Katalog

VV;, S ...T.ASUMAN KAFAOGLUBUKE B UL MA C A Kavm İsimler Sözlüâü H Önceki paragrafta Prener hafta bir kitap ses Ünzile'nin üç adamın yaüzerine eleştiri şamlarında değdıği noktalar yazmanın zorlayıcı olduğunu söyledik, aslında bir yanı var: O hafta hakprenses hiçbirinin yaşamın kında yazmak üzere okutam anlamıyla değmiyor. Ilk duğum kitabı sevmediğim başta, nüfus cüzadanına bave üzerinde yazacak hiçbir bası olarak yazılan meddah şey bulamadığım oluyor. Abidin, ashnda babası değil. neyse ki, son zamanlarda Sebahattin Oemirty 1918'de ölen babası Sultan genç kalemlerin elinden çıKayıp Isıınler stuliığu Abdülhamit bu romanda kan birbirinden güzel yeni şöylenmese de, biliyoruzTürkçe romanlar yayımlanÜnzile adında bir kızı oldudığından bu duruma sık ğunu hiç bilmiyor. Öte yandüşmüyorum. dan babalık rolüne en yakın olan AbiAnlayacağınız gibi bu hafta da çok büyük keyifle okuduğum yeni bir ro din, o henüz bebekken öldürülyor. Bu durumda Ünzile, Habeşistan'aan gemandan söz edeceğim. Sebahattin Delen çok güzel ama sağır bir esirin samiray'ın "Kayıp îsimler Sözlüğü" (Epraya girip cariye olmasıyla, anne tarasilon Yayınları, 2002) başlıklı rotnanı, fından tüm bağlarından, daha doğmayazarın okuduğum ilk kitabı. Demiray, dan kopuyor. Onun varlığından habe1967 Balıkesir, Karakavak köyü dori olmayan babasını hiç tanımıyor, dağumlu ve 1999 yılında "Masalcı" adlı ha sonra prenses olduğu gerçeğini anlbaşka bir romanı daha yayımlanmış. dil tamak istediğinde ona kimse inanmıolarak değilse bile, anlatım olarak Ihyor. Ayrıca Ünzile'nin annesinin sağır san Oktay Anar'ın "Puslu Kıtalar Atoluşu onu geçmişten ve bağlarından lası", kurgu olarak Orhan Pamuk'un koparan bir unsur. "Benim Adım Kırmızı" romanlarının havasında bir roman. Ünzile ile kesişen ikinci kişi, Fransa'dan Prens Mustafa ile birlikte îstanFarklıdönemler bul'a gelen Jan. Serüvenci Jan'ın Istan"Kayıp îsimler Sözlüğü" üç roman bul'da olma nedenini tam olarak bilkahramanı tarafından farklı dönemlermesek de, dostu prense yardım etme de anlatdan öykülerden oluşuyor. Biisteği altında, saklı olan Osmanlı altınrinci öyküyü Abdülhamit'in sarayında larını bulma umudunun olduğunu da meddah olarak görev yapan hikâye biliyoruz. Prens Mustafa'nın Istancambazı Abidin Eîendi anlatıyor. Medbul da kaybolması sonucu, Cumhuridah Abidin, tül arakasından bir kez yeti devirmek isteyen bir grup tarafıngördüğü Mukaddes adındaki Habeş dan Jan'ın prensin yerini alması istenir. cariyeye âşık olunca sanki bu kadını elÜnzile ile evlendirilip Osmanlı soyude etmek uğruna yaşamı anlam kazanınun devam etmesi fikri vardır fakat Jan yor; ancak onunla birlikte olma firsatıÜnzile'yle evlenmeden Istanbul'dan nı, Sultan sürgüne gönderildikten sonkaçar. Ünzile'nin yaşamına değmeyen ra harem dağılınca Duluyor. Mukaddes bir başka nokta da Jan'dır, çünkü onun karnında beteği ile sultanın karısı olune sevgilisi ne de kocasıdır. yor. Bu bebeğe Ünzile adını veriyorlar. Prenses Ünzile, romanın üç kahramanın ağzından her üç bölümde bir gelen öykülerle derlenmis, örneğin 1,4, 7, 10 vs. bölümlerini Abidin anlatırken; 2, 5, 8, vs. bölümleri eski solcu Enis; 3, 6, 9, 12 vs. bölümlerini de Fransız maceraperest Jean dile getiriyor. Başka bir deyişle, Abidin 1909'da, Jean 1955'de, Enis ise 2000'li yıllarda, yaşamlarına Prenses Ünzile'nin değdiği noktaları anlatıyorlar. Bu üç erkeğin tipleri, kültür seviyeleri, kişilikleri arasında benzerlik yok ama romanın sonuna doğru hepsinin sözcükleri sevmeleri ve öykü anlatmadaki ustalıkları onları bir şekilde birleştiriyor. Her birinin ağzından, farklı yerlerde, sözcüklerin önemi hakkında bir şeyler duyuyoruz, meddah işi gereği sözcüklerle insanları ağlatan, güldüren biri olduğu için, Enis inançtarını kitaplarda buıduğu için, Jean ıse birkaç kelimeylebaştan çıkarmayı bildiği için sanki üç erkek yazarın üç dönemde karşımıza çıkmış hali olarak belleğimize yerleşiyor. CUMHURİYET KİTAP SAYI 657 Önce aşağıda tanımları veri11 J w ~J î F ~Ğ Î4~ "Ğ Î5~ T TĞ"~J w ~K 19 E 20 D ÎF len sözcükleri bulmaya çalı25 c 26 B 27 1 28 C şın ve her bir 21 G 22 C 23 D 24 H | narü bir yatay § T 33" ~D 34 35" ~K 36" ~E 57" 38 çizgi üzerine 5T ~K gelecekbiçim48~ |5Ö I de yazın. Son 40"~H 41 1 42" 43" ~B 44" 45 H 46"~Ğ 47"~T ra çizgilerin 51 G 52 H 53 G 54 K 55 56 157 K 58 A159 A | altlarındaki sayılara göre bu harfleri 60 F 61 G 62 c 63 G 64 H 65 V 66 A 67 G 68 G 69 bulmacadaki aynı sayılı ka /1 ü 72 A rd G 74 K 75 K 76 c 77 t 78 B 79 ü 80 relere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, G. Selim îleri'nin bir öykü kitabı. sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanım46 44 14 53 41 63 9 73 13 ların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru, bir Fransız şairin adını oluşturacak; bulmaca ka67 68 79 relerindeyse, aynı şairin dizeleri ortaya çıkacaktır. • 1 İKBtMUMCUOfiLU K 2 I3 E 4 J 5 J 6 G 7 F 8 J 9 •ÎFTS1 1 • 1 I1 11 • 1 1 1 1 1 11 °1 1 Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Osmanlı devletinde padişahların dışarıya olan ilişkilerine bakan, buyruklarını ilgililere bildiren, bazı kişilerin dileklerini kendisine ileten görevli. 72 66 58 80 15 59 69 70 49 B."... Bir Yurttaş Aranıyor" (Ataol Behramoğlu'nun bir şiir kitabı). 26 43 78 51 61 10 39 71 6 21 H. "Neşe..." (şu anda mankenlik ajansı işleten eski manken). 52 45 48 40 24 64 I. "Andre ..." ("Elveda Proleterya" ve "Cennetin Yolları" adlı yapıtları da yaratan, Michel Bosquet adıyla gazetecilik yapan, Avusturya kökenli Fransız filozof ve yazar). 56 2 50 27 J. Burkina Faso'nun başkenti. 5 16 4 11 12 47 18 8 C. Artı ve eksi gerçek sayılarla, bunların yerini tutan harfler yardımıyla nicelikler arasında genel bağlantılar kuran matematik kolu. 62 76 25 28 22 K. Hiciv niteliğinde olan. 1 74 31 35 57 17 54 75 D. SuatTaşer'in.ÖmerFarukToprak'la birlikte şiirlerini yayımladığı kitap. 29 23 55 37 38 34 33 20 Romanın üçüncü kahramanı Enis ise yaşlılığmdave ölümündeÜnzile'nin yanıda olan biridir fakat dostu olmadığı gibi, tanıdığı biri bile değildir. 90 yaşlarındaki Ünzile'nin bulanıklaşan zihni gibi şizofren Enis'in de zihni hayli bulanıktır. Birbirlerini kendileri oldukları için değil, başka insanlar yerine koydukları için bir ilişkiye girerler. Bu üç erkeğin ağzından dinlediğimiz Ünzile'nin öyküsünde, olanlar yerine olamayanların ağır bastığını fark ederiz. Babası, sevgilisi ve arkadaşı tarafından anlatılacağına, babası olmayan Abidin, sevgilisi olmayan Jan ve dostu olmayan Enis tarafından dinleriz onu. Gerçekte, hiçbiri yaşamında etkin bir rol oynamaz, hiçbiri onun yaşamına bir şey katmaz, sadece onu daha eksik yaparlar. Bu erkeklerden biri doğumuna, diğeri prensesligine ve sonuncusu da ölümüne şahit olur ama hiçbiri yaşamını paylaşmazlar. "Kayıp Îsimler Sözlüğü" tam da başlığının tıediği gibi hoyratça kaybedilen Kaybedilenklmllkler 655. sayımn çözümü A. Aziz îstanbul, B. Hüseyin Alemdar, C. Milo, D. Evi, E. Tarık Buğra, F. Cemal Kutay, G. Eyvay, H. Mürteci, I. Agucuk, J. Likidite. Şiir: "Artık uyuma vaktidir sevdiceğim, oyun bitti. Usulca yürümeliyiz. Beyaz gecelikler havalanmakta." E. Değerli kâğıtların basılmaları ya da zunbalanmaları sırasında oluşan hatalar. 36 77 19 3 F. Leşle beslenen hayvan. 7 30 32 60 42 65 kimlikleri anlatan bir roman. Prenses Ünzile romanda ismini ve unvanını kaybeden tek kahraman değil, Jan da serüvenci yaşamında, aynı Enis'in anlattığı solcu militanların kod adı kullanmaları gibi, sık sık kimlik değiştirerek ilerlemek zorunda. Olümden sonra hızla unutulmak in sanların belki de en büyük korkularından biridir, yazar Demiray, romanında bir başka ve daha ağır bir korku tanıtıyor, o da yasarken tanınmamak, ya da kimlığini nulamamak: Zaten kayıp olmuş bir isimle dünyaya gelmek. • www.yazinsanati.cjb.net SAYFA 23