Katalog

VAT CAPAN Japon şiirinden Tanka ve Haiku'lar / Çeviren: Fahrettin Çiloğju Bilsen ne çok aradım yeryüzünde Bulmadan önce seni! OTOMOTO TABÎTO (8. yy) *** Bahçede, sevgilim, bizim Bir zamanlar birlikte yeşerttiğimiz Ağaçlar nereye gitmişler, Yapraklannı dokmüşler, Soyunmuşlar ve tarihe gömülmüşler! KlNO TSURAYUKİ *** Nasıl ilkyaz başlarında sisler çöker, Dağlarda bir anda çiçeklenmiş vişneler gibi, Böyle göründün, böyle kayboldun, Böyle seninle doluyum, böyle dolu ruhum seninle! TOMONORİ *** Sabahleyin penceremdeki krizantemlere Nasd çiy düşüyorsa tşte böyle, yaşamım benim, Sen çözülürsün, erirsin, tükenirsin, Kutsal sevgiyle dolu yaşamını! Tanka ve Haiku'lar Bu Şiir Atlası'nda Japon şiirinin iki türü yer alıyor: Tanka ve haiku (ya da hoku). Tanka,]apon şiirinin ilk özgün kalıbıdır ve 31 hecelidir. Tanka'lar daha çok dolaysız ve anlık duyguknımları ve izlenimleri verir. Erken dönem ile geç dönem tanka'\an birbirlerine çok benzer. Bugün ancak bir uzman, 18. yüzyılda yazılmış bir tanka'yı 10. yüzyılda yazılmış bir tanka'dan ayırt edebilir. 20. yüzyıl başlarında yenilenen türler arasında tanka da vardı. Kadın şair Yosano Akiko'nun, aşkı konu alan Mîdaregami (1901; Karışık Saçlar) adlı tanka kitabı buna bir örnektir. lşikava Takuboku ve Salto Mokiçi de tanka türüne yeni bir canlılık kazandırmışlardır. Hoku, 5, 7 ve 5 heceli üç dizeden oluşan Japon şiir türüdür. Bu tür, tanka'n\n ilk üç dizesinden türemiştir. Matsuo Başo'nun (164494) geliştirip incelikli ve bilinçli bir sanat haline getirmesiyle eski şiire rakip olmaya başlamıştır. Önceleri haiku'nnn konusu sınırhydı; nesnel bir doğa betimlemesiyle mevsimlerden biri akla getirilir, böylece okurda, sözü edilmeyen, ama belirli bir duygu uyandırılırdı. Daha sonra konular çoğalmışsa da, haiku olabildiğince az sözcülcle çok şey anlatan bir şiir türü olarak kalmıştır. Bu Şiir Atlası'nda yer alan tanka ve haiku örnekleri Gürcüceden çevrilmiştir. Tanka'lar KAKİNOMİTO HİTOMARO (7. yy). *** Dağlarda sarıkırmızı akçaağaçlar yanıyor, Dağ patikalarını örtüyor daflar... Neredesin, seni arıyorum beyhude?! Nerede, neredesin nerede ?! îlkyaz dağlarında yol seçmem zor... YAMÂBE AKAHÎTO (8. yy) *** Gece karardı&nda, Karadut gibi karardığında, Orada, deniz kıyısında, Hisaki'nin atlan duruyor, Todori kuşu inliyor. Haiku'lar BASÎE(17.yy) *** Yapraktan yaprağa, yapraktan yaprağa Usulca iniyor damlalar îlkyaz yağmuru çiseliyor Atmaca çıplak dala konmuştu, Bir öksüz gibi oturuvordu... Vakit köyde ilkyaz akşamıydı! İSSA (18. yy) *** Bugün hiç yabancı yok aramızda, Birbirimizin kardeşiyiz bugün biz Bu çiçekleri padamış vişnelerin altında! *** Ağacın altına uzandım, gölgeye Öğütülüyor pirinç Benim yerime öğütüyor dağdan inen dereler. *** Kış gecesinde köprü altına sığınmış. Kar yağıyor ve uyuyor Evsizbarksız çocuk. *** Gökyüzünde dalaşmayın, Birbirinize dayanın, kardeşçe, Sıcak ülkelere uçan kuşlar! *** Muhtemelen o yaşamda Sen benim kızkarndeşimdin Mahzun gugukkuşu! KERAİ(17.yy) .. .. Küçük Kızkardeşin Olümü Üzerine Nereye gitti, ne oldu?! Ah, avucumun içindeydi sanki Ateşböceğim benim! TZESO(17.yy) *** Yeryüzü karla örtundü, Dağları ve ovaları bürüdü kar. Boşaldı birden her yan. HlAKUTU(18.yy) *** Sattığım ineği sislere soktular ve Ah, köyden götürüyorlar! Buraya, bu Vaka körfezine, Gürültüyle geliyor Deniz ve luyılan yutuyor, Bedduayla, lanetle, uğultuyla O zaman kıyıdan uzaklaşıyor turnalar *** Bu güzel Esino'yu, Bu Kisama dağlarını, Bu ulaşılmaz dorukları Nasıl gürültüyle dolduruyorlar, Ne muhteşem şu kuşlar! OTOMO YAKOMOTİ (8. yy) *** Gökyüzünde yaban kazları sürüsü Nasıl bulutların üstünde uçar ve çığlık atar, Sen uzaklardaydın öylesi... Gökyüzünde yıldızlar Ah, ne de yüksekteler Muhteşem yıldızlar! GOMEİ *** Uçuşuyor kelebekler, Bak, ilkbaharı arıyorlar Çekip gitmiş olan ilkbaharı... SEHAKU *** SAYFA 18 CUMHURİYET KİTAP SAYI 552