Katalog

Kapak konusunun devamı. **" sonra tanıklıklardan yararlanma yoluna gidilmelidir. Başka bir söyleyişle, yaşamöyküsü yazarı ilkin Nâzım Hikmet'in yapacağı/yapmayacağı işleri, söyleyeceği/söylemeyeceği sözleri ayırabilecek cluruma gelmelioir." Gördüğün gibi, ise adaylığımı KOyar gibiyim. Oysa kesinlikle düşünmüyordum böylc bir lcitap yazmayı... Bihnçaltınızda varmıs aemek... Nâztm'ın yaşamöyküsünü en iyi ben yazarım havası... Öte yandan sakıncalarını da belirtmiştim. Onlardan da benim bu işi yan tutmadan yapamayacağım anlamı çıkıyor. Şöyle : "Ama bu durumun da önemli birtakırn sakıncalan var. Anlatılan kişiyi tanımak, hele yakını olmak, o kişinin yaşamındaki olaylarda, çekişmelerde yan tutmaya yol açar. Onunla birlikte andması gereken birilerinden hoşlanmıyor olabilirsiniz. Tersi de söz konusu: Hoşlandığınız birini savunmaya çabalarsınız. Dahası yaşamöyküsünü anlatacağınız kişinin bazı davranışlarına öfkelenmiş, bazı davranışlarını gereğinden çok beğenmiş, bazı başanlannı ise kıskanmış olabilirsiniz, ya da ilişkilerinizde bir haksızlığa uğramıssınızdır, ya da araruzda bir türlü unutamadığınız bir kırgınlık yaşanmıştır. Demek ki anlatılan kişiyi tanımak, yakını olmak, nesnellik açısından hayli sakıncah. Insanın duygularını bastıracak bir denetleme gücü olması kolay değil." Şimdi benim durumumu düşün : Nâzım'tn Piraye'den ayrılışında yaşadıklarımız. Onların üzerimdeki etkileri. Annemin beni sürekli ileri geri konuşmaların, söylentilerin dışında tutmaya çalışması. Nâzım'ın yaptıklarını doğru bulmayan yakınlannın, onu savunmak için Piraye'yi batırmaları... Bütün bunların içinden yan tutmayan bir yaşamöyküsü yazan çıkabilir mi? Memet Fuat'tan mükemmel bir çalışma dışlı aile çevresinin, bir müyordunuz. ..Ama yazdımz... de Bahriye Mekte Biliyorsun, daha önce yazdıbi'nin etkili olduğunu ğım bir ansiklopedi maddesi varNAZIM sanıyorum. Küçük aı. Nâzım Hikmet üzerine yazıHİKMFT yaşta şiir yazmaya başlanmı bir araya toplarken onu bilayan, şehit dayısını raz genişletip en başa koymak is anarak büyüyen bir çotedim. Şunu da anlatayım, bunu cuk, OsmanL Devleda anlatayım derken bu kitap çıkti'nin Bahriye Mektetı ortaya. înanılacak gibi değil. bi'nde öğrenim görüyor. Handan'a da söyledtm gecen Istanbul işgal alunda. Vagün, Handan Şenköken'e, şakatansever gençler Anado laşıyorum sandı. Ama doğru. Ayrılu'ya geçmenin yollannı anyorlar. ca belli o kitabın önceden tasarlanmadan Bahriye Mektebi öğrencileri ise seryazıldığı. best kalıp Kurtuluş Savaşı'na katılabil Nerden bellı? mek için kendilerini okuldan attırma Bölümleri yok. Bir ucundan girilip çabasındalar. Yurtseverliğin doruğa çıköbür ucundan çıkılmış. "Çocukluğu , "Şitığı günler, için için kaynayan bir ire Baslayışı", Anadolu'ya Geçisi", "Sovgençlik cevresi... Ölün' ' yetler Birliği", "Serbest Nazım ,böyle böıüm bölüm dengelenerek yazılır yaşamöyceye kadar "Memlekeküsü. Benim vaktim olmadı öyle şeylere. tim... Memleketim..." diBir başlayınca tutamadım kendimi, akıp ye inleyen iyi insan Nâgitti. Romanlarda bile bölümler oluyor. zım'ın belirgin özelliği olan vatan sevgisini BahMtahymrkan Siz bir coşku mu yaşadınız bu kitabı ya riye Mektebi'nde edindiği kanısındavım. zarken? Bunu daha önce kim Ne oldu pek bilmiyorum. îki kez yose dıle getirmemişti sanığun bakıma girip çıkmış, hele ilkinde bartm... yağı yolun yarısından dönmüş, yetmiş dört Nâzım'ın vatanı için yaşında bir insan, 700 sayfalık bir kitap tacanını veımeye hazır Bir sarlayıp masanın başına oturabilir mi? Böyinsan olarak yetiştirildile bir şeyi düşüne taşma göze alamazdım. ği çok açık. Vâlâ NuredKendiliğinden oldu. Fazla sorma. Bugün din'le Anadolu'ya kacvar, yarın yok delikanklan sıkıştırmaya geltıklarında, savaşa katılmez. Şimdi bu kitap... mak amacındaydılar. Cepheye gönderilmekitapta var. Nasıl, ne zaman çalıştyorsunuz? Bu kitabı bırak bir yana... Öncesini komek, öğretmen olarak Bolu'ya atanmak Nâzım komünizmi Sovyetler 1 Sabahlan 5.56 arası kalkıyorum. Saat nuşuyoruz... Benim Nâzım Hikmet için düNâzım'ı çok üzmüştü. Donanmadan sağrendi. Dünya devriminin temellerini atmak 7'de bilgisayarm başmdayım. 12.30'a karüst bir yaşamöyküsü yazarı olabileceğimi lık sorunları yüzünden çürüğe çıkanlmış için kurulmuş olan Doğu Emekçileri Kodar. 12.30'dayemek. 14'te Bibap's diye bir okura kabul ettirmek kolay değildir. Onun bir deniz subayı olarak görüyordu kendimünist Üniversitesi'nde, KUTV da öğresolunum makınem var ona giriyorum, iki için de bu işi hiçbir zaman düşünmedim. sini. nim gördü. Türk halkırun emperyalizmin saat, 16'ya kadar... Zaten her yandan tepki alıyorum. Bir gerelinden ancak dünya halklanyla birlikte Oksijen makinesı mi? Askort ağlttn... ginlik var bana karşı... kurtanlabileceğine inandı. Vatanseverliği Yok o başka, SÎMO2, onun hortumu Subay olmuş muydu? ni bütün insanLğı kapsayan bir savaşımın bütün gün burnumda. Bibap's kan gazını Bahriye Mektebi'ni bitirmiş, Hamidiparçası olarak görmeye başladı. 1926 yaşBunu hep söylüyorsunuz, ama... temizliyor. Geceleri de onunla yatıyorum, ye kruvazörüne stajyer güverte subayı olalarını başka bir ortamda geçirse, gene böy Sağcılar ya da her şeyin olduğu gibi süsabaha kadar. Neyse, 16'da kalkınca, barak atanmıştı. Stajını yaparken hastalanıp le bir kişılik edinebilir miydi, bilemem. Sanrüp gitmesini isteyenle'r tutuyorlar rnı becaklarımın şişi azsa gene bilgisayarm başıçürüğe çıkanldı. mıyorum. Çevre etkiler insanı. Hele geleni? Hayır... Solcular, topkımsalcılar tutuna, fazlaysa ayaklar havada okuma saati... Subay yani... ceğe umutla bakan, coşkulu bir çevre... yorlar mı? Hayır... Istersen aç oku Fethi Her gün böyle mı? Herhalde... Kıyısma gelmiş... Kısacası, Nâzım Htkmet'tn otuz yaşına dek yazNaci'yi : Ta Ingiltere'deki Terry Eagleton vatanı için ölümü göze alabilecek bir insan Her gün böyle... Dört ya da beşyıl oldığı birçok genclik siirtne bakarak, önemli bile bana karşı... Bunca olumsuz gözün alolarak yetiştirilmişti Nâzım Hikmet... du, hep evdeyim, hep çalışıyorum... Başka birşairolduğukabuledtlebılir Ancak "dosttında ben nasıl yazarım Nâzım Hikmet'in bir olanağım yok... Askeri eğttim... lann karnı açtı / kıydık menekşe parasma" yaşamöyküsünü! ? Evet... Evden hiç çtkmıyorsunuz... benzert çok sayıda bayağt söyleyis ve duyar Nastl yazdımz? Inanılmaz şey.. Evden hiç çıkmıyorum... Turgay gelip lığın görüldüğü şıirleriniya da dizelerini de Dur hele, daha başındayız filmin... Kı Ticaret Lisesi'nde okumadığı kesin... bahçede incirlere dalsın, arkasından da karsıralamak olası. Siz onun Bedreddin öncesi sacası benim aklımın ucundan bile geçmiTurgay, yadırganacak sözler ettiriyorsun şıma geçip sorulan sıralasın diye bekliyoilk dönem siirlerindeki bu sıradanlıklan nayordubuiş... bana, gene Terry Eagleton başlayacak Inrum... sıl yorumluyorsunuz? Akhnızın ucundan geçmiyordtı... Yaz încırler çok güzeldi, ama armutlar olma giltere den yaylım ateşe... maya baslamadan bir gün önce bile düşün mts... Peki.. Nâzım Hikmet 1926 yasları araOnnmlblpı sını, yani 19211928 yıllartnt Sovyetler Bir Onlara daha var. Bir dahaki ko Bu sözler başka bir ortamda gelişmiş liği'nde, yeryüzünün ilk sosyalist devriminın beğenilere bayağı gelebilir. Ama onları banuşmamıza. On beş gün sonra gene ardtndan yenilikçiliğin, özgürlüğün, yaratıyağı bulmayanlar, onlarla yaşayanlar da olgel. Orhan Veli çıkacak nasıl olsa, ctlığın sonsuzluk kertesinde yasanaığı bir duğunu unutmayın. Sabahat adlı oyununonu da konuşuruz... Sor bakahm... Sızinkinden önce gerek Türki ortamda geçirdi. Bu sürenın ve ortamın da Nâzım Hikmet emekçi halkımızın bayaye'de, gerekse yurtdısında çok saytda onun bütün bayatınt belırledığini söyleyebı ğı söyleyişlerini, bayağı konuşmalannı kullir miyiz? lanarak bir aşk öyküsü anlatır. Kanımca baNâzım üzerine yaşamöyküsü kitabı yağıhğı (küçük kentsoylular olarak bizim Arada 7 aylık bir Türkiye'ye gelis gidiş yaztldı. Bunlarla kendı kitabınızı kıbayağı bulduğumuzu) orada göstere cöstevar. 1924 sonundan 1925 ortalarına kadar. yaslayabilır misiniz? re sanat katına çıkarmıştır. Nâzım'ın ilk ser Biliyorum îzmır serüveni. . Kıyas" dedifiin "ölçüştürme" best nazım şiirlerinde iki şeye dikkat edil Nâzım Hikmet Sovyeder Birliği'ne gitolmalı? Ben bu eski sözleri pek bilmeli. Birincisi: Bunlar seslendirilerekyazıltiğinde toplumsalcılık konusunda çok az mem de... mıs şiirlerdir. Okurken yazılışlarınçlaki seşey biliyordu. Bu konuda edindiği uk bil Gençler bilmez, doiru...' si Dulamazsanız yavanlaşırlar. Örnekse gileri, 1921'delnebolu'dakarşılaştığı, An Yaşlılarla konuşa konuşa öğre"Salkımsöğüt" ile "Bahri Hazer"in plağı kara'ya gitmek için kendileri gibi izin bekneceğiz... Öyle bir soru soruyorsun kahvelerde çahnıp dinleniyordu. Müzik gileyen bir öğrenci grubundan, Almanya'dan ki, ne diyeyim ben şimdi: "En iyisi bi. îkincisi: Nâzım Hikmet bu döneminde gelen "Spartakist"lerden edinmişti. Sonra benim kitabım" desem, Reha Muhhalkın sesini aramış, kabadayı ağzına kadar arkadaşı Vâlâ Nureddin'le Bolu'da öğrettar kızar; "Benimki öznel bir kitap" uzanmıştır. "Paraya kıymak' gibi deyimler menlik ederlerken Ağır Ceza Mahkemesi desem, kaçak güreşiyorsunuz diye filan bu söylemden gelır. Nâzım'ın BedredReis Vekili Ziya Hilmi Bey'Ie tanıştılar. scn kızarsın. Her kitabın kendine din öncesi şiirlerini ayaküstü yorumlamak Fransız Devrimi'ni, Sovyetler Birliği'ni, Legöre bir değeri var. Aralanndan biyanıltıcı olur. Şiirimizin önemli bir dönemenin'i, Kautsky'yi, yalan yanlış, ondan dinrini seçmek okura kalmış. Söylediğin cidir o şiirler. lediler. ölçüştürmeyi yapmak ise eleştirmenlerin işi. Yalan yanlıs... Ama sıradanlıklan yok muy O yıllarda iletişim bugünkü gibi değil. Nâztm Hikmet'ı benzersız ktlan Bugün çok başka bir yerden, çok gelişktsilik özelliklen stzce nastl bir yetis Örnekse Nâzım ile Vâlâ gittikleri ülkede miş bir beğeniden bakıyoruz. Türk şiiri o me, eğttim ya da başka etkenlerin so para kullanılmadığını, her şeyin bedava olgünden bugüne neler yaşadı!.. Nâzım Hikduğunu sanıyorlardı. 30Eylul 1921'deBanucu? met kendisi de ne değişiklikler geçirdi!.. tum'a vardıklarında durumun hiç de anla Nâzım Hikmet'in kişiliğinin oluŞimdi o da burada olsa, seninle birlikte baPlraye ve Nâzım Hikmet, Erenköydekl Mlthat Paşa Köşkünün bahçesinde. tıldığı gibi olmadığını gördüler. Bunlar hep şumunda özgürlükçü, sanatlarla içli na karşı çıkardı. Ama Türk şiirinin gelmiCUMHURİYET KİTAP SAYI 5 5 Î Nâzım Hikmet SAYFA 4