Katalog

kurulabilmesi için Yeniler'in de katılması gerektiği (fermanı) ile çıkageldi. tşin sonuna geldiğimizi gösteriyordu. 19 50 'de Beyoğ/u Kallavı sokak 20 numaralı Apartmanın 1. kalmda acılan Maya Sanat (jaleristnde düzenlenen sergiler resım sanat ımızda silinmeyeeek ızler bırakmıstır. Bu galerıde sizin de resımleriniz sergilenmıştı. l'ürk galerıcılıği için önemlı bir ö'rnek oluşturmtıs olan bu galerinın çaltşmalarını bugünkü galericihk anlayışt ile karşılaştıraeak olursak neler J söyleyebilirsınız Türkiye'de resim ve ressamlık, bağışlayın beni, çok uzun bir süre Müslü man mahallcsinde salyangoz satıcısı ol mak gibi bir şeydi. Bundan kurtulmak ve resim sanatını toplumsal yaşama katmak gerekiyordu. Doğrusunu söylemek gerekirse devlete bu hususta ne tavsiye edilmiş ise hepsini yapmıştır, hem de cömertçe... Osmanlı döneminde Sanayii Nefise Mçktebi Âli'si açılmış ve bu Mektebi ÂJi'ye hoca olarak atananlann iaşesi, ibadesi, hakkı hu/ur dahil her istenen verilmiştir. Ne ki toplumsal yaşama resim sanatını katabilmek pek mümkün olamamış. Sanayii Nefise Mektebi Âli'sinden diploma alanlar, hedefi toplumsal yaşama resim sanatını katmak olması gereken eylemlerin tümünden ayrı olan yerlerde, istihdam edilmişlerdir. Sadece bazı okullarda resim hocalığı da, yaşama resmi katabilmek çabası asla değildir. Cumhuriyet döneminde Osmanlı döneminden devralan Çallı Kıışağı eski Osmanlı Meclisi Mebusan Binası'nda Güzel Sanatlar Akademisi'nde ressamlık sanatının talim ve terbiyesi için görevlendirilmişlerdir. Ve tıpkı Osmanlı lmparatorluğıı döneminde oldıığu gibi onlara iaşe, ibade, hakkı hıızur dahil bir de Meclisi Mebusan Binası'nda yatıp kalkmaları temin edilmiştir. Bu sanatçılar başta; Namık Ismail, Nazmi Ziya Güran, Feyhaman Duran, Hikmet Onat, Çallı tbrahim'dirler. Onlar önce Müstakiller'i, daha sonra I) Grubu'nu yetiştirmiş veonları Avrupa ya resim sanatı üzerine talim ve terbiye için gönderebilmiş. Onların dönüşlerinde bir kısmını Akademi'ye almışlarsa da, diğerlerine ortaokullarda resim öğretmenliği nasip olmııştur. Güzel Sanatlar Umum Müdürlüğü, Devlet Resim Heykel Sergileri, ressamlara yurtiçi gezileri, dış memleketlerde bilgi ve görgü edinme olanakları hep devlet tarafından sağlanmıştır. Ama ne hikmet iser esim sanatının toplumsal yaşama katılması bu çabalarla bir tiirlü sağlanamamıştır. Sanıyorum, 1935te idi, heykeltıraş Zühdii Müridoğlu "resim ve heykel sanatının toplumsal yaşama katılabilmesi için en etkili olgu 'resim taciri' yaratmaktır" anlamına gelen bir yazı yazmıstı. Ama o yazı için belki de Zühdü Müritloğu'nu azarlamışlardır, diye düşünürüm. Çünkü, bir daha "resim taciri"ni kimseler ağzına almadı. Yıl 1950. Beyoglu'nda Kallavi Sokak'ta Maya Sanat Galerisi (ne gariptir) Istanbul Universitesi'nin Edebiyat Fakültesi hocalarının katkıları ile Adalet Cimcoz tarafından açıldı. Bakın, Giizel Sanatlar Akatlemisi bu ihtiyacı hiç duymuyor... Ilginçtir, Maya Sanat Galerisi o sıralar Akademi dışında kalmış, yaptığı resimleri sergileyebilmek icin yer bulamayan genclcrc sergi yeri olmuş, seyirci toplayabilmiş ve evlere resim alınabilmesi için ne gerekiyorsa hepsini yapmk için çırpınmıştır. Maya, bir ticari müessese değildir. Kimi zaman giderler için, Adalet Cimco/. dublaj yaparak sağladığını buraya veriyordu. Bir kat yukarki dairede oturan Sabahattin Eyuboölu da dış yardımlarını esirgemivordu. Adalet Cimcoz'un eşi avukat Mehmet Ali Cimcoz'un galeriyi /.ararda göstererek vergi CUMHURİYET KİTAP SAYI 666 Devletin desteğl Maya Sanat Galerlsl üstünde oyun oynadığını yaymaya başlamışlardı. Ve bir de galerinin küçük mutfağinda da acaba neler bulunabileceği iistüne tahminleryürütülüyordu. Aslında o mutfak, resim ve heykelcikler için depo olarak kullanılıvordu. Sonunda, Mehmet Ali Cimcoz bu durumdan rahatsızolmayabaşladı. Galeriyi üstünden atmayı düşündü ve galeri böylece kapandı. Ressamların, edebiyatçılann ve Istanbul Universitesi'nin birçok hocasbının her gün uğramak ihtiyacını uııydukları bu yer elden gitti. Maya kapandı, ama yıllar sonra mayanın tuttu ğuna şahit olduk. Adalet Cimcoz göremedi ama, bugün galeri sayısı herhalde yüze yaklaşmıştır. Ne yazık ki her alanda oldıığu gibi galeri işine de sanatsal sorunu bir kenara atarak, çok çirkin oyunlar düzenleyerek, büyük kârlar etmek amacını güden kişiler karıştı. Oysa galericilik, çok önemli sanat sorunlarının çözümünde gerçekten etkin rol oynayabilecek, saygi duyuîan bir uğraş alanıdır. Galerici bu saygınlığı kazanacak eylemleri yapabilmelidir. Sahtelerle, kopyalarla, oradan buradan kaçak mallar ithal eden süfli tiiccarların işi asla galericilik değildir. Resmi seven, ressama sevgi ve saygı ile bağlı olan, resim sanatının toplumsal yaşama girebilmesi için büyük uğraş veren kişiler olmalıdır, galericiliği meslek seçen kişiler. Sanalınızdakı değtiiklıkleri, zaman zaman soyut resttıe yönelmentzı ve sonra lekrar topulmsal' gerçekçı fıgüralif resme dönmenizin nedenlerini anlatabilır mistnız? Soyut resme yönelmenin baslıca nedeni resim öğelerinin yani renk ve biçimlerinin resimsel değerlerinin ne olabileceğini araştırmak; salt onlarla bir deviş getirebilmek içindi. Ne ki, tabloda böylesine bir düzenleme, seyircide kahve ralına bakmak gibi yorumlara vesile oluyordu. Benim salt resimsel öğelerle vermek istediğim içerik, benden başkasına doğru bir mesaj veremiyordu. Ha sılı, soyut önemini yitirdi benim için. Nurı lyem ismi ile özdeşleşen irı vözlü, çatık kaslt, beyaz yemenıh Anaaolu kadınlarının portrelerinde gızlenmış bir baska anlam var mu Bıze açtklayabıltr mistniz? Nuri lyem ismi ile özdeşleşen iri gözlü, çatık kaşlı, beyaz yemenifi Anadolu kadınları kalkıp göç eylediler büvük kentlere. Şimdilerde kent apartmanfarının tümünde bodrıım katlarında kentte yaşayabilme savaşını vermekteler. Ben yine onlara hayranım ve saygılıyım. Altmış yılı a\kın sanat yaşamınızda l'ürk resim tarihı ile özdeşleşen bir sanateı olarak 2000'lı yılların Tiirk resım sanatı hakkında neler düşiinüyorsunuz? Elbette ki, Batı'daki geçici moda akımların, bizim toplumsal yaşamımızla uzaktan yakmdan ilişkisi bulunmayan, Batılı süper hezeyan gösterilerinin, sahte delilik numaralarının ve daha başka ca maskara süfliliklerin takip ve taklitçi si olan gruplar bulunacaktır, 2000li yıl larda. Ama, şuna da iman ederek inanıyorum ki, insan olma haysiyetini kafa ve gönlünde sürdüren bir kuşak gerçek anlamda pentüryağlıboya ilegeleneksel resim yapımını sürdürecektir. Dolayısı ile bin türlü kaza ve bela ve de krizlerle bunalmış insanımıza yaşama umudunu, sevincini ve insan sevgisini eserleri ile telkin ederek aydınlanma eylemine katılacaktır. / ler yıl olduğu gibi bu yıl da Evın Sanat Galerisi' nde kisısel sergıniz yeraltyor Sanatseverler, IHKasım1) Aralık V)¥) tarihlerı arasında serginızı ızleme olana?ı bulacaklar Sergılenecek eserlenntz bakkında bilgt verebılır mısiniz? Yine bizim insanlarımızı.özellikle yüzlerini sonra peyzajları ve akşam görünümü içinde bir yaşlı çeşmeyi, şayet bitirebilirseın bir Atatürk portresini; elbette ki bana göre resimler işte. Altmts. yılı aşkın sanat yaşamınızda Yürk resım tarıbı ile özdeşleşen bir sanatçı olarak sizı uzun yıllar aramızda gbrmeyı dıliyor, bıze bu fırsatı lamdıg'ımz ıcm teşekkür ediyoruz. • Dünden Yarına Nuri lyem III (Nuri lyem Resimleri Arşiv ve Belgeleme Projesi Retrospektif Sergi/Evın Sanat Cialerısı/364+2 55, SAYFA 1 1 Anadolu kadınları