Katalog

Sızıt bır ınsan nasıldunyanın en hayalcı vı aynı zamanda cn gcnekçı kışısı olabılır^ C) hutıu nasıl ba^arıyordu ^ Yaratıcı ınsanlaı ovlt olmalı Yaratatak sanız gtrçtk bır şcy yaratauıksını/ Gerçek hıı btvındebudunyadanolması la/ım Ama yaıatmadan ontc dt hay.ıl dunvasında ge /mcbılnuk gcrtk I Iayal dunyası derken "Kafama estı hadı bııgun de«jiınu yapayım" gıbıleı ındtn dcğıl Hıçbır edebıyatçı sabah kalkıp da 1 Iacıı bugun şunu yazayım " ya da hıçbır matematıkçı "Bugun şıı teortmı kanıtlayım ş,u teoııyı uydurayım demcv Yanı haval dunyası evet ama sınıılanmış, bır hayal dunyası Saçmasapan hayal kurmak çok kol lydır Ama kanalı/e olmui} dısıp lenmı^ bıı h ı\al dunyası çok daha /ordur, buyuk bıı bıııkım ve dısıplın gcrekır Kısa cası bır edebıyatçınm bıı sanatçının hayal dunyasının hcm genış henı de sınırlanmıs olması geıckır 1 Iıçbır sanatçı ya da bılım adamı gelenekleıı tam anlamıyla kırama/ I hçbır zaman Matematık ne kadar reelse, edcbıyat da sanat da o kadar reel Matema tıkte tek bıı gerçek var ama bu da hayaJgu < u gtrekmedığı anlamına gelmez Hılbert dıye unlu bır matunetıkçı vardl, geçen yuz yılda yaşamıs 1 hlbert e "Sı/ın bır oğrencı nı/ vaıdı matemetığı bııakıp şaır oldu" de mısjeı Hılbert bıı a/ duşundukten sonra "Haa Lvct, anımsıyorum " dıye yanıtlar, "matematıkçı olmak ıçın yeterınce ınıgelem gucıı yoktu ' Gerçek payı vardır bu soz lerde Ln çok nıdın korkardı vı onu cn çok ne mutlu cdcrdı > Korkardı değıl ck en çok ne mııtsuz ederdı dıyclım Bayağılık çok mutsu/ eder dı aptallık du/tysı/lık <,ııkırılık gıcırdı yan, çarpan kapılaı bır çerçevcnın yamuk durması Babaın 'Uygaı ınsan rahatsız olan ınsandır Rahatsı/olmangerekıyorçır kınlıkludcn Rahatsı/olmuyoısano/aman ııygat ınsan değılsın ckmektır" deıdı Va kıf'ta da cocuklııa \ermek ıstcdığı buydu hcp "jımdı de aynı scyı bı/ yapmaya çalısı voru/ Vakıf ta Mııtlulugagclınce I krhaldesevdığıka dınlaılü mutlu oluıdu gıbı gelıyorbana Gıı ZLI bır eser vetdığı /anıan Ama kendı ba sanlarından çok baskalarımn başarıları mutlu cdudı onu Ya/ar aıkadasjarı olsun bılım adamları olsun n/cllıklc Turk bılım ad ımlaııbırştybulduğunda bır Juıkede bıyatçısı yurtdibinda odul aldığında çok mutlu olurdu Bu zaman sonra bas,kalan içın yasjar ınsan /aten "Babam uygar Insan rahatsız olan Insandır Rahatsız olman gerekıyor cirklnllklerden Rahatsız olmuyorsan o zaman uygar insan değllsin demektir derdl" Iı Bu buyuk bır baskı tabu kı, karşınızda aşılma7 bır baba var Ya onunla yarışacak sını/ ve yenıleceksını/ ya da akıllı olup bır bıtımde o kulvardan çıkmaya çalıijacaksı nız Lntcllektııel anlamda, ı^ anlamında, ba saı ı anlamında bcnım babamı gtçmLm ım kânsı/dı Bu o/cllıkle kuçukken baskı yarat tı Dumas 1 ıls babasına CKamelyalı Ka dındıgalıba 18ya^ında fılan çokgtnçken ya/rni!}tı) ' Baba ben bu escrınıle senı geç tım" dıycrek kıtabı onune atmı^ baba Du mas da, gayet sakın ' Oğİum demı^ sen bcnım eserımsın sen benı nasıl geçebılırsın kı " Babam anlattı Yanı babamı geçmem olanaksi7dı Bırdedışarıdan gelen bırbas kıvar Kotubır^eyyaparsın, Azız Nesın ın oğlu boyle mı yapar" derleı ıyı bır şev va parsın "A/ı/ Nesın'ın oğlundan da bu bek lenır" derleı Yanı bı/ yok muyu/, Alı Ne sın yok nııı' Her veıc A?ı/ Nesın ın ofilıı olarakçıkıyoısunu/ do^rubıı ijeydeöılbu l^te ben o yu/den Lrbakan ın (, ılleı ın layyıp Lrdoğan ın çotuklatına u/uluvo rum, o çocuklaı adına u/uluvoıum Onlaı belkı pek fa/la u/uluıucek çoeuklaı dtgıl ama ben yınt dc u/ulııyorum Ba^ka bırısı nm çoLiıkları da olabılırleıdı () çocuklaı ın ne SUÇLI var kı anaları babalan yu/unden dıkkatkıı u/ı ık ııtiı (.tkıvoıl ıı bu kadar çok çalı^mak zorunda kalma?dım Gunde 24 saatım oraya gıdıyor \ ler ay 10 bın dolaı bıılmak gerekıyor C)n bın dt»lar para m ı ' Değıl aslında Ama benım ıçın para 1 ler ay bu parayı hıılmam gerekıyor kıs yaklaşıyor komur almamı/ geıek, 6 bın dolaı Hadı bakahm bul bu parayı kolavsa Nobel ı ka/ansaydı, Nobel ın para odulu ııu alataktı ondan sonra her yeıde her ul kedc kıtapları yayınılanacaktı olumunden sonra bıle onların telıf hakları Bendebu kadar Nesın Vakfı yla dolu olmayacaktım, mattmatık vapıvı>r olataktım (ıtilıbn nınızdı hcp bır tıkdc olarak ka k dtgıl mt'' Cjerıye doğrtı değıl ılerıye doğru bakı yorum Oğrcncılerım var, guzel dersler ve rıyorum ıyı oğrentıler yetıştınvorum On laıla ılgıknıvorum Vakıf'ta çotuklar mut lu Daha da ıvı yetışsınler dıye çalışıyorum )«anda uzı rındı (alı^tıg'ınız bırproje var Babamın 'Bırlıkte Yasjadıklarım Bırlık teOldukluım kıtabı u/erınde çalışıyoıum kıtapt ı bab ınıın vakın çevıcsı hakkında va/dıkları duijunJukJeıı ver alıyor Kımısı dedıkodu mahıyetınde kımısı bıı a/ daha dcıın kımler vok kı* Yaşar Kemal kemal I ahıı Sabahattın Alı, Saıt I aık, Orhan Ke mal Lyuboğullan Son dtrece ılgınç Çc vırısı bıttı, son kontrollerını yapıyoruz 600 sayfa uvaıında oldu Adanı Yayıncılık'tan çıkacak Ama babamın yazdıkları bıre bır yayımlanmayaLak, ba/ı nolumlerı yıne kı mılerını uzeceğınden çıkarılacak 30 Nısan 19X1 tarthlı bır mcktubunda " Bc n hı p yanlı\ evlılıklcr yaptım, yapmak zo rutıdti kaldım vt hıç mutlu olamadım, kadın lardan hep ç ektım' demij Aşk ve Azız Ne sın' hakkında neler soyleyeıeksımz^ Babam cvlendığınde şımdıkı, bugun bı lıncn A/ı/ Nesın değıldı elbet tkı evlılığın d e d e Unlu bır Azı/Nesın değıldı Dola yısıyla onunla ev lenen kadınlar bu adam bır gun A/ı/ Nesın olacak dıye evlenmedıler 'jımdı babamın ıkı eşı de yaşıyor Unlu bı rıyk yaşamak kolay değıl Çok a/ kadın var dırdayanabılen bovlebıradama Cıiınde24 saat çalış,an bır adam Bır de hayatı tehlı kede dumıadan Surgunler hapısleı ış, bu lamama pcşınden polıs gelır, takıp edılır, tutuklanıı ışkenoeler, evı polıs basar Kaç kış,ı vardıı kı boyle bır havatı paylaijnıak ıs teven1 Oğlu olmak zor herhaloe karısı ol mak daha zorduı Aşk ve Azız Nesın'e ge lınte Bırdefa ıkı esıne de sadıktı Herne kadar aksı du^unulse de bana soylemi([tı ktndısı bana yalan soyleme/dı Ama ka dınları çok severdı Avnldıktan sonra arka da^laı ı da oldu Iyı de oldu, tabıı olması da gerekııdı kuçukken bana kızardı \ ran sa Ai. ya!)iyordum Bır se\gılım burada var dı bırsevgılım lrlanda'da "Oğlumolurmu boyle şc> derdı Ama yıllar sonra asıl onun heı lımanda bıı sevgılısı oldu Ba/ı dunyası dı nılcıı dunya, u\l duzey dc bır lurk ıı kcsmlıklı kabulctmız"' dıycn bahatuzla aynı fıkrı payla^tyor nıusunuz^ Kc ndısı bır 1 azar olarak Ba/ı daLı l urk du\ manlı&ını t,ok an ya^ıdıg'tnı soyluyor Ama bı r şeyc ragmen yurldı^ında pck çok dostu, kazandıgı odullerı vardı, kılapları bırçokdıl dı yayımlandı Dedıklerınız bır anlamda doğru, bır an Yeni projeler Çocuğunda yaşamak' Habanız Olamadıgmı olmayı ozledıiım her \eyı sende gorup mutlu oluyorum' dıye seslenıyorsızc Dahası \ızdı \urupgıdııı&t ne' ınantyordu Yaşam \ankt ıkımzı bırbtrı nızde tamamlamı^ gıbı Yanılıyor muyunıJ Aslında her babada vardır bu 'çocuğunda yaşamak' Babamagoreuçturlu uç'bo yutta ya^anır Bır fı/ıksel ıhtıyaçlarını kar şılayarak tkı çocuk yaparak Uç ıyı bıı eser bırakarak, gefeceğe kalarak Ldıson gıbı Azız Nesın gıbı Babam buna uç boyut derdı, bende yaçaması ıkıncı boyuttu Hc pımi7 oyleyızdır ve bu çok tehlıkelıdır as lında Ben pıyanıst olmak ıstcmii}sem vt ola mamışsam kı/ıma oğlııma baskı yaparım Anne nalerın olmak ısteyıp olamamı^sa kı /ına baskı yapar Bu kotıı bır şevdıı Ba bamda oyle bır baskı olmadı neyse kı Bel kı heveslendırdı Babam bılım adamı ol mak ıstemı^ ve ınanıyoıum kı çok çok bu yuk bır bılım adamı olabılırdı Çok ender gormusumdur, matematıkçı ya da bılım a damı olmayıp da bu kadar sağlam bır ana lıtık kafa yanısına sahıp bır ınsan çok azdır Babanı kadaı sağlam du^unen nıantığını saölam kuran, taıtışmasını bıltn kaıijisın dakını dınleyen, ona ccvap veren ınsan bul mak çok /ordur Dunya çapında, Lınsteın çapında bır adanı olabılırdı bılım adamı ol saydı Ama olamazdı tabıı kı o kosullarda nasıl olsun kı • Ben de herhalde bılınçaltın * dan baktım kı babamla sanat alanında ya nşamayacağım, matematığe kaydım galıba Katam matematığe de sanata AA yatıyordu, bıraz yeteneğım de vardı Belkı de bılınçal tımda babamla aynı kulvarda varışmamak ıçın Onun da olmak ıstedığı bılım adam lığı olduğu ıçın hoşuna gıttı heılıaldc Bıl mıyorum /^ lımnıuz ]')7K'dcbabanızayazdtg'ı>uz bır ım klupla !}u Nobcl ı bır kazaınan, bır Nesın Vak/t Parıs'te bırtancdı New \ork ta kurardık" dıyorsunuz Cu rçektı n de kazan \aydt nı ler deg'ışırdt ya^amımzda > Çok ıyı olurdu tabıı kı Nesın Vakfı ıçın Her çocuğa bir ad Sız Azız Nesın ın Kudıfc lenlıÇıngene palamudu ydunuz Bu tantmın ozel bır ne dent varmıydı? Sızt ncden boylc çagırtrdı •' • Kuçukken tıldım çok guzelmıs, Bu yuz den debenı 'Kadıte lenlı Çıngenepalamu dum' dıye çağııırdı Iler çocuğuna bır ad verırdı babanı Ad bulmakta çok ustaydı Kardeşımın adı 'Katırtık lopu/'du, yuvar lak suratlı ve dımdık saçlaı ı olan bıı çocuk tıı Abımın adı 'Ayva' ablamınkı ıse 'Muş mula ydı Bahatıız sızı Benım Ovuncum, Inanıım ügiıım ya da Sen bı nım gozumde her za man bırınasın dıyor Bu sozlır a\lında bu yuk sorumlulııkları da bc rabt rınde gı lırıyor \ \u bunların allında eztldığjntzı hts u tlıg'ınız oldu mu •* Olmaz olur ınıi'' Sadece babamın değıl okul arkadasjarımın hocalarımın herkesın beklentısı vardı Bu da ıster ıstemez bır bas kı yaratıyor ınsanın u/erınde Bır bakıma bu beklentı ıyı bır şey aslında, ınsanın ken dısını aşmasına yardımcı oluyor Azız Nesın 6 Marl 1974 tarthlı mektu bunda Dtgılyalntz I urktye'dc, ba^ka ul kelerdc dı annenız vı stztn kadar azgur an nevı <,otuk yoklur dıyor Sızu deoylemty dı' Yoksa unlu btrbabanın ı^ocuklan olmak tayma\ı ı^ok zor bır yuk tnuydu > Bır anlamda o/gurduk, bır anlamda da baskı vardı ama bıı baskı A/ı/ Nesın ın kur duğu bır baskı dı.gıldı Bazen "A/ı/ Ne sın'tn oğlu olmak /or mudur''" dıye sorar lar ben dc ijaka olsun dıye A/ı/ Nesın le ay nı mahallede ya^amak bıle /oıdur" derım Babanı bıı baskı kurardı ama o entellektu el bıı baskıydı 14 15 yasjnda bır delıkanlı nın nc yapması gerekır' Babasını bır bıçım de oldurmesı, yanı onu a!;ması gerekır Ba basını aşamıyorsa komplekse gırer delıkan CUMHURİYET KİTAP SAYI 666 lamda yanlış Bır defa Amerıka ıçın so/ko nusu değıl Amerıka da bıı I urk va da Hınt basarılı ka/anabılıı O/gurlukçu bıı ortamolduğu ıçııukğıl Amerıka da lııık lere kaısı bır ırkçılık so/konusu dığıldıı Ama Meksıkalılaıa duney Ameııkalıl ııa /encılerckaı^ı ırkçılık vardıı H a n s a d ı Al manva da Araplara \e l uıklere kaı^ı bıı duşjnanlık vardıı halk aı.ısıııda Bılınç ıltı na yerle^miijtır bu dıısfin ınlık Avdınl ııda bıle bellı bıı duşmanlık vııdır Açık açık duşmanlık olmasa bıle kesınlıkle bıı aş ıgı lama vardır Amabılımselba^aııvı ledckde me/ler Okcsın Hıçbıı ulkedebıhınstlba san matematıkscl başaıı ıcddtdılmc/ I ık bıyatta da basarılı olanlaı var tabıı ( MIIKV Amenkalı lurk Yasaı Kemal Nıdım Gursel, Lnıs Batur ()man Pamıık B ııı da basarı ka/anmıi) vazarlaı Bakın sı/t snını anfatayım Yol' hlmı daha >enı çıkıniştı I raasa'da, Yılma/ Guney ın Hlnıe ^ıııını vebeğenmedım 1 ransızaydın vekomunıst arkadaşjarımsa çok beğendıler ' Nesını be ğendınız" dıye sordum Manzaralar gu/el mış, kamera çok ıyıymış, vs Oysa konu var, ıçenk var, sınematografık başka değeıler var Değerlendırme boyle yıi7eysel nlunca anlıyorsunuz nasıl bır bakıi; olduğıınu gen kalmış ulkelere Beğenıyorlar ama nasıP Yanı kendı sanatçılarına yaptığı seçıcılığı sı /e yapmıyor "Işte gerı kalmıi; bır ulkedcn de bu çıkmış, dıyor lnanıyorum kı 1 lan sı/lar, İ u r k sınemasını lran sınem ısını I Iınt sınemasını kendılerı açık açık so\k meselcr de, gerı kalmış bır ulkcnın çabala rı olarak değerlendırıyorlar kkrar A/ı/ Nesın c donersek ()duller hıç umurunda olmadı Altmısjaıda odul almak ısttdı doğru çunku çok hapsc gır dı çok suruldu çok tutuklandı.altı vılaya kın hapıs yattı ıssı/ ve dostsuz kalcıı Son ra bellı bır dokunulmazlığı olması ıçın yuı t dı^ında başarı ka7anması gerektığını anla dı Kazandı da bu başarıyı Ama bu zanıan sonra, altmışlı yılların sonlarında, bu tur başarıları hıç unıursamamaya başladı Onun umıırsadığı daha çok 1 urkıye ve 1 tıık ınsamnın bellı bır seuyeye gelmesıy dı Kıtapları koydlarçok kotıı de olsa hı r do nem ıyı sattı Butıu ncyı bag'lıyorsunuz' Ya7dıkları kolav anlasılırdı kolay oku nıırdu f)yle va/mak ısterdı ( v unku lurk halkımn clu/evını bılııdı tekraılardı Hal kın ıçınde buvuduğu ıçın lıalkı çok ıvı ta nırdı,geleneldeııyle alışkanlıklarıyla dav ranışlarıyla şıvelerıyle, her şcyıyle [J/un yıllar askerlık de yapmış Go/lem kabılıyetı çok yuksektı Yeteneğı, en onemlısı de zekâsı vardı Onunkısı gosterı^lı bır zekâ de ğıldı (, ok daha denndı Don Kişot'ların işl Azız Nesın ın guııluk gazetı gırı^ımım mektuplannızda bır mac cra olarak değc rlc n dırmışstnız Nıçın bu ı$ın yurumeycıeiım du^undunuz^Oysa babanızbu ı$ ıçın 'Ulke mı yapacağjm en buyuk hızmet olacak' dı yordu Yurumez Olma/ Soyledım babama Aydınlık' ga/etesıne ortak oldular Ama yurumedı Olmaz I urkıye de kultur, sanat, edebıyat l)on Kışpt ların ışı Lvet babam da bır Don Kısot tu ama burıu tek başına vap sa ıyı, baskalaıını surukledığı zaman doğ ru değıl Cumhunyet ın kaç sattığını bılıyor sunıi7 Radıkal ın de Kaç kı^ı alıyoı •> k.ıç kı^ı var bıı ulkede sol partılere oy vcren'1 Yıı/de 30 veya 40 Yu/de 30 ov potansıye Iı olan bıı polıtık akımın uveleıı bık kendı gazetelerını okumadığı /aman neye gınen duyacaksını/ ki'1 Bahatıız tılkı nıızt halkımıza vı dunya mıza ger^ı ka kafaların gı n klı oldug'unu \oy lerdı Ayaklarımız yırc basnıalı llın/dı sıktıa hasnıalı lHkc nııztn son donc ıııh ıdı ıçınde hulundug'u dttruma bakılırsa a\aLla rımızın ycn baslıfct \<>\Uncbtlır mı1 T urkıvc açısından doğıusu bcnım lıcı hangı bır umudum kalmadı Sadccc bı nım değıl, kımsenın kalmadı O kadar kı dcgış mek ıçın herkes A\ ı upa dan yana (s uııku bı/deı^yok Bı/kendılığımı/dm dtğıscinc yeceğız Bı/ı olsa olsa Avrupa dtgıstııır onlar adam edcı Anayasamı/ değıstı gc çenlerde Nasıl nıyc' Avrupa yagırebılmck ıçın üysa kı A\ rupa olsun olmasın dcgı^ mesı gereken yasalardı Orncğın bııkaç yıl once I lABl IAT konferansı vardı Bcyoğ SAYFA 15