Katalog

Cioran'ın mektuplarından örnekler 12 Ağustos 1976, Dıeppe "Azizim Rclu, (1) Ketıdimi Almanca'ya vermemin nedeni, Rhin ötesinde Fransızca bilmcyen çok dostumun olması, ııe yazık ki gerilemekte olaıı bir dil... Hakkında birtakım çclişik kanılara sahip olduğum I Ieidcgger'le hiç karşılaşmadım. Doğrusu onu çok okuın§adım. Bcnce onun büyük kusuru, dilin olanaklannı kötüye kullanmış olmasıdır. Bir Hlozof nasıl olur da sözcüklere böy1 le bir önem vcrebilirr ()nunla ilgili bu soruyu hcr zaınan sordum kendiime. Popovici'yi (2) tanıyor musıın? Sende belki de adresi vardır? Onun çok iyi bir hatırası vardır bende. ne kaderi varmış adamın! Onun durumunda, parçalanmış varoluştan böyle meşru olarak söz cdilcbilir mi merak ediyorum? Ümuyorıım, bunun üstündcdir. Ayrıca, parçalanmış olmayan bir varoluşu da göstersinler bana.' ' ' Lut,(3) Paris, 21 Ocak 1980 "Azizim Arsavir, Mektubun, ncr noktasında dikkat çekici. Özellikle ölümle ilgili bazı büliimlcri scvdim. Ola&uıuistü bir ras tlantıyla, senin mcktubunla aynı zamaııua bir Yahııdi dosttan mcktııp aldım. Beııi "Hırisüyan ruhu " olarak clc alıyor vc I Iıristiyan karşıtlıöımdan kuşkulamyor... Yakınlarda yayımlanan bir makalede bir eleştirmen, bcnim I Iıristiyan kalınttlanmdan söz cdiyordu. Nasıl 1 kestirip atmalir llk günaha en büyük öncmi vcrdigim açık, bence o olmaksıztn rarihsel gelisjtne hiç açıklanamaz. Öte yandan da, kişisel bir tanrı fikri, iyi bir tanrı likri, bunun içerdiği şey tümüyle bana kabul cdilcmez gibi görünüyor. Aslında, beni gerçekten ayartan tek din Budizm'dir. Ama ben Budist ueğilim, çelişkilerle yaşıyorum, bunlar da beni herhangi bir öğretiye bağlı kal maktan alıkoyuyorlar. Özgürlük sözcüğünün bir anla mı varsa cğcr, bu anlam bizzat kcndinc bağlılıktan bas; ka bir şeyle uyuşmaz. Gerisi yalandır. Constantin Noıca'yı dana iyi tanımamış olmaktan üzgünüm. Onun hakltındaki fikrim birtakım yüzeysel izlcnimlerc dayanıyor. Bende gerçekten büyük bir zevk yaratan mektubundan dolayı, sana teşekkür ediyorum." E. C. Dicppe 13 Tcmmıız 1980 "Azizim Arşavir, Belleğinin scni tcrkctti^inden yakınıyorsun. Bana ge lince, ben bu "mateahna' yı (1) bilirim. Yaşlılık, hcr an bir küçük düşmedir. Kenuimi ifadc ctmcmin, vazrna nın, kuru giirültü yapmanın hiç hcvcsi kalmauı bende. Geç kalınıyor her zaman ortadan kaybolmak için. "Deşertaciune ' (2) sözcüğünün anlamı anlaşıldığında, bu dünyada hiçbir şey sizi tatmin edemez. "Umbra şi vis!" (3) Eugcne (lonesco) bunları anlar. Mircca (F.liade) da anlar bunları, ama bilirkişi olarak. Dinlerin tarihi, nc yandgı! Dcnizin manzarası Bouddha'nın öğretisinden daha zenginleştirici." Emil Cioran (1) Türkçe kökenli bu sözcük "mani", (kb'tü alışkanlık anlamında... Osmanlıca "mâluhc" (bunak)den. . (Çev), (2) Kumence'den "boş gurur"..., (3) Rumence'de "hayal ve düş"... Cioran'ın Yaşamöyküsünden kesitler 9Mayısl979 "Azizim Relu, Haklısın: dünyanın neresinde olursa olsun, aynı şeyleri görmüş olacağım, aynı sıkıntıyı, aynı bıkkınlığı... Aslında, Raşinari'de ya da Paris'te yaşamış olmanın gerçekte olan şeyle hiçbir ilgisi yok. Geziler, maccraıar, birtakım yanılgılar bunlar. Böylesi çok iyi, çok da dogru. Gcnç ikcn, kenditni "dünyanın merke zi"ne koyarak, olafianüstü bir kişilik olacağıını düşü nürdüm. Nc aptallıklar! Şonuçta ycr dcğiştirmeyi uı raktım, ama neye yarar? Ömür boyunca "bcnim" binada oturan 92 yaşında (şimdi öldü) ihtiyar bir bakireye bir gün; ölümden korkup korkmadığını sorduğumda, bana, korkmadığını ama, Odeon SokağYndan ayrılacağına üziildüğünü söyledi... Demek ki, bu sokağın hiç yararı yok." Lut, (1) Relu, kardeşiAurel'in adının kısaltılmısı... (2) Popovici, AxentSever: Cioran'ın lise arkadaşı, "oralfılozof..." (3) Lut; Emil'in (Emılutz, Lutz), Cioran'ın ön adının kısalttlmışt... Cioran için ne dediler? " O n u n hayranlık duygusu lanetli insanlardı." (Bruno de Cessole) "Cioran'ın iiç vatanı var: Çocukluğunun vatanı Romanya, dilinin vatanı Fransa ve duygulannın vatanı tspanya..." (Verena von der Heyden) "tnsan türüne karşı sert olduğu oranda, bircylere karşı hoşgörülü. Cioran, gezegenimizin en uygar yabanisidir. (Insandankaçan insanıdır)." (François Bott) * "Eliade ve Cioran... Biri öfirencilerin ortaya çıkmasını seviyor, öteki erişilmez kalıyordıı." (Constantin Tacou) "Cioran, 30 yıldan fazla bir süredir Rumcnce'den Fransızca'ya geçerek, dil değiştirmekten çok daha fazlasını yaptı: Bir başka yazar, bir başka düşünür oldu." (Sanda Stolojan) "Cioran, insandankaçan bir dcpresyon düşkünü olmadan önce azizlerin ve mistiklerin gölgesinde yaşadı. Bir sevgisizlik öyküsü." (Jean Noel Vuarnet) "Kinizm mi? Kuşkuculuk mu? Yoksa Stoacılık mı? Hangisi? Cioran'ın bir felscfesi var mı? Sistematik olarak değil, ama bir içtenlik ve üslup ilkesi olarak, evet. Ahlak felsefesi gi6i bir inceliğin telscfesi..." (Patrice Bollon) " ü , bize en nadir olan zevki armağan etti: Uyuşmadığımız düşüncelerden tad alma zevkini..." (JeanFrançois Revel) "O, umutsuz ustalanmızın en neşelisidir!" (Angelo Rinaldi) A "Cioran: Karanlık bir güzelliğin düzyazı îjüri..." (Jean Duvignaud) Soldan sağa: Plerre Beifond, Cioran, lonesco, CHles Costaz (arkada), Mlrcea Eliade, Yves Bonnefoy, 1986. CUMHURİYET KİTAP SAYI 438 1 9 1 l ı ? Nisan'da Raşinari'de (Romanya) bırpapazın oglu olarak dünyaya gvldi. 1921 Lise öğrenciligi için ilk kez Rasinari'den ayrıldt. Sibiu'dakt "Coğrafyacı Lazar" Lisesine kaydoldu. 1928 Onyedi yaşmda Bükreş Ûniversitesi Felse/e fakültesıne girdi. 1932 Bergson üzerine hazırladığı bir tezle fehefc lisanını alır 1934 llkyapttı "Pe Culmilv Disperarii" (Umutsuzluğun Doruklarında) yayınlanır. Genç yazarlara verilen Kraliyet Akademi si'nin ilk ödülünü kazanır. 1935 lierlin'de felsefe okumak için "Humboldt Kurumu'nun bursunu kazanır. Hartmann'ın derslerineyazıltK ama onun "nesnel" felsefesınden hoşlanmaz. Berlin'de ekspresyonistleri keşfeder (Kokoschka ve Bruckner) 1936 Romanya ya döner. Bükreş'te "Cartea Amagirilor" (Aldatijlar Kitabt) yayınlanır 1937 Dimel bir bunalım sonucu yazdıh "l^acrimi.« Sfinti" (Gözyaşları ve Azizlcr) yayınmlamr. ıapıtbozgunculukla ve inkârcılıkla suçlamr. Bükreş Franstz Enstitüsü'nden aldığı bursla Paris'e gider ve orada yaşamaya başlar. 19401944 En son Rumence yazdığt "îndreptar Patımus" (Mağluplartn Kilabı)lan sonra, kesin olarak Fransızca yaz'naya karar vertr. "Pricn de de'composilion" (Bozulmanın Ki/abı) un uzun bir redaksiyonuna gırışir. 1948 Kardeşi Aurel, hükümete karştbir komplo içinde olmak savıyla Romanya'da tutuklanır. Yedi yıl har>%e mahkum olur. 1949 "Bozulmanın Kitabı", E. M. (EmilMichel) Cioran adıyla bastlır. Rivarol ödülünü 1950'de kazanır, ancak SaniteBcuve (7957), Combat (1% 1) veNimier (1977) ödüllenm reddeder. Ellili yıllarda Adamov, Gabriel Marcel, Eugene lonesco ve Mircea Eliade ile tanısır 1952 "Hüzün Kıyasları" (Syllogismes de l'amertume) yayınmlanır. Bukıtap 70'lı yıllarda "bestseller" olacaktır ama, yayımlandıg'ı sırada tam bir başarısızlıg'a ug>ar. Öyle kiyayına Gallimard, kitabı yakmaya bile karar verecektır. 1956 Cioran'ın en çok beğendiği kitap olan "Varolma Eğilimi" (La Tentation d'exister) yayımlanır. Kitap "Yigaro'da "yeni çag"ların en zengin ürünlerinden biri" olarak kanıtanır. İ960 "Tarib ve Ütopya" Gallimard'da yayımlanır. Roger Caillois bunu "büyülü" olarak niteler. 1964 "Zarnanda Düsüf (La Chutte dans le temps) Gallimard'da yayımlanır. 1967 Susan Sontag taraftndan Cioran üzerine ilk kez bir deneme yayımlanır. (Sous le signe de Saturne, e'd. Seutl, 19S3) 1969 "Kötü Tanrı" (Mauvais Demturge) cep kitabı olarak yayımlanır. Medyada ilk kez Cioran'dan wz edilir "Le Monde", ona G. Marcül'in iki say/asını ayırır. 1973 "Dogmuş Olmanın Sakınast" (De l'inconvenienl d'etre ne) yayımlanır. Cioran bu yapıtını, nafile ve kasvetli düsünceler ve öyküleryığını olarak nitetendirir. (Aurele mektup, 10 Kasım 7973) 1974 "Kötü Tanrı" Ispanya'da yasaklanır. Cioran, buolaydan, "engızisyon henüz ölmemis, çok gülünç! diye söz edecektir. 1979 "iskence" (Ecartelement) yayımlanır. Cioran bu yapıttnı çok önenneme%e de, olumlu ve h'vgü dolu elestıriler alır. 1985 Yunanislan'a çağrıltr. Atina da bir konferans verir. 1986 "Hayranlık Çahaları" (Exercices D Admiration) yayınmamr. Angelo Rinaldi, Cioran'ı "umutsuz ustalanmızın en neselhi" olarak niteler. 1987 "Uiraflar ve A/arozlar" (Aveux et Anathemes) 30.000 adet \atar. 1988 Basında vankılanan bir söylenti (17 nisan) Cioran 'm "zehırlc ıntıhar etmiş olacalını" doğrulamaktadtr. O, gerçekten de Odeon Sokağı'ndaki iinıü evine üçgün sonra döner. 1993 "Syuogismes de l'amertume" (Hüzün Kıyaslart) adlı yapıtının "Metis" yayınlartnca "Burukluk" adtyla yayımlanması (Çeviren: Haldun Bayrı) 1995 Ölümü üzerine, bazı aforizmalarının Kenan Sarıaliog'lu tarafından lürkçe'ye çevrilip çeşitli dergilerde yaytnmlanması. 1997 "De l'inconvenient d'etre ne" (Doğmuş Ölmantn Sakınası) adlı yaptttmn çesitli bölümlerinin Kenan Sarıaliog'lu tarafından çevrilip "Opus" yayınlarınca yayına haztrlanması • Kaynak: Magazine Litte'raire, No. 327 SAYFA 5