Katalog

Delı Temmur lu sevdalar GULTEKIN EMRE azı şurınde ağırlayan ne ılk şaır Fa ıze Ozdemırcıler, ne de son şaır Ustelık onun şurınde yaz, bızde aktığı ızlerle var olan yazdır, vanı abar bıraktıg tısız, yalın mı yalın Yaz ımgesı de, aşkı da, anıları da ona goredır, vanı tam tadında, tartısında1 Yaza boğulmayan bır yazda bırıkenlerın bır dokumu degıl mı Delı Temmuz'dalu şıırler5 Bır şaır Kıbns'ı yaşamışsa, Ada'nın dunyasından çocukluk, savaş, doğa, tarıh, aıle, goç, tarıh, kultur, sevda andarıyla gelmışse tstanbul'a şaınn yaşamında belkı bır başka gurbet ışbaşı yapar ama, asıl şaırın yureğınde demfenıp duran has şıır okura doğru yelken açar Add'nın bıze bağışladığı şurlerdır Delı Temmuz da Faı/e ()/demırcıler'ın yaz dıkları, bızımle buluşturduklan Faıze Ozdemırcder, yenı şıır kıtabı De lı Temmuz'la selamlıyor şıırseverlen Ço cukluk anılarına, Aua'da geçen o guzel, o acılı gunlere, aıle ortamının sıcakiığına, aşkın yakıcı tutkusuna batıra çıkara yol al dırıyor şurının ızını surenlen Delı Tem muz'da onsoz yerıne şu cumlelerle ku caklaşıyoruz "Bır sevda temmuz'a denk gelırse talıhsızdır,/ goçle, ateşle, acıyla anılır1/ Talıhbdır, adı kotuye çıkmış bır ay'a aşkı sunar1/ Bır goçmenkuş'un not larından derlenen bu kıtap,/ temmuz'u katlanılır kılarken,/ sabahsefalarının key fını dayatana,/ yanı şurımdekı aşk ımgesıne/ adanmıştır " Delı Temmuz'da "aşk ımgesı"yle sar maş dolaş oluyor şıırseverler Bır şur kı tabında "aşk" onc çıkar da "hasret" on dan hıç gerı kalır mı 5 O da kendtnı gos terır elbette dızelerde "ruzgârın sıgara ıçmesı gıbı bır şeymış hasret", oylesıne baş dondurucu Radyolardan yureklere akan ıçlı şarkılar bır donemın vazgeçıl mez bır yaşam bıçımıydı, ozlemlerı dc durmadan ayakta tutardı Radyolarla "be ya/ mendıllcrı"n "avnı dala" asılmasın dan etkılendıklerını çok sonraları anlar lar çocuklar, ama olsun varsın, boylece onlar "uzak şehırlere hazırlandı'lar hıç farkına varmadan O yuzden "anılarını eskıtmeyenlerın umutları çok olur"muş der eskıler 'doku/ doğur'sa da umut1 Aşk, umudun ıçınden sızar yureklere Gerçı "aşk şıırde durduğu gıbı dur"maz, bunu herkes bılır "aşk duştu bakışları ma, gozlerım yaşlandı" dese de âşık, "ko tu bırçevırıden ıbaret" değıldıryaşam Bu boyle bılıne1 Elbette "duşlerı de vırtık okır harıtası yırtık olanın' Parçaianan bır dunvada aşkı da, yaşamı da ayakta tutmak kolay miı' Zaten sevgının olmadığı "bır şehırde pencerelerde/gulkurusıTdur sevdaü O, bu yuzden umutla ve sabırla ıyı geçınmek zorundadır Faıze Ozdemırcıler, Delı Temmuz'dan once Yıtık Manzaralar (1994) ve Huzzam Bozuldu'dakı (1998) şurlerıyle gır mıştı şıır dunyamıza Onun bu yenı kıta bında ağırlık Kıbns'ta geçen gunlerdedır, geçmışın sıcaklığından, sıkıntdarından, Rum çocuklarıyla, komşularla yaşa nanlardan, savaşın yıkımlarından, barış ortamından derlenenlerden oluşur şıırı nın çatısı Dızeler arasinda yatan bır geç mışı bugunle ustaca buluşturmayı başa rıyor Faıze Ozdemırcıler O, 1982'den ben Kıbrıs Istanbul gel gıtınde yaşadık lannı, çektıklerını ustaca yedırıyor ımgelerıne, dızelerıne Delı Temmuz, 48 sayfacık bır kıtap Şı CUMHURİYET KİTAP SAYI 532 Y ırlerın yurekte ve bellekte bırakacağı tad lar, ızler oyle kolay kolay bıtecek gıbı de ğıl Yaşamımızdakı tum olumsuzluklara şurlerıyle bır an sunger çekıyor sankı Faıze Ozdemırcıler Faıze Ozdemırcder, şı ırımızın Ada ruzgârı1» Deli Temmuz/Fa:ze özdemırctler/şıır/Cep Kıtaplan/ îstanbul 1999/48 s Bektaşilfk ve Alevilik Dr. ALEV COSKUN 9 cıltlık Butun Y on1erı y1e Bektaşdık ve Alevilik adlı eserın 111 cıldı dc yayun landı Dedebaba mer hum Doç Dr Bedrı Noyan'ın uzun ydlar emek vererek hazır ladığı bu yapıtın ılk ıkı cddının tanıtunı dergımızde daha once yapürnıştı Yenı ya yımlanan III cılt 451 sayfa olup, yoğunluk la Alevı ve Bektaşı edebıyau uzerınde dur maktadır Kıtap 14 bolumden oluşmaktadır Aynca soyadı ve mahlası A ve B harflenylc başla yan şaırlenn nefeslennı derleyen ıkı bolum de kıtaba eklenmıştır Bu eserlen yayına hazırlayan Ardıç Yayınları yonetıcısı dostu muz Şakır Keçelı kıtaba yazdığı onsozde ya pıtı şoylc tanıtıyor "Şur ve muzık, Bektaşı lık Âlevdığın zengınleşerek gunumuze ulaş masını sağlayan, onun kolayca kavranıp, ya ydmasına da etken olan araçlardır Bu nedenle, Anadolu kırsalında yaşayan her Alevı oğrenmeye ve konuşmaya başla dıktan sonra yuzlerce ve hatta bınlerce de yışı ezberler Bırçok menakıp vcya masab yorumu ıle oğrenır Kentte yaşasın kırda yaşasın hcr Bektaşı dervışının cebınde, ne feslerı, erkânı, oykulen kısaca her yararü :şe yı yazdığı bır defterı (conku) bulunur Öğ renılen ve ezberlenen bu bılgder sayesinde, kavranılması çok zor olan tasavvuf, kolay lıkla kavranılır Bır sure sonra, 'Dervışın' ya da 'Yol En'nın gonul gozu açılır ve boylece eskı zengınlıklere yenderı katılır Işte bu omek sayesinde, turlu baskılara karşın, bugune dek gurleşerek yaşamıştır Bektaşılık Tum bunlar Bektaşı Alevı ya şamında edebıyat ve muzığın onemuıı gos termektedır Butun Yonlenyle Bektaşılık ve Alevilik ısımlı kıtabın uçuncu cıldınde, Bek taşdık Alevilik Edebıyatı ışlenmektedır Okuyucu ıkı kıtaptan oluşan bu cıltte bu gune dek hemen nemen hıçbır yerde bula madığı bdgden bulacaktır Bektaşı Alevı Edebıyatı hakkında ıncele melerde bulunmuş ve bu ıncelemeleruıı okuyucunun bılgısuıe sunmuş bırçok bılgı nımız ve yazarımız vardır Örneğın, Sadet tın Nuzhet, Abdulbalcı Golpınarlı, Fuat Koprulu, Ismad Habıb, AL Nıhat Tarlan ve Vasfi Mahır Kocaturk gıbı Doç Dr Bedn Noyan bu yapıtıyla bugune değın hıçbır an tolojıde veya edebıyat ıncelemesınde yer al mamış şıırlerı ve yazılı metınlerı yayımlaya rak Turk yazınına onemlı bır katkıda bulun muştur Butun Yonleriyle Bektaşilik ve Alevilik Cilt i n adını taşıyan kıtapta yazar, Bektaşı lık ve Alevilik yazınının ozellıklen, turlen, kaynakları ve feJsefesı hakkında ayrıntılı bıl gıler vererek soze başlamıştır Ardından her tur haklunda ozetı de aşan ornekler vermış tır Gunumuz kuşakları ıle Bektaşı Alevı Edebıyatının arasını açan, yanı kuşaklar drasında bağları koparan dıl sorunu da ço zulmuştur bu kıtapta Yazar şurlerde geçen dınsel ve sımgesel terımlen açıklamış ve okuyucuya onemlı bır anahtar vermış, gı zemîı şurlenn çozumune dışkın açıklamalar da yapmıstır Ardıç Yayınlan yonetıcısı Şakır Keçelı, bununla da yetınmerruş her şı ınn ya yorumunu yapmış ya da şur altına aynnulı sozluk koymuştur Kıtap unutulan kı mı ozanların ve duşunurlenn yenıden yaşama donmesını sağjamıştır Kıtabın yazan Doç Dr Bedn Noyan ya şamının buyuk bır bolumunde Ege de bulunmuştur Bu nedenle Alevı ve Bektaşı kul turunun bu bolgede yaşayan kışılıkfenyle sureldı ıleuşun kurmuştur Kıtapta Ege'nın unutulan ozanlannuı şıırlen debolca bulu nacaktır Ece Bolgemız Turk halk yazınının ve Bektaşılık yazınının onemlı ısımlerını ye tıştırmıştır Fakat bunlann bırçoğu unutu lup gıtmıştır Doç Dr Bedrı Noyan bu kı tabı ıle bırbırınden değerlı olan unutulan bu kışılen yenıden yaşam a dondurmekte dır Bugun Izmır'de yaşayan ve avukat, dok tor, muhendıs, akademısyen gıbı konular da uğraşan bırçok ınsan, kıtabı okuyunca, ya kendı dedesının ya da bır akrabasımn ozan olduğunu gorecektır Butun Yonlenyle Bektaşılık ve Alevilik III Cıldı ndesalt şıırlerı aktarmamıştır Kı tapta Bektaşı yazuunın her urıınu tanıtıl mıştır Orneğın kıtabın 210 sayfasında yer alan "huccet ut tuyur ve Latıfe ı mergube tahrır ve beyan olunur" (Kuşların Yargıç Belgesı Beğendecek Şaka olması Koşuluy la Açıklanır) başlıklı fabl turu orneğı, ede bıyatçıları tarıhçderı sosyal antropologla n ve hukuk tarıhçderını ılgdendıren bugu ne değın karanlıkta kalmış onemlı bır bel gedır Kıtaba ayrıca E/menı ve Rum asıllı Bektaşı şaırlerın de (Âşık Vartan, lstepan Gardıkyan ve Sargıs. Nezı Nurluyan) surle n konulmuştur Butun Yonlenyle Bektaşı lık ve Alevilik III ısımlı kıtabın devam ede cek cıltlennde*oyadı sırasına gore ozanlar, Ebced duşurme teknıklen, sema (sıma) ve Bektaşı Alevı muzığı yer alacakur Kavram dızıru, yer ve kışı dızını, kaynak ça ıle beraber 451 sayfa olan bu eser Turk kulturune onemlı katkılarda bulunacak ve okuyucuyu bılgılendırecek bır kıtaptır • Butun Yonleriyle Bektaşilik ve Alevilik/ /// (ılt/Ankaral Ardıç Yayınları/451 ı Fakip Baykurfu sevmek AHMET ŞERİF SEREFLİ Y anılmıyon,am y 111 a r d a n 1965'tı Fakır Baykun Almanya'ya yokuydu, Sofya'dan geçıyordu 'Narodna Prosveta Yayınevı'ne uğramıştı Burada, Turkçe Kıtaplar Şu besı'nde yazann tam beş romanı basılmış U OnuncuKoy", YılanlannÖcu","Irazcanın Dırlığı", Amenkan Sargısı" ve "Ef kârTepesı" Neredeyse2mılyonmıllıTurk azuıhğı bulunan bır ulkede, bır yazann ye dıyılda(1961 1967) beş kıtabının yayınlan mış olması kuçuk bır ış değıldı Bın dışın da her kıtap sert karton kapaklı, cıltlenmış Ierdı Her kıtabın tırajı 5000'dı Fakır Bay kurt'tan başka daha bırçok Turk yazarlan nın eserlen de yayınlanmış, kıtaplar genış bır okur kıtlesı bıılmuştu 1970'lı ydlar Bul ganstan Turklennın 'Lale Devrı' demektı Ancak 10 15 yıl suren bu yaz guneşı bırden batmış, ortalık bır asımdasyon cehennemı ne donuşmuştu Artık Fakir Baykurt, Azız Nesın, Nâzım Hıkmet gıbı ılencı (progre sıf) yazarlann eserlerını dc basmak yasaktı Turk sozunu anmak, Turkçe konuşmak ka nunen yasak edılmıştı Bu kısa yazımda asımılawon donemını de Ğıl, bırkaç sozle buyuk Turk yazan Pakır Baykurt'u anlatacağım Turk koylusunun ya şantısını çok dennden tanıyan ve kaleme ala rak sanatlaşuran, koy romanını doruklara çı karan yazarlardan en onde olanıydı Turkçe kıtaplann basıldığı şubede Turk yazan Fakırt Baykurt çok sıcak karşdanmış tı Redaktorlerden Sabahattın Bayram, Sab n Demır, Ahmet Yakup, sektorun sorumlu su Kolu Belçev, dığer redaktorler, multecı yazarlardan Fahn Erdınç ve Zıya Yamaç bu lunuyordu Yenı çıkan kıtabı 'Ydanlann Öcu nu yazar elıne almış, sevıncını yaşaya rak uzun sure otesıne berısıne bakmış, son ra opmuş ve başının uzenne koymuştu Bu ıncelığı herkesı etkdemışu Bır anda nerke sın gozunde bır dağ kadar buyumuştu En çok multecı yazar ve gazetecı Zıya Yamaç et kılenmış, utremeye başlamış ve dışarıya fır lamıştı Az mı^ Fakır Baykurt Turkıye'den gelıyordu Yanı, Zıya Yamac'ın vatan ozlemı nı çektığı Turkıye denen ulkeden 'Mehmet' romanının yazan Zıya Yamaç Bulganstan'da vdlardırsurgundevmışgıbıyaşıyordu Mem leketınden gelen buyuk yazan gormek onu çok etkdemıştı Evet, Fakır Baykurt Alman ya'ya gıdıyordu' Uzun sure orada kalacak tı Acaba neden? Bunun yanıtını veren yok tu Kendısı de yanıtsız bırakmışu 'Gonen Koy Enstıtusu'nu, daha sonra 'Gazı Eğıtım Ensutusu'nu bıtıren ve oğret menlık eğıtım danışmanlığı gorevlerınde bulunan vazar eserlennde koy gerçeklerını dde geurmıştı Koy edcbıyannın temsdcde rınden bın olarak doruklarda yerını almıştı Her kaleme aldığı oyunlaştırdmamış bırer dram ıdı Yazar bır Kara Bayram yaratmıştı seksen evlı Karataş koyunden ezdmış bır dertlı koylu Onun "Babadan kalma, ahırlı, samanlıklı, toprak damlı bır evı, bır kağnısı, bır okuzu, bır ıneğı, uç koyunu, ıkı ası kuzu su, uçu yumurtlayan 11 tavuğu veyedı yd on ce satdan bır çıfuıkten boğazına kadar bor ca belenerek aldığı kırk beş donum kadar toprağı " vardı Işte bu gıbı tıpler yaratmıştı Fakır Bay kurt Bu gıbı tıpler bızun Delıormanımızda da vardı Belkı de bu yuzden olmalı yazann eserlennı Bulganstan Turk'u çok sevmıs ve okumuştu O ydlarda Turk lıselenmız ne nuz kapatdmamıştı Lıselerde Fakır Bay kurt'un eserlen ders kıtaplan olarak okutu luyordu Şımdı bde kaldığım 'Goçmen Ko nutlan'nda o ydlann oğrencden bana hâlâ bu kıtaplan anlatıyorlar Fakır Baykurt'u soru yorlar Koca geçenlerde olduğunu ışıtınce uzulmuştuk Altmışlardan bu yana kırk yd geçtı Sevdıklcn yazan hâlâ unutmamışlar1 Fakır Baykurt'u sert yakalı bcyaz gomlek lı, kravatlı olarak gormedım Gorunce once onu bır Delıorman koylusune benzetmıştım Sade gıyınışı çızılcn yuzu kırağılanan saçla rıyla yazarı koye, toprağa daha yakın bul muştum O da zaten koyu, koyluyu yazıyor du Çektıklerını sanatlaşunyordu Mahmut Makal'ın eserlennı de tanır Bul garıstan Turklerı Ve daha bırçok solcu (ora da bızım ptogresıf dedığımız) yazarlann de mek ıstıyorum Zamanında Koy Enstıtulerı çok değerlı aydınlar yetıştırmış1 Mıllete hızmet etmek ateşıyle yanan adamlardı bunlar Buğday ta nesı gıbı topraktan bıtme, yctışmc, Buğdaş tanelcn bedenımızde nıce aydınlığa donuşu yorsa, bu yazarlanmızın duşunce tohumları da ışte boylesıne ruhumuzda aydınlığa do nuşmuşlerdır Sadece odul bekleyen bırçok kabıne yazanmızı duşunerek soyledım bu sozlerı Gerçeklen tanımadan parmaklan mızı emerek yazmak gerçekten acı Buyuk koy romancısı Fakır Baykurtyakın geçmışte rahmetıne kavuştu Dergderde, ga zetelerde, televızyonlardayazarla dgdı pek cıddı yazdar gormedım TRT 2'de hlm ola rak "Onuncu Koy"unu ızledım Eserle fdm arasinda fark o kadar açıcı olmaınalı fdcnm ce Fakır Baykurtlarazandmaklamıscvdme İP Uzuldum doğrusu Bı? Bulaganstan Turklen yazan, Turkıye'dekı okurlanndan galıba kat kat daha çok sevıyormuşuz' Fa kır Baykurt daha çok bızım (Bulganstan Turklen'nın) yazanydı demek gelıyor ıçım den Şayet aldandığımı sanıyorsanız okurlar benı bağışlarlar Az sevmenın mutluluğu her zaman sandır sevgdı kardeşlenm • SAYFA 17