Katalog

Paul verlaine 1 JLA. JL r ı Sembolizmin öncülerinden olan Paul Verlaine, Rimbaud'nun deyimiyle şiirin peygamberi, görünmezi gören gerçek bir şair. Birçok dünya şairinin yanı sıra Yahya Kemal, Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhip Diranas ve Cahit Sıtkı Tarancı gibi önemli şairlerimizi etkilemiş bir şair Paul verlaine. Verlaine'in şiirlerinin büyük çoğunluğunu dilimize aktaran Erdoğan Alkan, bir Fransa gezisinde ziyaret etti verlaine'in mezarını. Şaire duyduğu sevgiyi aşağıdaki yazıyla dile getiriyor Alkan. VERLAİNE SEÇNE ŞİİRLER BUJL VIİ11LAIM? H Erdoğan ALKAN L ise son sınıf öğrencisiyken Fransızca ders kkabımızdaki en kısa şiir olduğu için Paul Verlaine'in Batan Güneşler (Les Soleils Couchants) şiirini Türkçeye çevirip Varlık dergisine gönderdim. Çevirim yayımlandı. Duyduğum sevinci anlatamam. Verlaine'e ilgim böyle başladı. Mülkiye'deki öğrenciliğimin ilk yıllarında Yahya Kemal'in bir yazısını okudum. "Verlaine çevrilemez" diyordu. Beni en çok işte bu sözler kamçıladı. Mümkünsüzü gerçekleştirmek tutkusuyla kendimi Verlaine çalışmalarına verdim. Karşılaştığım güçlükler olunca Eyüp sırtlarındaki henüz bir çay ocağı ve birkaç küçük hasır iskemleden oluşan Piyer Loti Kahvesi'ne gidip altın boynuz Haliç'i seyredalmış Fransızlann yardımına başvuruyordum. 40 şiir çevirdim. Paul Verlaine konusunda en yetkin kalem olan Jean Richer'nin uzun bir araştırmasını inceledim. Verlaine'in Ahmet Haşim, Cahit Sıtkı, Yahya Kemal gibi şairlerimiz üstündeki etkilerini araştırdım. Bu çalışmalanmı 1961'de, Samsun'da, Paul Verlaine adb bir kitapta giderini kendim karşılayarak yayımladım. Ikinci baskı çok uzun yıllar sonra Alaz Yayınlan'ndan çıktı. Üçüncü baskı Yön Yayınları'ndan, şiir sayısı 41. Varlık Yayınları'ndan çıkan Paul Verlaine, Zühal Şiirleri, Çapkın Törenler, Tatlı Şarkı, Sözsüz Romanslar adlı bu son kitapta (*) 134 şiir var. ÖZCÜR TENLERİN OZANI Parnasse Okulu şairi. Giderek, Sembolizm'in (Simgecilik) öncülerinden. Zühal Şiirleri, Çapkın Törenler, Tatlı Şarkı, Sözsüz Romanslar, Usluluk, Eskiden ve Yakında, Amour, Yan Yana, Ithaflar ve Mutlulıık'un şairi. Çiftcinscl. Rimbaud bir düzyazı şiirinde eşcinselliğinden yakınır: "Sonsuz gözyaşları döktüm bütün bunlara (...) Tükenmeye bıraktım bütün gözyaşlarını gövdemin." Verlaine bu konuda rahat. Eşcinsel sevilerin ve eşcinsel sevilerinin şiirini de yazıyor. Brüksel'de yayımlanan ve Fransa'nın ülkeye girişini yasakladığı Dost Kadınlar (Les Amles) adlı broşürde kadın kadına, lezbiyen aşklar için yazılmış 6 şiir var. Bir yazısında: "Ne Gomorrhe ve Sodome'un adamıyun Ama Paphos ve Lesbos'dan yanayım" diyor. Sodome ve Gomorrhe, adları Tevrat'ta da geçen, crkek erkeğe eşcinselliğin yaygın olduğu yerleşim birimleri. Tanrı taşladı. Paphos, Aphrodite'in, Lesbos ise seviciliğiyle tanınan şair Sappho'nun adası.... Çiftcinsel Verlaine aşkta sınırlamaları kabul etmiyor. Aslında o hem Sodome'un, Gomorrhe'un, hem Paphos'un ve Lesbos'un adamı. Les Amies'deki altı şiir de okura eşsiz imgeler sunuyor. Balkonda şiirinden: "Arkada zengin, loş bir oda, karanlığa doğru/ Melodramlardaki taht gibi açılıyordu/ Görkemli, hoş kokulu, henüz bozulmuş bir yatak." Yatılı Kızlar şiirinden: "Biraz rahatlamak için körpe, amber kokulu/ Gömleklerini çıkardılar, küçüğü kollarını/ Uzatıp gövdesine büktü arkaya doğru/ Abla göğüslerini okşayıp öpmeye başladı." ilkyazşiirinden: "Yükselen özsuyu, açılan çiçek,/ Çocukluğun yeni yeşeren bir bahçe;/ Gonca dilin parladığı köpükte/ Ko, gezsin parmaklarım doyuncaya dek/ Bırak, seyrek otlann arasından/ Yumuşacık çiçeğini sulayan/ Çiy damlalarını emip içeyim." Fransa'nın ünlü lezbiyen yazarı Elula Perrin Verlaine'in cinsel şiirlerinin bir araya getirildiği Erotik Şiirler'e yazdığı önsözde ozana övgüler yağdırır. Paul Verlaine, Sade markisi Donatien Alphonsee François gibi cinsellikte sınırsız özgürlükten yana. Bu özgürlükler içinde sübyancılık da var mı? On altı yaşındakı Mathildc Mautee sübyan sayılır mı? Aslında bedenen yetişkin olsa da aslen çocuktu Mathilde. Biz olayı aktaralım: Verlaine Mathilde'le nişanlı. Ama aile, hakkında çiftcinsellik dedikoduları da dolaşan delikanlıya güvenemiyor, evliliği sürekli erteliyor. Nişanlısının evine yaptığı ziyaretlerin birinde Paul Verlaine bir fırsatını bulııp küçük Mathilde'i öper. Sorar Mathilde: "Ben şimdi hamile mi kaldım?" Bir an duraklayan Verlaine, olanaktan yararlanıp yanıtlar: "Evet." İLK A$KLAR Şair ve yazar Paul Verlaine 30 Mart 1844'te Metz kentinde doğdu. Babası subay. Annesi Elisa Dehee kocasından 14 yaş küçük, zeytinyağı tüccan varhklı bir ailenin kızı. Daha küçük bir çocukken Mathilde adlı bir kıza âşık olduğunu yazar anılarında Verlaine ve onu şöyle betimler: "Sarışındı, öfkeliydi vahşi denecek kadar. Kıvırcık kısa saçları koyu kestane rengi gözlerine ve yüzüne ayrı bir canlılık veriyordu. Tenindeki kızıl lekeler, çiller, ateşli bir bedende tutuşan kıvılcımlar gibi geliyordu bana. Dolgun ve canlıydı dudakları. Geyikler kadar ürkek, oynak bir yürüyüşü vardı." Bu bir çocukluk aşkı. İlk gençlik ve ergenlik aşkı ise lise yıllarında sevdiği, kendisinden büyük ve evli, teyze kızı Eliza Moncomble. Liseli delikanlı annesiyle aynı adı taşıyan teyze kızıyla Leclure'de mutlu günler yaşar: Kırlarda el eleler: " Ah! îlk sevda çiçekleri burcu burcu kokan/ İlk "evet" dediği an tatlı bir fısıltıyla/ Sevgili dudakların sunduğu ilk armağan." Elisa'dan uzaklaşınca yüreğine acı bir hüzün çöker: "Işteyapayalnızım, ürkek ve yapayalnız/ Umutsuz, garip bir öksüz misali ablasız/ Daha çok üşüyorum ak saçlı bir adamdan./ Sen cy bizi ısıtan nazlı sevda kadını/ Tatlı, düşünceli, esmer ve asla şaşmayan/ Ve bazen bir çocuk gibi öpen alnımızı." Verlaine'in ilk kitabı Zühal Şiirleri'nin kaderini bile Elisa karşılamıştı. Çok sevdiği babasının ardından, ilk gerçek aşkı Elisa'nın ani ölümü genç Verlaine'i yıkar ve kendini daha lise çağlannda içkiyc verir; Yaşamında cinsel dönüklük, çiftcinsellik başlar, avuntuyu Lucien Viotti'nin kollarında arar. îtiraflar (Confessions) adlı kitabında yazdıklarından anladığımıza göre ozan yaşantısında büyük yer tutacak bazı alışkanlıkları daha lise sıralarındayken kazanır: "On yedi, on sekiz yaşlarındaydım. îlk kez içtim. Kadını ilk kez tanıdım. Tanıdım dediğime bakmayın, senli benli değildim onlar ile. Ne şakalaşabiliyor ne de ambarlarK İ T A P Erdoğan Alkan Paul verlaine'in alle mezarlığında. $aır, annesinin, babasının, kendisi gibi öfkeli dedesinin yanında. SAYFA 4 C U M H U R İ Y E T S A Y I 7 25