıtabı ' Amour"u oğluna adar Bırıken nafakalara karşılık bır mıktar para oder ama sonunda buna da pışman olur Çaresız zavalb annesı son kalan ev eşyalannı da satıp parasını oğluna venr 400 000 franklık (eskı frank) bır varlıktan ancak 20 000 frank kalır îzbe bır yer kıralar ana oğul Verlaıne aşağıda, annesı yukarıda Ve daracık merdıvenler Bu ızbe nemlı yere başta Mallarme olmak uzere zamarun un lu edebıyatçılan gehr, sanat sorunlannı tar tışırlar Nem ve ıçkı yuzunden hastalanır Verla ıne, ayak eklemlennde yangılar başlar Gıt tıkçe ılerler hastalığı "YAN YANA" Bır zamanlar Belçıka'da yayımlattığı, Fransa'ya gırmesı yasaklanan Kadın Dost lar dakı 6 lezbıyen şure erkek erkeğe an sel coşkulan ve ılışkılen ekleyerek Yan Ya na (Parellement) kıtabını çıkanr Yaşı ıler ledıkçe daha bır azgın, daha bır gozu pek ve cesur Ustelık artık yanında annesı de yok Gecelennı hasta ve sarhoş oğlunun başucunda geçırmekten uşutup zaturree olur zavallı kadın Ve 75 yaşında olur Ust katın merdıven aralığı dar Verlaıne yum yemıyor Sedyeye konsa sedye sığmıyor dar merdıvenlere Tabut pencereden sarkıta r A ındırtlır Yan Yana'da gozupek eşcınsel ve çıftcın sel şıırlerın yanı sıra, şaırın cezaevı yaşamı nı anlatan şıırler de var Işte Verlaıne'ın ha pıshane koğuşlarında dolaşan kuçuk bır dışı fareyle sessız sohbetı ' Hanım fare oy nuyor/ Akşamı kır rengınde kara/ Hanım fare oynuyor/ Kara'da kır maskara / Yat zılı çalınıyor/ Mahpuslar yatağa uyuyun1/ Yat zılı çalınıyor/ Gozlennızı yumun ( )" Mons Cezaevı eskı bır şato Kulelerın bı nnde de Verlaıne'nın hucresı var SUındır şeklınde olduğu ıçın avlusundakı mahpus lar da donerek volta atıyorlar Tıpkı Tev rat'ta anlatılan, esır alındıktan sonra done done, bır değırmen taşını dondurmek zo rundakı Samson gıbı "Uylukkemıklenus tunde halsız/ Volta atıp donenlenn/ Alın lannda amansız/ Acılar var sonsuz, denn ( )/Burda ne Fılıstın ne Dalıla var/Çevı nn, çevırın haydı/ Ey sevgılısız Samsonlar/ Yazgının değumenını ( )/ Haydı babacan hırsızlar, kardeşler/ Haydı tatîı sersenler/ Yakası karan fdlıler/ Dolandıncılar, can lar/ Fılozofça tutunu savuralım/ Ve atalım voltamızı/ Hıçbır şey yapmamak guzel/ Hıçbır şey yapmamak guzel " Artık tek dayanağı devletın, sanatçılann ve sanatseverlerın malı yardımları "Yaşa mak guç bundan boyle Alınyazım yakamı bıraksa belkı kurtulurum Sağlığım yennde olsaydı korkmazdım yoksulluktan Yı ne de yazacağım Guvenle yaşadım 1875'ten 1880'e kadar Param vardı Ba şım dıktı Neden o gunlere yenıden don meyeyım? Utku, ılgı, dostlann sevgısı yol gostenyor bana Yardım eh uzaulırsa yenıl mem " Elınde bastonla yuruyen topala Saınt „ Mıchel'ın ıçkılı kahvelen ve meyhanelen " yabancı değıl artık Bu adam aynı zaman da hastanelenn de sureklı konuğu Ağnla n acılan dındığınde elınden kalemı bırak mıyor Hastanelerden çıkıp Collard Ote lı'ndekı odasına donunce, ozellıkle çarşam ba gunlerı, sanatçılar ve sanatseverler ek sık olmuyor yanından Çarşambalar adlı yazı dızısınde şunları soyler "Alınyazım karaysa da çarşambalarım vardı Sokra tes ın odası değıldı ama kadınlı erkeklı kırk kışının doldurduğu olurdu bazen orayı " Bu kara gunlennde Verlaıne'ın en yakın dostu Cazalsadlı bır edebıyatçı Yazın dun yası yıne eşcınsel bır ılışkıden soz eder ARZUNUN BAŞI ÜSTÜNDE BEYAZ AYAKLARIN." Dostlarına adanmış şıırlerden oluşan ît haflar pıyasada Ve kıtabın en guzel şun Rımbaud ıçın yazılmış Arthur Rımbaud'ya başlığını taşıyan şur "Olumlu, melek ve şeytan Rımbaud budalalar/ Varsın sana toy oğlan, sarhoş adını taksın/ Çayır ejde n mekteplı dıye saldınsınlar/ Sen benım kıtabımla ılk yen alacaksın/ ( )/Tarıhsenle dıkecek olumun heykelını/ Uzanan yu cesıne saf aşırılıkların/ Arzunun başı us tunde beyaz ayaklann " Yaşamında erkek dostlann yanı sıra so kak kadınlan da yer almaya başlar Kaldı nm yosması Phılome'ne Boudın'e onu ta nıyanlar Esther dıyor Tatlı ve guzel bır ka dın Bır sure Casals ıle yaşamış Şaırın ya şannsına gıren dığer sokak kadını ıse eskı kıbar orospulardan Eugenıe Krantz Du zenlı ıyı bır ev kadını, ama kıskanç ve kav gacı Belçıka, Londra, Oxford ve Manches ter'de soylevler venr Aldığı soylev bedel lennı har vurup harman savurup tamtakır doner Fransa'ya 1894 Ağustos'unda Şaırler Prensı seçılır Son zamanlannda Verlaıne'le en çok ılgı lenen kışı Barres Once şaırın gıderlennı karşılayacak sanatsever zengınler bulur Sonra on beş kışıden oluşan bır yardım ko mıtesı kurar komıte Verlaıne'e olunceye dek her ay 150 frank odemeyı ustlenır "BU AYYAŞIN CENAZESİNDE BAKANLARIN İŞİ NE!' 10 Ocak 1896 Quartıer Latın mahalle sınde yağmur altında bır tabut geçıyor Ar dında yamanın unlu kışılerı devlet adam lan var Vachette Meyhanesı nm patronu haykırır "Bu ayyaşın cenazesınde bakan lann ışıne1 Babası Maunce Barres'nın notlarından yararlanarak Phılıppe Barres ozanın olu munu ve cenaze torenını şoyle anlatır "8 Ocak 1896 da Madam Krantz'ın evınde ol mıış Hu, sevmezmış Krantz'ı Kotu Mele ğım dedığı Esther'ı severmış en çok Aman sız bır hastalığın pençesınde kıvranan Ver laıne yatağından duşuyor Yerden kaldıra mıyor onu Madam Krantz Butun bır ge ceyı yerde geçınyor Verlaıne Bu yuzden de hastalığı daha da artıyor ertesı gun Esther gormeye gelıyor onu Madam Krantz ıçerı almıyor Kapışıyorlarkapıda Sonyıllanbu ıkı kadının kavgalanyla geçmış Son solu ğunu venrken bıle rahat bırakmıyorlar Ver laıne'ı Ikı kadın kavga kıyamet bağrışır ken şaır yalvanyor hasta yatağından "Su sun n'olur, çektığım bana yetmez mı1 Bıra kın da huzur ıçınde olcyım " "Aynı gun akşam 7'de olur Verlaıne Ikı kadının şamatası şaınn olumuyle de bıt mez Cenaze odadan çıkanlırken bağırma ya başlar Madam Krantz "Verlaıne'ın In cıl'ı çalınmış Kım çaldıysa hemen versın yoksa rezalet çıkannm " Madamn Krantz kılısede bıle rahat dıır maz Cenaze torenınde Esther'ın bulun masını ıstemıyor, "Bu kan gırerse olunun başında yaygarayı kopannm" dıyor Zar zor ıkna edıyorlar onu "Kılısenın kapısı tum ınsanlara açıktır, bırakın gırsın" dıyor lar Ve gınyor Esther Yuzu huzun dolu, acıyla karmakanşık Yanında ıkı sokak kı zı daha var Gozu yaşlı uç kaldırım çıçeğı' Toprağın koytouna venrler şaın Esther ne zaman ustune eğılıp haykınr "Verlaıne, butun dostlann orda 1 " Yuce bır çığlık bu Bellı oluyor Verlaıne'ın onu neden bu den lı sevdığı Bu çocuksu çığlıklar denn, yuce bır buyuyle dolu " Batıgnolles Mezarlığı'nda toprağa ven lır Fronçoıs Copee Maurıce Barres, Step hane Mallarme, Mendes ve Jean Moreas bı rer konuşma yaparlar BATİGNOLLES MEZARLIĞINDA Şaır kızım Elıf Su'yla Batıgnolles mezar lığında, Verlaıne'ın aıle mezarı onundeyız Annesının, babasının ve kendı gıbı ofkelı dengesız noter dedesının yanında Baug nolles'un onur konuklarından Mezan ba kımlı Pembe, beyaz ve san çıçeklerle sus lu Bır dal pembe çıçek kopanyorum anı olarak, Verlaıne kıtaplığımdakı kendı kı taplanndan bırının yaprakları arasında da uyusun dıye Bıze gırışte venlen "Unluler Lıstesı"ne bakıyoruz Burda başka dostlanmız da var Örneğın Andre Breton Gerçekustucu luk'un kuruculanndan Elıf hızlı adımlar la yuruyup lıstedekı planın da yardımıyla Breton'u buluyor Tanrıtanımaz olduğu ıçın mezartaşına haç oyulmamış Haçsızlar dan bır dığen de yıne gerçekustucu şaırler den Benjamın Peret Ikısının de yanında yoresınde çıçek yok Tanntanımaz olduk lan ıçın, mezarlık yonetımı, Verlaıne'ın me zanna gosterdığı ılgıyı bu şaırlenn mezar lanna gostermıyor Çıkış kapısına doğru yuruyoruz kızımla Tıpkı Sade gıbı rahatça beynını ve bede nını doğal ıçgudulennın buyruğuna bırak mış Paul Verlyaıne Eşcınsel, çıftcınsel ya da tannsal butun aşkların şurlennı yazmış En onemlısı ılk kıtabından son kıtabına kadar, aşkın acılarını da dıle getırmış • (*) Paul Verlaıne Zuhal ifiırlen, Çapkın Torenler, latlı!>arkı,SozsuzRomanslar Var hk Yayınlan, 2003,285sayfa, Fıyatt lOmtlyon (1) Paul Verlaıne, Varltk Yayınlan, s 56 (2) Paul Verlaıne Varlık Yayınlan s 66 (3) Rımbaud'nun kayıp şurlennden âGORa OCAK ŞUBAT 2004 KJŞİLİK SORUNU VE TOPLUMLARIN KİŞİLİĞI/ Afşar Tlmuçln USTALARDAN ÖYKÜ DERSLERİ1/ M. Sadık Aslankara M.SADIK ASIANKARA İLE SÖYIEŞİ/ DÜNE, BUGÜNE, DOSTLUĞA DAİR BİR MEKTUP/ Mustafa Alak ŞİİR VE İÇTENÜK/ Veysel Çolak YAŞAM GERÇEĞI. ÖYKÜ GERÇEĞI/ Dlnçer Sezgln KADIN ŞİİRİNE TOPLU BAKIŞ/ Artfe Kalender BİR ROMAN YAZMAK/ Hayrl K. Yetlk 2003 ŞİİR Y1LLIĞI ÜZERİNE VEYSEL ÇOLAK'LA SÖYUEŞİ/ BİR KEZ DAHA SAVAŞ, AYDIN VE YAZAR ÜSTÜNE/ Hasan özkılıç ŞAİR/ E.BUIent Yardımcı BABİL'DEN SONRA YASAYACAĞIZ/ Nlhat Ateş M.SADIK ASLANKARA'NIN OYUN YAZARLIĞI/ Erbll Göktaş Şllr özften SeçMn/ Kazım Sahln/ Veysel Çolak/ Artfe Kalender/ Tlmuçln OzyOrekll/Ertan Yılmaz/ Ahmet Cunbaş/ Soner Demlrbaş/ Hallm Yazıa/ llyas Tunç/ Yum» Yaşar/ Imdat Avşar/ Aydanur Saraç ö y k t t : Kemal GUnduzalp Veysel çolak 2003 Şllr Yıllı^ı Agonile... A^ora 2004 öyku ödölfl Koşulbn Bu sayıda... GAZETE BAYİILERINDE... ( ^ KtTABEVLERİNDE TEL0 232 489 57 41 FAX 0 232 441 20 47 tmall agcxadersH9hotmall com K İ T A P C U M H U R İ Y E T SAYI 725