Katalog

• yalar, kalkmı/ venı aclam, sı/ın çııruduğunu/ bu ınah /enın içınde yenı adam dogdu, açın kapılan, kaklırın şu agır kapağı, yenı adam, butun cıhan onuncle sı/ın haıknı/ı rek başına oynacak ' I akat kapılar açılmadı vc kapak kaldııılmadı ıse kabahat I lamıd'm değıl, onunld ılgılenmeyenlcrındır Tıirk Sovyet Ilişkileriııin Dojfcuşu/Seldmı Klltç/Dcr gah )ayınları/4SK \ Bınncı Dunya Savaşı felaketın ha bercısı, Rusya'da Lkım thtılalı ıse TÜBKSOVYKT baıışın mujdecısı olarak karşılandı İLİŞKll.EKİNİN "Derhal barış" sloganı ıle ıktıdar DOĞUŞU olan Bolşevıkler, Sovyet Rus halkı na verdıklerı so?u yerıne getıımek /orundaydılar Zaterı Sovyetlerın esas maksadı bır an once barış yap mak ve Rusya'da Sovyet rejımını kurabılmek ıçın savaşa derhal son veımektı Dolayısıyla ıhtılalın lıe ınen eıtesı gunu vayımlanan "barış dekıetı' ıle tum sa vaşan ulkeleıe "ılhaksız taznıınatsız " barış çağrısı ya pıldı Bolşevıkler genel bıı barış yapmak ıstıvorlar vc muttehklerını, yanı ttılaf Devletlerını dc barış yapmava davet edıvoılaıdı Ancak, bıı devletlerden hıçbın barış çağıısını cıddıye almadı vc olumlu veya olıımsıı? her hangı bır cevap veı ılmcdı Bunun u/erınc Bolşc vık Hukumetı, ittıfak Devlctlerıne yoneldı ve Almanva ya mııtaıeke teklıfınde bulundu Almanva nın bıı onerıyı kabul ctmesı ıı/cıınc, oncc Bıest Lıtovsk'ta tttıtak Devletlen ıle Sovyet Rusya arasında 15 Aralık 1917 de bıı mutareke yapıldı ve sonra her ıkı taralın temsikılerı barış vapmak ıçın Brest Lıtovsk'ta yenıden bıraraya geldıkr l'ıırk ve dunya taııhının en onemlı sıyası olay larından bııı olan ancak ne İttıfak Devktlerı ve ne cle Sovyet Rusya tarahndan gcrçck manada uygulama saf hasına konulmayan Bıest Lıtovsk Banşı daha sonra hıç olmamış gıbı adcledılerek, "unııtulmuş banş" adı ılc. anıldı Aslında Brest Lıtovsk Antlaşması, barış konteıansına katılan butun dcvletleı ıçın çok onemlı bır sıvası olay vc o/ellıkk ıkıyu/vıklan bu yana 1856 Paııs Antlaşması haııç ()smanlı Dcvletınm, Rusya \a kaışi ılk masabaşı galıbıyetı, bır başka ılaclevle dıplo nıatık bıı /akndır Tuık Sovyet ılışkıleıınm başlangıç noktası olması baglamında bu kadaı onemlı bır konu ma sahıp olan Bıest Lıtovsk Barışı maakscl luıkı ye'ck lavık olclugu ılgıyı gormemış olacak kı bugunc kadaı bu konu hakkında ayıı ve avnntılı bırçalışma vapılmamıştn I urk vc Alman aışıv belgelerı ışığında kaknıe alınan clımı/dekı aıaştırmanın I uık taııhının onemlı bır boşlugunu dolduracagını sanıyoıu/ William Shakespeare//<rry Laglcton/Çcv A ( unt\l Unn'ı r\ıli s! Yayııuvı/134 \ Cdebıvat kuıamı u/enne ya/dıkla ııyla tanıdıgımı/ Terry fagleton, bu ke/ olumsu/ oyun ya/an Wıllı ,ını Shakcspcare'ın ovunlaıını mce lıyoı Maıksi/m'dcn pısıkanalı/e, lemını/mclen gostcrgcbılıme çok genış bır kuramsal yelpazeye dava nan arka planıyla lerrv Lagleton'ın Shakcspeaıe ıncelemesı, hem tıyat ıocular hem de edebıyat kuıamla rıyla ılgılenenkı ıçın çok onemlı bıı başvuıu kaynağı nıtelığındc Lagkton, Shakespe are'ın ovunlarıyla ccbclkşen tıyatıoculara hem drama turpk açıdan hem de ımgesel anlamda /ıhın ve çağrı şım gucu yuksek bır ıncelemc sunuyor "Shakespe aıc'ın butun yapıtlarını ek almak gıbı bıı guişimde bu lıınmadım yını dc geneldc onemlı sayılan oyunlarının bırçoğu hakkında kısaca da olsa bır şeykr ya/dım Bu nu yaparken kıonolojıye pek saygı gostcımedım ve ba na aıtık onemı kalmamış gıbı goıunen janıa daır ay tımlara I\A o/el bır dıkkat sarietmedım Genel olarak benı ılgılendnen oyunlaı hakkında ya/dım Amacım V'kspııyen dıamaya daır ayrımlara da o/el bır ornek gelıştıımektı Aynışckıkk çalışnıak ısteyen herhangı bııı tarahndan daha da dcıınleştırılebılecck, dıl, aı/u, para ve govde arasmdakı karşılıklı ılışkıleıı mcrke/ıne alaıı bu oınek Bu kıtap hıçbır biçıınde kendı konusu uzerıne tarıhsel bır çalışma dcgıldn ama sanırım so7 konusu laııhı mctııc haılıyen vcıleştırmcye çalışan po lılık gostcıgcbılım içindc bır alıştırmadıı " Yuıldişmda Shakespcaıe ve oyıınları hakkında kutuphaneler ıiolıı sıı aıaştırma yayımlanınış olsa cla (sadecc I lamkt ıı/c ııne çalışma yapan akademık kursuler var) Tıırkıyc'de bu konuda ya/ılmış va da çevrılmış kıtap sayısı son cle rece a/ Bu kıtabın, Shakcspeare u/enne Tuıkıyc de vayımlanan o/gun vc çcvırı çalışmalann artmasında kışkııtıcı bır ışlevı olmasmı unıııt edıyoııı/ SAYFA 22 Konıünistlerin Birliğl/S;rr/ ()z turk/Sorım Yayınlttrı/96 s Devrımcı sıyasetın o/nesı PAR 1 l'dır Ardında ışçı sınıhnın sıyası ıdeolojık teorık donanımlı bır orgııtu ve yaptııım gucu olmavan bır programm hayatı dcvrımcıleşıırmesı ve dunyayı değıştırme gucu voktur ( oğıafyamı/da, ış<,ı sınıh hareketıvle sosyahst haıeketıbu luşiuı ııp İHiiıınleştırmc başarısı gosteımış bır partıleş meyoktur "Uluslaraıası" tekelcı sermaycnın, "yenı dıınva duzenı'nın veyerlı ortaklarımn ılkel, gaddaı ve kaba guce başvurmadan ıktıdarda kalamayan dıkta toıluğıı nasıl gerıletılecık ya da kııılacaktır^ Kapıtalıst barbarlıgın taarıuzunu gerıletıp aşmaya aday orguisel guvenceleıden (,ok uzağı/ Sı^ınağımı/, guvencemı/ ve tek umııdumıi7, ışçı sınıhnın başını çektıgı bıı orgut lenmenın ışbaşı yapmasıdır Llımı/dekı kıtap "Ulusal lık Sınılsallık (%,evrenınde Bırlık Arayışlan", "Ko mıınıstleıın Bırlıgı Sorunıı' gunıımu/dekı tasfıyecı oıgutlenmeleıe ana'lıkeden "Kuru(,eşme Ioplantılaıf'na ılışkın bıı ıkı belge ' 1 Mayıs 1998 vc Kapıtalıst Anarşı U/enne Notlar' "28 Yıklonurnunde 15 16 1 lazıran Haıckatı, lşcı Sınılının Sendıkal ve Sıyasal Bırlıgı Sorunıı" "Par 1 tıleşme Mucadeksının Ncresındevı/' " vb başlıklarla ışlenen hayatı soıunları, guncelden tarıhselc, tarıh scklen guncele uzanarak eleştırı, onerı ve açılımlar ı<,cıen polemıklenlen oluşmaktadıı Viva Meksika//o/>« R< cd/Çev Nemn Arman/Pctıccre Yaytnları/23') i Dunva ga/etecilık t.ırıhının urıutulma/adlarından |ohn Reed (1X87 1920), "VıvaMeksıka (Insuıgcnt Mexıco) ve "Dunyayı Sarsan ' )n (ıiın" (Ten Days Fhat ShooktheWorkl)adh başvapıtlarıvla edebı sıvasal ropoı ta|in çagdaş klasıkleiını yarattı 1913 1914 Meksıka Devrımı'nı konu alan ve unlıı gazelecı Walter Lappmann tarahndan kuşkıısu/ bugune kadar vapılnıış en ıvı ıopt)itaj' dı\e tanımlanan "Vıva Meksıka vı Sovvet hlm yapımcısı Scıgeı Bondaıchıık "Meksıka Yanıvor adıyla hlmede aldı Devıımın ondeıı l'ancho Vılla'yı, Meksıka yı ve halkını roplıımsal sıyasal ortamı ve ınsanlarının /engın ıc dıınyalaııyla şııı roman, resım, tıyatıo, sıne matıın anlatım olanakl.ııını roportaı leknıgı ıçınde ustahkla erıteıck sergıleven ya/aıın derın bıı se/gı ve kavrayış gucuyle yaratlıgı bu vapıt, 'vcnı ga/etecılık esaslarının yerleşmesınde dncu oldıı Vıva Meksıka vı Ncsrın Arman'ın akıcı çevırısındcn okuıken, edebı ga/ete ya/arlığının olumsuz adı |ohn Reed'e, ınsanı ve yaşadığı gerçeklıgı duvurmadakı başarısından otııru, saygı ve hayıanlık dııvmamak elde değıl j ^ ^ dc 1915 Osmanlı Rus Errneni ş Ya\ınlan/\4(i \ MaUvılL/lo Ç hassas bıt konu, Bıı vanda bır donem katlıamlaıı yaşamış bır halk ote yanda <\,\ bu halkm çikarlaıını savunduğunu ıleıı 1915 sıırup gııncel cıkaı savaşında ışı DSVfANURUS tcroı du/cyme vaıdıraıak, Tıırk dış temsikılıkkrme ve elçılerıne karşı saldırılar du/enleyıp kan davasına soyunarak sesını duyıır mayı nornıal sayan bır manrıg'ın oluştuıdııgu te7İer 'Bıı tczleıın vandaşlan konuyu I ransı/ Parlamcntosu'ndan yasa çıkaracak kadaı ılerı boyııtlara vardırdılaı, Bınncı Dunya Savaşı'nın sonuçlarını bugun varolmayan bır devletın butun gunahı ve sevabıyla Osmanlı fmpaıa torluğunun yıkımını oluşturan koşulların ıçınde 1915'te yaşanan, donemın Anadolu halklarının dıamından ( ıımhuııyct 1 uıkıyesını sorumlu gosterm t ye çalışanlara karşı 1 tansız Avııkat ( ıtorges de Malevılle, I urkıye'yı savıınuyor 1988'dc 1 ransi/ca ılk baskısı vapılan veTurkçcye cle <,evıılen bu kıtabın yenı çevırısını sı/lere sunuyoıuz Konuya dışardan bıı bakış olarak } ransı/ yazarın vardığı noktanm 1 uık duşmanlıgı te/leıının davanak oldıığu "cklılleun" bır savunma avukarı olaıak hukusal açıdan içvu/unu orlava koyuş taı/ı oldukça ılgı çckicidıı Kıtabı okuyun ca ktndı yurııaşlaıı Cıcorgcs ck Makvılk ın goıuşııne go/lerını kapayan I tansı/lara soım.ıdan cdcmıyot sunu/, "1 lansa Nl Rl YI ^ ' denıyoı kıtabın arka kapağında C Son Uskumru/Nı/d/ Cıdcn/Engul Yaymalık/200 s Nejat Gulen, bır Heybelıada aşığı Heybelıada ıle ılgılı ılk semt monogıafısını ya/an, vıne bu Ada ıle ılgılı oykulerı ve romanlan olan Nejat Gulen, "Heybelıada Ya/an' olarak tanınıı "Son Uskıımru ", yazaıın yenı yapıtı, bır oykııler ve anılar derlemesı Ya/ar kıtapta daha çok ellı altmış yıl oncesı lstan bul'unu, o vılların vaşamını an latıyor ve bızı eskı gu/cl gunlere goturuyor Ataturk'un sağlığınclakı gunlerden, Ismct Paşa'nın ulkeyı savaşa sokmamak ıçın (,,ankaya da uyu madıgı ya/ gecelcrınden, Ada'nın mehtaplı çamlanna, Aşıklar Yolu'na dek luanan bır ya/ım scrııvenı "Son Uskumıu" Ada'nın çayırlannı, bostanlaıını, karanlıl bahçelennı, temız denı/ını ozleyen sandal setalarını, lajları balık tutmalan anlatan yazaı, kıtabın ılk olumlerınde çocukluk gunlerını saf ve samımı bır r.'kılde dılc getırıyoı, kuçıık bır çocuğun bakışıyla, o uçuk Ada dakı kocaman dunyayı anlatıyoı Daha son rakı oykulerde Neıat Gulen, Ada'dakı yaşamın nasıl vozlaştığını, denızlerın nasıl kıılendığını ve ınsanların nasıl değıştığını vurguluyor ve bı/lerı gerçek Dunya ya donduıuyor "Son Uskumru", hemeıı hcpsi Hev belıada'cıa gecen cskı gu/el gunleıı akıcı, tatlı bıı us lııpla anlatan bır oykuler ve anılar derlemesı Bektaşilik ve Alevilik (1. Ci\t)/Do<, Dr licdrı Nayan Dt'dcbaba/Ardıç \ayınlcın/*>G\ \ "Yaşadığımı/ bu çağda gızlılık ya da gı/ gıbı kavramlaıa yeı var mı J dır Daha dogıusu ba/ı şevlerı gı/ lenıek olanaklı mıdır' Ortaya "Bektaşı sırn" dıye bır so/ atılmış Sankı gızlı tutulacak bır şey varmış gıbı ' Bektaşılıgın Alevılığın ne olup olmadıgını butun I uık yuıt taşları, ınsanlık vc bılım adanılaıı oğrcnsın Bılınsın kı Bektaşilıktc Alevılıktc yoba/ın one surdıığu vc avak dıredığı, en ulak bır kotuluk ve çırkınlık bıle yok tur Hacı Bektaş Velı ve Bektaşilik, Turk Ulusu'na yı tnnıek u?ere olduğu benlığını luhıınu yenıden ka/an dıımıştır Bektaşilik ve Alevılığın ınanış, duşıınuş, <ıh lak ve edebmın butun ınsanlıga ışık tutacak kadaı aı ı ve yuce oldugunu gostermek ve ınsanları aydınlatmak aıaştırmacılaıa nerede neyı bulabıkceklerını goster mek ıçın bu kıtabı yazdım ' dıyen Doç Dı Bedrı No yan 1977yılında olmuştu Babagân Kolıı Bektaşılerınm Dedebabasıdıı Ressam, hattat vc ebru sanatçısıdıı Ney ufleycn, bağlama ve keman çalan Bedıı Novan ın ellıye yakın ncfesı bestelenmıştıt (, agımı/ın buvuk mu rasavvıfîarından olan Doç Dı Bedrı Novan, yaşamımn 60 70 vüını tamamı doku/ cılt olan bu kıtaba avıımış tır Amerıka Bırleşık Devletlen Dctıoıt Deigahı ndan Balkanlarda bulunan Dımetoka Dergahı'na, buıadan da Anadolu'nun ısımsı/ kahıamanlannın sandıklann da saklanan belgeleıe ulaşmış, bınleıce belgeyı clclcn geçırerek, bu dev yapıtı ortaya çıkaıtmıştıı Malte Laurids Brigge'nin Notlart/Rtiım r Mamı Kı! Ntuıtıgd/Adatı/ )ıivınhırı/l(>X \ Raıner Maııa Rılke'nın (1875 1926) ılk ke/ 1910 yılmda ıkı cılt olarak vayımlanan bu onemlı IO manı, ıçc clonuk bıı gunce nıtelı ğındedıı Kıtabın baş kişısı genç aydın Laurids Brıgge, aslında Rıl ke'nın kendısıdn lek başma ve ço ğu kez hasta yaşavan Brıgge, Pa ııs'egıder sefalet korku, terkedıl mışltk, Tann'yı aıama gıbı deney lerden gcçer (,ogu kez geçmışını duşunur Bır bakıma yıtırdıgı kışıleıı go/unıın onunc getırerek, yaşadıgı akıl almaz olayları belleğınde can landırarak çocukluğunıı bır ke/ daha yaşaı ()neın veı dıgı eclebıyatçıları ve tarıhsel kışıleıı anar Duyarlıgı aşırı bılenmıştır Ln ulak ızlenım bıı duyaılığı harckctc geçırır O zaman da, eşsız bır şıırsel atılımla vaıoluşa cngın ve derın yorumlar getırır Rastlantıyla kaışılaştıgı bu kışıyı duşsel olarak ızleı, acılarını duvacak kadaı onıın kalıbına gırcı. Bazen en siradan nesnc k ı .ıcıma dııygusunu ve garıp duşlerını harekcte geçıııı Rıl ke'nın saytalarında şurle, çocuklukla, uykusu/lukla, koıkuyla ılgılı çok yerınde go/kmleıe lastlanır Ama kıtabının ana sorunıı olumduı Yayımlandıgı yıllaıdan başlayarak okurıınu en çok etkıleyen ronıanlaıdan bııı olan "Malte Launds Brigge'nin Notlaıı" ulkcmı/dckı bııçok edebıyatçıyı da etkılemıştı • C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 449