Katalog

Kapak konusunun devamı. *" ortaklaşa çevirdikleri "Fransa'da Müstakil Resitn" (1938) adlı iki ciltlik kitapar. Ancak bu kitapla, aynı türdeki yayınların canlılık kazandığı 1980'li yıflar arasında geniş bir boşluk vardır. Arada, Mesut Erdem'in L.Venturi'den dilimize aktardığı "Resim" (1951), önemli bir katkı niteliği gösterir. C.E.Arseven'in fasiküller halinde yayımlanan "Türk Sanatı Tarihi"ni de, bu ara dönem yayınlan arasında sayabüiriz. Sanat yayıncılıgında 1980'li yıUar ve onun arkasından geLen dönem, giderek yükselen bir ivmeyle canlı bir oluşuma tanıklık eder. Gelişen baskı teknoloiisi, başka alanlardaki telcnolojiye paralel biçimde Türkiye'ye aktarılır. Bu canlılık, sanat pazarlamasında gözlemlenen zengin aktivitenin de doğal bir sonucudur. Artık sanat kitapları, büyük kuruluşlann ve bankaların bu aktivitede üstlendikleri görev ve sorumluluğun gerektirdiği bir prestij göstergesi olmayaDaşlamıstır. Geniş hacimli ve iyi baskılı sanat Tkitaplan, sanatçının piyasada seçkin bir yer alabilmesi için düşünülecek zorunlu bir etkinliktir. Sanat çıyı bütünsel bir açıdan ve dünden bugüne aktarmayı, tanıtmayı amaçlayan monografik yayınlar öne çıkmaya başlar. Batı etkisindeki sanatımızın geride kalmış, ve ihmal edilmiş sanatçüannı, bilinen ve bilinmeyen yapıtlarıyla, bir başvuru kitabı olarak derleyip toparlayan yayınlar yanında, yaşayan sanatçılan kapsamh sergileri nedeniyle tanıtan kıtaplar, özelükle bu alana yatırım yapan galerilerin programlan arasında öncelikli bir yer alır. Basım giderleri için büyük paralara ihtiyaç gösteren bu tür kitapların finans kaynakları, çoğunlukla ilgili sanatçının satışa sunuıan yapıtlarından elde edilen gelirlerdir. Sanatçı ve galerici arasında daha köklü bağlantılann kurulmasına yol açmakta, bu kitapların bir tür işlev kazandığı gözlemlenir Kitapların fa?la bir öncm taşıvor ol 'de sanat 3 ması, daha çok maliyeti kurtarma kaygusunun ön planda tutulduğu izlenimini akla getirir. Gerçekten de öyledir: Bütün hızına karşın, sanat kitaplarının alıcısı sınırlıdır. Dolayısıyla lüks basım koşullannın zorunlu bir sonucu olan yüksek fiyatlar, in çok meraklısı, ilgilisi ve de paralısıışında ortalama kesimin ekonomik gücünü aştığından, sanat kitaplarının, başka yayınlar arasında sürüm şansı yoktur. Bir çeşit kör yatınmdır sanat kitaplan, sahibine kazanç sağlamaktan uzaktır. Büyük kuruluşların yapımını üstlenaikleri sanat kitapları, bu alana yönelik hizmet ve katkı bir ölçüde de tanıtım işlevini yerine getirir: Vergiden düşülen bir hizmet olması, bir anlamda da özendiricidir. Öte yandan sanat kitaplan, sanatçı açısından zonınlu bir "referans" işlevi de gördüğunden, seçkin galerilerce bir tercih ölçütü olabilmekte, sanatçının düzeyi ya da sanatsal gücü konusunda bir ölçüt olarak da göriılebilmektedir. "Kitaplîlar" ve "kitapsızlar" aynmı, gercekte olmasa bile, görünürde sanatçı kalitesini belirleyici etkenler arasında yerini alabilmektedir. Sanat kitaplarının resimleriyle oranlı bi ımcıli! kaynakların taranması sonucu ortaya çıkan irili ufaklı belgeler, bu konuda günümüze kadar uzanan ihmallerin hiç de küçümsenmeyecek düzeyde olduğunu ortaya serdiği gibi, geç kalınmış olan araştırmanın önemine de dikkatleri çekmektedir. Sanat yayıncılıöına alt yapı oluşturacak belge ve vesikaîan ellerinde bulunduran sayuı kişi ve aileler, birer ikişer yaşama veda ettiklerinden daha çok bankalannı bu alandaki çabalanyla yoğunluk kazanmaktadır. Yapı Kredi Bankası'nın ve T.lş Bankası'nın, bir ölçüde de başka bankalann önculüğü ellerinde tuttukları görülüyor. Galeriler arasında, bugüne kadar yayımladığı monografik kitaplarla önemli birkim saglamış ve küçümsenmeyecek Dİr hizmette bulunmuş (bulunmakta) olan tek kuruluş ise BilimSanat Galerisi'dir. Zongkı aktMts çimde kaleme alınan inceleme metinleri, daha şimdideh oluşturdukları bilgi ve kavram birikimiyle, bir kaynakça arşivi yaratmış bulunuyor. Sanat yazarhğı ise, bu yayırılann gerekli kıldığı taleple oranlı olarak gelişme göstermektedir. Eski Bu yıl 10.su düzenlenen îstanbul Sanat Fuan'nın, sergilemeye ve pazarlamaya yönelik etkinükleri arasında, giderek belirginlik kazanmaya başlayan sanat yayınlannın daha yakından izlenmesine yol açmasını dilerim. • Sanat vavınlarına kurumların vaklasımı Dr. KIYMET GİRAY sürecinde, sanatçı yaşadığı toplumun birey olarak geliştirdiği düşün katmanlanna evrensel değerleri öğrenim ve eğitim koşullannın pekiştirdiği bilgi donanımıyla katar. Ozgün biçemini belirleme aşamasında bu değerlere sanat tarihinin varsıl birikimi anlamlı bovııtlarkazandirır. Ortaya çıkan yapıt, yalnızca resım ve heykel olmanın yalınlığından bu yolla sıynlarak sanat yapıtı niteliğine ve niceliğine bürünür. Yaratının sanata dönüştüğü noktada bu döngüye yeni eklemlerin katılması kaçınılmazdır. Sanatçı yarattıgı sanat yapıtını üretildiği atölyeden çıkarmak, onu toplumla buluşturmak gereksinımi duyar. Bu eylem, üretilen sanat ürününün toplumla paylaşılması gibi anlamlı bir işlevin yanı sıra farklı görüşlerin ayrımlı duşüncelerin yaratılan yapıtla karşılaşmasının, bir başka söylemle yüzlesmesinin yaratacağı çelişkilerin, karşıtlıkların, uyumların yeni üretimlere zemin hazırlaması ve önemlisi kendi içinde varsıllaşan değerler katmasını sağlar. Sanatçı sayısına paralel olarak joğalan bu eylem daha önemli bir aşamaarı hazırlar: Kıyaslamak/karşılaştırmak, görmek/bilgilenmek, tanımak/ öğrenmek, araştırmak/keşfetmek ve önemlisi daha iyiye, daha çağdaşa ulaşmak için yarışmak/rekabet ortamı içinde yer almak. S anat üretim evresinde sanatçı ve yapıt arasında kurulan döngüsel bağın ortaya çıkardığı bir olgudur. Yeteneğin estetik duyarlıkla bütünleştiği ve teknik <lcf>frlt*rlc biılostiöi varatım Î Sanatçı kendisınin iıretımi olan yapıtların sanat ortamında var olmasının sanat üretimine sağlayacağı yararların bilincinde, toplu ve bireysel sergUerın içinde yer almaya özen gösterir. Toplum ve sanatçı arasında kurulan iletişim bu aşamada günceldir. Belli bir süreci kapsar. Yayınlar kalıcılığı, bu etkinlifii belgelemeyi, değerlendirmeyi ve gelecek nesillere aktarmayı sağlayan en önemli çahşmalar olarak bu aşamada devreye girerler. Geçmişte var olan ve bir gelişim çizgisi izleyerek günümüze uzanan sanatın tarıhsel seruveninı değerlendıren, çagdaş sanatçıya ve topluma bu evreleri tanıtan, bu görevi gün Toplum ve sanatçı cel etkinliklcr için yüklenen ve geleceğe belgeler bırakan yayınlar sanat üretımı kadar onemlidir. Gazeteler, dergıler, kataloglarda yayınlanan güncel eleştinler ve bıınlardan da önemlisi sanat tarihi araştırmalarının üruniı olan kitaplar sanatın gelişimınin vazgeçilmez temel kay naklarıdır. Yüz yılı geçen geçmişi göz önüne alındığında, henüz başlangıç aşamasında olKİTAP SAYI 55 SAYFA 4 CUMHURİYET