Katalog

Celâl Hafifbilek'in son romanı Ankara 1920 geçtiğimiz günlerde Telos Yayınları'ndan çıktı. Kıırtuluş Savaşı'nın içinde, Mustafa Kcmal'in 21 Aralık 1919'da Ankara'ya gelisi ilc Sabirc büyükananın öldüğü 21 Aralık 1920 arası olanlar bir kadının ağzından anlatılıyor. Romanda bir kentin vc insanlarının yaşadıklarını belgcsclc dayanan olağanüstü bir üslupla izliyoruz. Cüelâl HafirDİlck'le gcçtiğimiz günlerde uzun yıllardan bu yana yaşadığı Antalya'nın Kaş ilçesinde bir söylcşi yaptık. SEZER DURU ~r\ ıldığım kadarı dc gazetecılıhtcıı V~4L gclıyorsunuz Daha sonra Baun J / Ata<,clığt, Kaş'ta turntık e$ya \atıalığı, bar sabtpligı, otcl sahiplığjt, gibı ı\lcr yaptıntz tiiıtiin bu maceralardan sonra, bclhı dc yıllar sonra sızi ycnidvn yaznıaya hangı ncdcn t/tı' zarlar çırılçıplak kalırlar." Türhtyc'deadıpck duynlmamtş, özclliklc dc htanbul, Ankara, îzmtr gthı hiiyük hcntlcrin dı^ıııda ya^ayan yazarların \cslcrun dnyurması Z'>r mıP Aslında pck zor dcğil dc, bir ayrım yapmak gcrek. Kasabalarda yaşayan ya zarlar, hcr şcydcn öncc, kitap, dcrgi bulamazlar; tiim dcrgilcrc dc aboııc olma ları ol.tn.ıksız. ("ıımhurivct'in Kıtap F,ki olmasa, ta^ıalı yazarlaı çuılçıplak kalır lar. Kaş'ta pcrşcmbc giinlcrini nasıl iplc çcktiğimi bilcmezsiniz. Kentlerde böylc dcğil, okumaolanak ları daha gcniş. "Aslında pck zor dcğil," dcdiğimi biraz aç mak istiyorum: Taşralı vazarl.ırda bir korku, bir inanış vardır, büvük dcrgilcı usta yazarlarca parscllcnmış, bi/im ürünlcrimizi yavınılamazlaı divc. (îcr çck payı bulabilırı/ bu ınanışıa. Amak taşralı yazarların da kcndi kabuklarını kırmak için bir çaba gösterdıklcrı dc pck söylcncmez. Bcnim gözlcmim, şairi dc, yazarı da okumuvor, cdcbiyat sohbetle ri, kahvc sohbctlcrinin üstünc çıkamıyor. Taşra kcntlcrindc pck çok dcrgi ya vimlanıyor, Bursa'dakılcr, Antalya'dakilcr hariç, bcnim bilmcdiğinı başkaları da vardıı kuşkusuz açıp bakınız, gcncl olarak hiçbirini doyurucu bulmazsını/. Yazılar, şiirlcr dediğim gibi kahvc sohbctlcrinin içinde, dcdikodularda kalıyor. "'Ankara l'J2ü'dch bvlgcsvl bılgılcr araştırılınca hıdunmayacak gızlt şcylcr değıl llnıılıılınui, ya da açıklanmak ıstenmcmış Kınıbılır 'ziilji yârc dokunur' cndıysı vardır "Ankara l'J20'dc biıyük bchcscl bılgı hırikiıni var Hıı bilgilcri ncrcdcn cdııı d/HlZl> Gazctccilikte, 'habcrin kaynağı atık lanmaz,' diye bir soz vardır. Aslında inandırıcı olnıası için auklanmalı. 'An kara 1920'dckı bclgcscl nılgilcr, araşiırılınca bulunmayacak gizli şcylcı dcğil. Unutulmuş, ya da açıklanmak ıstcmc miş, kimbilir, 'zülti yârc dokunur' endişcsi vardır. Bir dc Ankaralı olmanın avantajını cklcycvim. Ncdcn roman, Atatiirk'iin Ankara'ya gchlıgı 27 Aralık l'Jl'J'du ha^lıyor vc 27 Aralık 1920'dc bıtıyor'' Vlnuıl Kurlulı^ Savatji'mızın karanlıkta kalan olaylarını anlatnıak ıslcdinizsc, kı o bir yıl îündc bıınları ışlemtşstnız Cumburtyct'ın kııntln$ yıllanndan ncdcn söz ctmcdınız? "Ankaralı Mus/a/a Kcıtıal ın adını bilc hılmcz O'nu 'Konguru Paşa'sı dtyc çağırır • Mustala Kcmal'in Ankaıa'ya gclişi, diinyada eşi görülmcmiş bir olaydır. YüzDİnlcrcc Ankaralı, seyıncııi, hocası, hacısı, dcrvişi, adını bilc tam bılmcdık lcrı birpaşayı karşılamaya koşarlar. 1 lalk Mustahı Kcmalı, 'konguru', kongrc paşası olarak çağırmakladır, ama Ankaralı bağımsızlığına susamıştır. Komanı yazmama ncdcn olan bu karşılanıadır. lkineisi, Ulusal KurtuluşSavaşı, 1919'da başlamışvc 1920'dcbıtmiştirbenim için. I923'c dck geçcn sürc savaijin normal scyridir. I lcm döncm, rcsmi tarih yazı cıfarı cliyle anı, roman olarak çok yazıl nııştır Ben halkın bılinçlı olarak savaşa katılclığı doncmi yazdım. Üzcrindc çalı^lığınız ycnı yapıtlarınız var mı? Bir aşk romanının kabasını bitırdım. Yaşlı bir adamın dört kadin arasına dağılan aşkı ilecinselliğinin açmazlaıını an latıyor. Ocak'a, Şubat'a hazır olur sanırım. Adının ne olacağını hcniiz bil miyortım. • Ankara 1920 / Cclâl i hıfıfbılck 7 Tclos Yayınalık 7 42') \ SAYFA 9 "Yunus Nıidı RoMıin Yarışması" olnıa taydı, \anırwı bir Cclâl 1 lcifıfbilch dc olmaz dı Yanıtı uzıın birsoru. Ozetlemcyeçalışacağım: Liseögrencisiyken gazetecili öc başjamıştım. Çalıştığım gazetcde, başka k gazetelcrde de öyküler yazıyordum. İkı buçıık hra vcrırlcrdı. Mcnmct Ali Aybar'ın çıkardığı (îcrcck gazetesinde "1 lürrivet Dcrdı Boş I,af' adlı oykıımlc basıtn ilk dela dcrde girdi. Siyasi polistc tıiılı tabanımda kalan güzel bir falakaya vatırıldım. Sonra korklum, uzun süre ya/ıııadım. 1 ^58'tlt (sanırsam) Yunus N.ulı Roman Yarışması beni yenidcn ateşledı. ( ) yarışma olıııasavdı, bir Cclâl I lahfbılek deolmazdı diycbılirim. "Sessizlcr Sokağı", adlı romanımla yarışmaya katıldım. Yaşar Kemal, beni nezaman görse, "Yahu ben sana birincilik vcrdim", dcr dc, roman bırinci olamadı gerilcrdc kaldı. Cicrilcrdc kaldı, aıııa yine Cumhuriyet'te Cahit Tanyol, "Scssizlcr Sokağı", için cok güzcl bir yazı yazdı, "Bencc begenılecek romanların başında Kcliyordu nıınlar. O roman yayımlandı ama bcş yıl sonra kü^'ük bir yayıncvi taralından. lyi dc sattı. Ardından bir öykii kitabım çıktı: '('amckândaki Kı/..' Ardından gcçim deıdinden takma adla, akşam gazctelerinctcirikalarbaşladı.dini tcfrikalardan, aşk, polisiycyc dcğin. I3ir de pehlivan tcf rikası yazdığımı anımsıyorum. Hcp yalnı/dını, çevrem yoktu, gündüz gazete, akşamları gccc yarılarına dcğin tctrikalar. (îündc bcsjaltı tcirika ya/ıyurdum, tabiı hcpsi bircrgıinlıık. Bir aşk olayı bcni ckonomiyc döndürdü. Doktora çali!jnıalaıı, ckonomık araştırmalar, ckonomik kitaplar on vılımı aldı. Para kazandım. Biı gün .ı^k bitli, fkononıi dc bitti, cdcbıyat çoktan bitmişti. Ardından maccralar, yuı tdışlaı ı, haylazlıklar, yınc ga zctccilik.birgLin dıırııldıım. Dıırulunca, kabuk bağlanıı^ yazma yaram kaşınma ya başladı. Sinirli bir adam olmuştum, doluydum, bo^almak istıyordum zahir. Kcndi kcndımc, dcnız kıyısında bir ycrc ycrlc^ip, yaznıahyım diyc düşünmeyc ba^ladım. Kaş'a geldim, uçbcş kııru^ param vardı, taştan, ah^ap, bir sokak içinde ev yaptık, ama kendimc gcniş bir çalışma odası ayırdım, Lui IX stilindc CUMHURİYET KİTAP SAYI 449 "Yunus Nadi Roman Yarışması olmasaydı, ben de olmazdım" bir masa, rahat bir koltuk, eski yazı makinem masanın üzcrindc, kitaplanm. Ycdi yıl oda va gircmcdım, yazamam diyc korkuvordunı. I^tco sıralar sizin sorunııuzda söylcdiğiniz işlcrlc uğra^tım. Turistik eşya satıcılığı yaparkcn, bir giın dükkâna ()rlıan Duru girdi. Mcr habalardan sonra bana ilk sorusu, "Nc yazıyorsun?" oldu. Soru dcğil, körbıçaktı yürcğimc saplanan. Şinıdi sorunuzu yanıtlarkcn bilc gözlcrim doluyor. "Hiç," diycbildim. "Bana turizmlc iluili bir yazı yaz," dedi, "turizmc açılan bir ilçedc oturııyorsun." Millivct'in Yazıişlcri Müdürü idi Duru "Yazamam "laryaraısağlama dı, "Uç saat sonra gcliyorum, yazıyı istiyorum", diycdayattı. Orlıan Duru ilcts ki bir dostluğumuz yoktu, Ankara'da Mcclis'tc sclâmlaşjir, tiyatroda karşılaşır dık. Yaşamımda ilk defa biri bana, "Nc yazıyorsun?" diyc soruyordu. Dükkânın arkasına geçtım, istcnilcn yazıyı yazdını, içim kabara rak, cllcrim titrcycrck, üç saat sonra gclcn Orhan Duru'ya yazıyı vcrdim, biraz uzun oldu, Duru öyle söylemisti. Uç dört gün yazı Milliyet'tc yayımlandı. Ertcsi günü Orhan tclcfon ctti, "Yazı çok ilgi gördü, telefon cdcnlcrc, scnin tdcfonunu vcrdim." Gcrccktcn debcni arayanlaroldu. () akşam ycdi yıldır içinc giremediğim odanun kapısını açtım, bırköpcgi anlatan ılkoykıimü, vazıp bitirdim, ama hiçbir yc ıc göndcrcmcdim, hangi dcrgilcıin çıktığından bilc habcrim yoktu, bir dc bcğcnilip bcğcnilmeycccği korkusu vardı elbettc tkı, üç yıl böyle gcçti. Orhan Duru Kaş/ta birev inşa ettırdi, Ahmct Kahraman Kaş'a ycrlcşti. I ler ikisindcn dc sık sık, "Ne yazıyorsun.•'" diyc tclcfonlar alıyordum, bcnsc bir şcy yazmıyor, otcl işlctiyordum. O yaz, 1994, oturdum, "ya/malıyım", dcdim, barut ateşlcnmişti. İlk olarak, "Sana Fl Sallayaca ğım " adlı oyku kitabımı yayımladım, ardından gcnçlik şiirlcrim, "Aşkımız" aılında toplanclı. (îeçen yıl, "Kasaba ", adlı romanım Öteki Yayınevi'nden çık tı, bu yıl Tcmmuz'da da "Ankara 1920" Tclos Yayınları arasına girdi. Ben gcnç birya/arım, yazı hayatım 1994'tebaşladı, dört vılda, dört kitap, dcrgilcrdc yazılar dışında bin iki yüz sayfa yazmışım ('") Kcndimi övdüğümun ayrımındayım, ama açık lıkla bclirtmeliyim ki, son iki romanda eğer başarıya ulaştımsa, bu başarıda Orhan Duru nun bana cditorlıiğünun bıiyiik payı vardır. "'C.umburıyct Kıtap' ckio/masa ti'ını ta^ralıya Celal llafifbilek'le "Ankara 1920" üzerine CamekândakiKız