Katalog

f V^ISÜMANKAFAOGLUBÜKE B UL MA C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalısın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçünde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru, bir yazarın adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı yazarın bir sözü ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. "Sözlerim var köprüleri geçirmez/ kimseyi ateşten korumaz kelimelerim/ kılıçsızım, saygım kalmadı bıığday saplarına/ uçtum ama uçuşum/ radarlarla izlendi/ gayret ettim ve sövdüm/ bu da geçti polis kayıtlarına" diyen Ismet Ozel'in, kırk yılın şiirlerini topladığı kitabı. 34 35 30 29 62 43 hJ(HI MUMCUOfiLU Yanılsamalar Kitabı azı düşünürlere göre insanoğlıınıın en büyiik arzusu geride iz bırakmaktır. Elbette bıı iz, kişinin yaratıcıbğına ve üretkenliğine göre defiişir fakat bir yaşarnı anlamlı kılan bir öğe olarak bakılır öliımden sonra geride bıraktıklarımız. Paul Auster'in son yayımlanan romanı "Yanılsamalar Kitabı" (Çev.: Ilknur Özdemir, 2002, Can Yayınları) ölümden geriye kalan izler iistüne yazılmış bir roman. Auster, yaşam sırlarını ölümebirliktegötürmekisteyen karakterler anlatmış bu kitabında. Raşkahraman David Zimmer, bir uçak kazasında karısı ve iki oğlıınu kaybettiğinde ölümle ilk kez yüzlcşir. Anılarıyla dolu evde, çocuklarının oyuncakları ve kansının giysileri ve makyaj malzemeleriyle yaşamak ona çok ağır bir ceza olarak görünmeye başladığında, kendini sessiz film döneminin komedi oyuncularından Hector Mann'la ilgili bir belgesel seyrederken aylardan beri ilk kez güldüğünü fark eder. t îecror Mann, 1929 yılında evinde çıkınış vc kayıplara karışmıştır, 58 yıl sonra David Zimmer bu gizemli oyııncu hakkında incelemeler yapmaya başladığında hiç kimse onu bir daha görmemiş, hakkında bir şey bilmiyordur, iz sürmek için geride bıraktığı on iki filmden başka bir veri de yoktıır. B F. "Oktay..." ("Burası dalyan kahvesi/ Ortalık süt mavisi/ Apostol bu ne biçim meyhane/ Tabağımda bir bulut/ Kadehimdegökyüzü"). 66 49 3 39 4 G. "tanıdığım bütün kelimeler/ gözle rime ait/ ve dilimde yok hiçbir ifade/ kelimeler/ kanuııda dolaşıyor/ ve alamı yor hiç kimse/ hüzün/ kainatın suyundan yapılmış/ olmalı ki/ dibi bulunmuyor/ hiçbir kelimede" diyen şair. 17 10 63 58 18 25 50 5 32 60 33 Geride bıraktığı bu filmler sayesinde Hector Mann tam anlamıyla ölü değildir; gerçek anlamda ölmek aslında Hector'un isteği budur ilk başlarda geride bıraktığınız tüm yaşamsal izler yok oldugunda ancak mümkündür. Dünyada artık fUmlerini razla seyreden kalmamış olsa bile, bir tek kişinin bile seyretmesi unutulmadığının kanıtıdır. Asknda bu duyguyu anlamak biraz zor, bazı kitaplannın basımını ancak kendi ölümlerinden sonra izin vererek bırakan yazarlar olmuştur elbette ama ölümlerinin ardından tüm eserlerinin yakılmasını isteven sanatçılar nc denli içtendir bu isteklerinde? Bunıı bu kadar isteseler hayattayken kendileri yapamazlar mıydı? Bu ikılemi duymaları çok doğal olsa da (yaratıcı güçten duyuîan kuşku neden oluyor belki bu duyguya) en derinde sanki eserlerin yakılmayıp sonraki nesiUer tarafından anlaşılması, sevilmesi, beğenilmesi arzulanıyordur. Paul Auster bu konuyu çok etraflıca işliyor romanda. Rimbaudjgibi yazmamayı tercih edenler, Chateaubriand gibi bir eserin yok edilmesini isteyenler, roman kahramanlan gibi tartıya konuluyor. Bir de tabii, ölülerden geriye kalanlarla yaşamlarını sürdürmeleri gerekenlerin acısı dile getiriliyor. Bir sanatçı hangi durumlarda eserinin kendisinden daha uzun ömürlü olmasını istemez sorusunıı soruyor okura. Bir "Hiçkimse" gibi yaşamlarını sürdürenlere öykünüyorlar belki, hiçbir bellekte yer almadan çekip gitmeyi arzuluyorlar. Romanda bazı temalar sık sık karşımıza çıkıyor. Bunların başında intihar et~ mek, kendini ve eserlerini yok etme geliCUMHURİYET KİTAP SAYI 674 Unutulmamamn kanıtı yor. İntihar girişimlerinin biri hariç hepsi başarısızlıkla sonuçlanıyor, bu vüzden eserlerin de belki tam yok olmadığı hissine kapılmamıza vol açıyor. Roman, "Yalnızca kayıp onlar, eninde sonunda biri çıkıp Alma'nın fümleri sakladıöı odanın kapısını tesadüfen açacak ve oütün hikâye yeni baştan başlayacak" sözleriyle bitiyor. "Oua" sözcüğünü de Auster çift anlamlı kullanmış burada, David Zimmer'in soyadının Almanca anlamı olan "oda" bu gizemin anahtarını taşıyor fakat anlatıcı bunun farkında değil. Büyük bir olasılıkla ipucu, son görüşmelerinde Alma'nın ona verdiği "Batı'nın Bitkileri" kitabında gizli çünkü Hector Mann'ın çölde geçirdiği 50 yıl boyunca bitki bilimle ilgilendiğini biliyoruz. Fakat Auster çok sık yaptığı gibi, bu romanında da çözümsüzlüğü tercih ediyor, sadece ipuçlarını okura sunmakla yetiniyor. Geride bir şey bırakmamanın romandaki en acı anlatımı, roman kahramanlarının ölü çocuklarıyla derinlik kazanıyor. Bir çocuk da aynı sanat eseri gibi geleceğe bırakılan bir bellek aslında, çocuklann ölümleriyle gelecek umudu yok oluyor. Auster yine difier romanlarında yaptığı gibi, çok ince Jekor tasvirleriyle romanı zenginlestirmiş. Odaların içleri, evler, çöl anlatımları çok sinematografik, bu da romanın konusuyla anlam kazanıyor. Eşzamanlı olayları da sanki perdeyi ikiye bölmüş gibi aynı anda anlatmış (örn. s. 137). Ancak filmlerinin anlatımları yer yer fazla uzun ve konu dışında kaldığı için okuru romandan uzaklaştırıyor. Birkaç yerde de yazarın gözünden kaçan hatalar olmuş: 176. sayfada, " 'Ilector'un Sylvia'yı becermesini izlemek istemez onlar' dedi Hector" satırlarında kendisinden Hector olarak bahsetmesi büyük bir hata, çünkü kendisini Herman olarak tanıtıyor Sylvia'ya ve uzun süre kimliğini gizli tutmaya çalışıyor. Bir sonraki sayfada da Sylvia "Ne oldu Herm?" diye sorunca, onun Hector'un gerçek adını bilmediğini anhyoruz. Bir başka hata da 185. sayfada "21 Aralık 1921 sabahıydı", 1931ydıolmalıydı. • aydasu@hotmail.com B. Dere kıyılarında, sulak çayırlarda kendiliğinden yetişen ve yaprakları sebze olarak kullanılan bir bitki. 7 11 61 74 8 53 C. "Oysa çocuktuk, yorgundum/ balkonlar kime ağlardı/ ilkgençlik balolarıydı, al atkılı küheylan/ fesleğenlere dönsek, ne nıümkün/ ne miimkün! çıldırmanın evliyası/ akşam sönerdi bi'çare, sözcükler bir de/vals! vals! avuçlarım aç/ o müphem ülke, örgütlü liman/ günahsızdık ve eyvah!" dizelerinin de yer aldığı, Turgay Kanrürk'ün ikinci şiir yapıtı. 46 36 28 76 41 31 21 73 42 H. "... Çakmakçı" ("Sabahlarıbirbaş/ ıssız ve yorgun/ iki kol/ sarkık ve cılız/ iki bacak/ yarım ve tuzak/ buluyorum gövdemde/ nasıl da güç/ geriye dönmek/ Sabahları bir ırmak/ ne dışarda ne içerde/ yok akmıyor artık/ iki ıssız ağaç/ dönmüvor kendine/ benden uzak/ruhum gibi suskun/ iki uzak ağaç/önümsıra uzayan boşlukta"). 24 38 75 27 70 I. Beyaz, havada çabuk oksidenen, parlak bir alevleyanan, seyrek bulunur, "la" simgeli bir eıement (yalnız ünsüz harflerini yazacaksınız). 51 37 19 40 J. Yabanci, gurbette yaşayan, garip. 9 71 44 47 48 D. Luigi Pirandello'nun tek perdelik oyunu ('Bana bir iyilik yapın: Yann sabah erkenden gideceğiniz o küçük köyün istasyonunda trenden indikten sonra evinize kadar yürüyün. Yolda üzerinde pırıl pırıl lurağı parlayan bir demet yeşuliği koparın ve sayın. Kaç tane ot koparmışsanız o kadar yaşayacak günüm var demektir. Sessizlik Ama ne olur demet biraz kalın olsun. Güler lyi geceler..."). 75 57 12 56 15 67 2 K. "Ve bir kelebek ırmağı/ der ki sarap delidir/ ... kıskanç/ esrar haindir/ rakı yurtsever/ eroin kurnaz/ votka çalışkandır bir su kenarında/ ispirto kuvvetli/ nargile çarpıcı/ bira hırsızdır/ Umut, bulunmaz hanemizde" (Refik Durbaş) 55 65 54 68 59 672. sayınm çözümü A. Raddall, B. Ünşude, C. Şebabe, D. Tarık Akan, E. Ümmülmüminin, F. Oğlak Dönencesi, G. Nabokov, H. Uzmanlık, 1. Recaredo. Şiir: "Sokak dönüşünde annem, Bütün kusları, " Odamda bulacak. Ve ben kimbilir o zanıan, Nerelerde olacağım?" 16 45 69 52 1 20 14 26 E. Öğrenci. 64 6 22 13 23 77 SAYFA 23