Katalog

Kapak konusunun dovamı. « * inville'in haritasma dayamyorsa ve • Yeni Pomeranya'nın yakınlannda olduğunu düşünüyorsa, Bougainvillc'in çok daha doğuya (boylamda 20°, cnlcmde de 10° yanılarak, Fiji Adaları civanna) yerleştirdiği Salomon AdaJarı denizinde olduğunu düşünmesi miimkün değildir. Diğer deyişle, eğer Rasputin, önsezisiyle a da 1913 yılında bir gemide bulıınabilecek herhangi başka bir gereçle, Pratt'ın lc bildiğini biliyorsa ve bize, Cai'n ile Pandora'yı 155° boylam ile 6° güney cnlcmi arasında bulduğunu anlatıyorsa, okuduğu Bougainville'in de teyit edeceği gibi Louisiade takımadalan iJe Choiseul körfezi yakınlarında olduğuna cmin olsa gerektir, dolayısıyla (istemeden gittiği) Salomon Adalan'ndan da çok ama çok uzakta olduğunu biliyordur. Bu, hikayenin gerisi için önemsizgibi gclebilirsize, ancak, hemen sonra, Rasputin'in katamaranının karşısına bir Hollanda gemisi çıkar. Subaylar ve Fijili bir dcnizci, katamaranın bir Fiji katamaranı olduğuna, ama güneye ya da doğuya uzayan olağan Fiji giizcrgânı üzerinde bulunmadığına dikkati çeker. Sonra, onları bıı güzergâhta görürüz, yapmalan gereken ue zaten buuur, çünkü Keşiş'in adası güneydoğuda (oldukça güneydoğuda) bulunmaktadır. Bize, Rasputin'in Almanların Kaiserine'sine gitmek istediği söylenir, bunun üzerine, Rasputin'in bue nasıl olduğunu bilmediği bir şekilde oraya varılır, nem zaten bilse, o taşkın duygusal yapısı yüzünden deIirmeyc razlasıyla hak kazanmış olurdıı. Arada, Bougainville'in de, çekinerek de olsa, Salomon Adalan'nı yanlış yere yerleştirdiğini belirtelim. Haritaya şöyle yazar: "Varlığı ve yeri şüpheli olan Salomon Adalan". Bougainville'i mazur görmek gerekir. Copto Mattese ya da Hugo Pratt'ın olaganüstü kahramanı Kusurlu Conrafva Bir Tuz Denizi ŞarkıstCorto Maltese/ liugo Pratt /Dost Kitabevi / 18i s. Oğlak Burcu AltındaCorto Maltese / Hugo Pratt /Duit Kitabevi/ 14h. Etsanevî Salomon Adaları Daha 1528'dc, Alvaro de Saavcdra bu efsanevî Salomon Adalan'nı, aynı adı taşıyan kralın altınlarını bulmak umuduyla arıyordu, ama gidc gide anca Marslıall Adaları'ndan Amirallik takımadalarına gidebilmişti. 1568'de, Mendana onları bulur ve adlarıyla vaftiz eder, ama ondan sonra kimse oraya varmayı başaramaz; otuz küsur yıl sonra, Queiros ue onları âramaya koyulan kendisi bilc... Güneydoğuda, Santa Cruz Adası'na demirleuiğindc, az bir farkla onları ıskalamış olur. Böylece, Pasifiğin keşfi sürekli tekrarlanır: tnsanlar vakitlerini aramadıkları yerleri keşfetmekle geçirirlcr; SaintGuy'in adalar arasındaki dansı, kara ve mercan parçacıkiarından engeller; hiç durmaksızın boylamlar meselesinde hata üzerine hata yaparlar (cn azından Harrison'un kronometresinin icadına kadar). Bu deniz yarışlarının bulıınmaz ve göriinmez merkezi, batmış olan Salomon Adaları'dır. Tasman örneğin: 1643'te Salomon Adalan'nı arar, önee Tazmanya'ya gelir (az buz keşif değildir), Yeni Zelanda'nın yerini belirler, Tongalar'dan geçer, karaya çıkmadan Fiji Auaları'nın uzağından geçcr, küçük birkaç adacığı anca görür ve Yeni Gine sahillerine ulaşır. Ne olursa olsun, kusursuz Alman haritalarından yararlanabilecek konumda olan Rasputin, ncdense, Salomon Adalan'nın bir nayaldcn ibaret olduğu Bougainville'den bilgi edinme konusıında diretir. Bir karış havadaki aklın bu hatası diğerlerinin tutumlarını da etkileyecektir. Sizce, eğer C.orto Kaiserine'den batıya doğru yelken açtıysa ve eğer denizaltı liscondiua'ya doğru gitliyorduysa, Corto, Slüttcr'in denizaltısıyla (ki Yüzbasji Galland'ın miikemmel haritasını takip etmektedir) neden Yeni Pomeranya'nın batı ucıınun oralarda karşılaşmak zorunda olsıın ki? Keşiş'in F.scondida'sı nerededir peki? Cai'n Pandora'ya Keşiş'in Gilbcrt Adalan'ndan Rüzgâraltı'na kadarki bölgede hükünı sürdüğünü anlatır, varsın öyle olsun; ama F.uripides ilc Coleridge SAYFA 4 okuyan bir genç nasıl olur da (îilbert Adalan'nın Fiji Adalan'nın kuzeyinde, Hkvator'da, Mikronezya'da, Rüzgâraltı Adalan'nın ise Antiller de olduğunu bilmez? Magellan'ın bu türden biryolculıık yaptığını biliyoruz, ama o da hayatında bir kez vc üstelik dcyolculuk sırasında hayatını yitirmek pahasuıa. Gilbeıtlcr'den Rüzgâraltı'na hükiim sürmekherbabayiğidin harcı değildir ve Keşiş'uı imparatorluğu da coğrafyadan ziyade mitolojiyi ilgilendirir. Şimdi, Pratt'ı De Agostini atlasıyla yiizlcştirelim. Pratt, sonlara doğru, Escondida'nın 19° giiney enlemi, 169° batı boylamında saklandığını ağzından kaçırır: Yani Tonga ile Cook adaları arasında. Tongalar'a gitmek için Yeni Gine'ye doğru giden ve "yakınua Escondida'ya vanrız' diyen bir Alman donanma subayı anca hayalperest, ufukları şaşırıp birbirine katan Rasputin'in tuzağınadüşmüşolabilir. Hğer dıkkatli okursanız, Cai'n ile Pandora'nın Rasputin tarafından 1 Kasım 1913 'te kurtanldıklarını ama hepsinin Escondida'ya 4 Ağustos 1914'ten sonra (çünkü Keşiş savaşın başladığını onlara söyler), yani grosso modo eylülle ekim sonu arasında, Ingilizlcr sahncyc çıktıklarında vardıklarını görürsünüz. Iki Coleridge sayfası ve Slütter'le iki muhabbet arasında bir yıl geçmiştir ve denizaltı bu bir yılda tuhaf bir uyuşuklukla, 17. yiizyıl korsanlarından, Coleridge'in ihtiyar denizcisinden, Kaptan Ahan'dan kalma serseri serseri yalpalama tutkusuyla karanhk yollar aşar. beliriverir), kişiliği oturmamıştır; ne Pratt, ne de kendisi yüzünün nasıl olması gerektiğine karar vermiştir, dolayısıyla, kareler boyunca, lıikâye geliştikçe, natları, yüzünde artmakta olan sorgusual brışıklıklarıyla belirir. Belki de Corto Maltese'nin kusursuz bir hiyeroglifin kestirilemezliği gibi beliriverdiği bazı maceralan unutabiliriz, ama Şarkı'da capacanlıdır ve o çekici kusurluluğuyla kendini unutturması mümkiin değildir. Işte bunun için Şarkı, ilk okurlarının gönlünde bir hadiscdir, çizgiroman edebiyatı icin yeni bir modeldir; Escondidaevreninboyutlarını almakta, Mandeville Ismacle ile kanşmakta, Pasifik Peder Jean'ın ülkesinin kıyılarına yerleşmekte, coğrafya haritaları sözcüklerle çelişkiye düşmekte, mekânları göstereceklerine onları tahrip ctmekte, enIemler kesişmekte, atlaslar şüpheli portolano'lara dönüşmekte, rüzgârlann soylu kıldığı Keşiş ise, neredeyse bir Ortaçağlı kılığında, Onlar Konscyi'nin işaretini kullanmaktadır. Ben çizerlerin ya kahramanları ya da yan kişiliklerde kendilerini çizdiklerine tüm kalbimle inanırım. Al Capp, Feiffer, Schulz ya da Jacovitti ile karsılaşmış olanlar bilir (Phil Davis Mandrake'ye Lee Falk'ın yüzünü verdiği için tektir eğerbu sonuncusu Mandrake'yi Phil Davis'in talimatlarına göre biçimlendirmediyse). Pratt'tan bunu bekJcmczdim. Hangi kilabın tanıtunı, ya da hangi olay vesilesiyle olduğunu hatırlamıyorum, Milano aa Martini'nin masalarında karşılaştık ve onu, o zamanlar yaşı küçük ama nikâyelerinin hepsini okumuş olan kızımla tanıştırdım; kızım, kulağıma Pratt'ın Corto Maltese olduğunu hsıldadı. Kralın çıplak olduğunu anca bir çocuk söyleyebuirdi. Pratt'ta, Corto'nun o fidan boyu, posu yok, ama yandan iyice baktığımda kızımın dediğinin doğruluk payı taşıdığını gördünı: Burnun natları, ağzın çizgileri ve ne bileyim... Elbette, Pratt Şarkı'nın Corto'su değil, ama son maceralann o büyülü Corto'su, yani Pratt'ın o dönemlerde henüz tanımadığı Corto... Pratt hayallerinin ve kendi kendisinin ardindan seğirterek kendini anyordu (kcndine, kendisi nasıl olursa hoşuna gideceğini sorarak kaIeminin yardımıyla hayal kuruyordu şimdi biliyor, bir gök perisi). tşte bir metin oradan oraya gitmeye, gezinmeye böyle başlar. Mekânı vc zamanı dönüştüren şiste mitler doğar, bir metinden dığerine kült kişiler tekrar buluşur, sanki çok uzun zamandır atalarımızınkinde de yaşamışlar gibi gelir yerleşiverirler hafızalarımıza, gençtirler, Mathusalem gibi, yiizlerce yaşında, Peter Pan gibi, öylesineki, onlara hikâyelerinin anlatılmadığı yerlerde bile rastlanz, hatta çocuklar bu yeteneğe sahiptirler hayatta bile karşımıza çıkarlar. • ' CUMHURİYET KİTAP SAYI 500 Pratt ve Corto Maltess Bellrsizllkler ormam Şarkı'nın bütün kişileri, Alman donanması subayları da dahil, bir belirsizlikler ormanmda, sanki sona hiç varmak istemeden, Groovesnoreler'in soy ağacının dallannda sersem sersem gezinirler. Tarao gibi (varmak istediği yere dosdoğru gidebilen tek odur) köpekbalıklarını takin et meyi bilmezler ve bazen Coğrafi Hakikat'i sıyırıp geçtiklerinin farlunda değillerdir. Oysa ouradadır Hakikat, Pandora'nın adında: I'iji Adaları ile Yeni llebrides arasında bir Pandora havzası vardır, üstelik Yasawa Adaları ve bu bölgedeki Mavi Göl ile sınır komşusudur. Pandora, Şarkı'nın kişilerinin tamamen yoksun olduğu haritacılık bilgisinin simgesidir. Rasputin yalruzca Bougainville'i, Pratt ise yalnızca Vere Stackpoole'yi okumuştur, ama iştc metin, hcrkcstcn daha fazla şcy bilmektedir. Şarkı'da her şey bize anlatılan deniz yollannın ritmiyle yürür, birbirlerine ateş ettikten sonra birbirlerini seven, dostluk adına birbirlerini öldüren, denetimden çıkan kişilerin psikolojisi bile her sayfada, klinik aynntılarla, dalbıulak sararak yenidenicatedilir. Birsürüsoru dayanıtsızkalır: Kimdir Keşiş (Slütter'in anlattığı olaylara inanmıyorum, fazla kusursuz), eğer varsa yiizü nasıldır? RaspuHugo pratt hayalierinin ve kendi kendislnln ardindan seglrterek kendlnl anyordu. tin nereden gebr? Cai'n'in adı niye Cai'n'dir; bu, gözümden kaçmış bir allamei cihanlık ayrıntısı olabilir mi? Daha sonraki maceralann annesine kadar her şeyini anlatacağı Corto hakkında pek az şey biliriz. Çizgi bile belirsizdir. Corto'nun hatları, son dönem maceralarındaki değil (çünkü sonlara doğru gençleşir ve neredeyse bir melek olur), Venedik lagunalarıyla Brezilya, îrlanda'yla Sibirya arasında fink attığı olgunluk dönemi destanlarında gördüğümüz o kesin ve kararlı hatlar değildir. Bugün nercde görsek tanıyacağımız Corto, Şarkı'da hâlâ kendisini aramaktadır: Kendi yaşamöyküsünü bilmemektedir (birdenbire, okyanusun ortasında zincire vurulmuş bir haldc, Navigatio Sancti Brandani'nin Yahuda'sı gibi