Katalog

Mehmet Taner, ilk kitabı "Sunak"ı 1978'de yayımladı. 1981'de ikinci kitabı "Bir Denizin Çekildiği Bütün * Kiyılar"la okur karşısına çıktı. Uzun bir sessizlik döneminden sonra 1995 sonlarında yeni bir kitapla sessizliğini bozdu. NECATİ TOSUNER Sevgili Mehmet, şükür görüştürene... Şükürler olsun. Gerçekte, şunu da söylemek istemiştim "Şükür kavuşturana!" Üçüncü kitabından tam 14 yıl\onra, işte, karştmızdasın. Yine... veyenıden'. tlk kitabımı sen yayınlamıştın. Ahmet Telli geçen yaz elimde toplu bir şeyler varsa basmak istediğini söyleyince o eski sevincini yeniden yaşadım. Sağda solda, kitap arkalarında, çeşitli dosyaların arasında; ayıklanmış, sonra karman çorman edilmiş, yeniden belli toplamlarnaline getirilmiş, bu arada üçü besi yitirilmiş çalışmalarımdan ayıkladıklanmı kcndisine heyecanla verdim. Hadı gel o günlere geri dönelim. İlk ıırlcrin. 1978, ilk kitabın: "Sunak". Da<a çok da kendtnı anlat bıraz. Buna bayılırım. Eski bir Mısır şiirinden bir dize hatırlıyorum: Adam ırmağın içinde duruyor, dizlerine kadar suda ya da belinc kadar ve "Bakın," diyor, "Kırmızı bir balık tutuyorum elimde." Ben de, varbahklarla yokbalıkları göstermek istiyorum. İlk şiirimi, dayımın kitabını (Kıt Kanaat) annem övünerek gelen gidene gösteriyor diyc kaleme almıştım. Orta iki Tabiat Bilgisi kitabındaki kuşe kâğıda basılmış bir rcsmin arkasındalci parlak düz sayfaya düzenli ve uyaklı yazmıştım onu. Liseye, lzmir'de yatılı başlayınca da arada tıngırdatmışum. Ama asıl üstüne düşmem bir yıl sonra başladı. Erzurum a atanmışrı babam. Güzelim Manisa'dan. Sürgün. Okuldan çıkışta çok sıkıldığımı hatırlıyorum. Ansızın, aklıma, eve gidip aruzla çahşabileceğim geldi. Neleri yazacağım değil; bununla devam edebileceğim fikri. Ferahlayıverdim. Güzel Buraya bclki bir sey de ben ckleyeceg'im ama, bu arada bazı adüllerin var; Erzurum llalk. Eğitim Merkezi'nin açtığı yarısmada hırıncılık kazandtn (1964). 1970 TRT yarısmalarında Tek Şiır Başarı Ödülü, Mıllıyet Sanal Dergısi'nce• üç gençozanla bırlikte, "1974 Yılının Övgüyc Deg'er Gene Şairı" seçildin Erzurum'daki ödülün jürisinde Günel Altıntaş da varmış. Önemi orada. O karşılaşma ve Günel'le arkadaşlığımız çalışmalanmı yoğunlaştırmıştır... Soyut'ta yayınlamalar... Böyle çok rastlantı, yoğunlaştırıcı olmuştur. Sen de hatırlarsın, Ankara'da Atatürk Bulvan'nda sancılar içinde birlikte yürüyorduk. Büyük mağazaların önünde insanlar, vitrindeki televizyonları izliyordu, yeniydi o sıralar televizyon. Biz de durmuş ve oracıkta, haberlerden, ikimizin de TRT ödülü kazandığımızı öğrenmiştik. Seninki daha yüklüydü; ben benimkiyle bir Istanbul yapmıştım. Milliyet Sanat, kazandığım ödüle "binaen", Milliyet'in bastığı şiir antolojilerini göndermişti. Iki ciltte iki bin yanlış! Dizgi değil, daha çoğu bilgi yanlışı... Oysa ifkokulda birinci sınıftan ikinci sınıfa geçince, öğretmenimin armağan ettiği 'Robinson Crusoe"da hiç yanlış yoktu. Bir ödülüm de Adnan Azar ın Milliyet'e yazdığı bir okuyucu mektubunun yayımlanmasıdır. "Nerede Mehmet Taner?" başlığını taşıyordu. O sıralar da, gene, yayımlamaya ara vermiştim. Beğendiği bir şiirden parçalar almıştı mektubuna. Dana fazla nasıl. mutlu olunur? Tanışmıyorduk bile... Evet, deminki yanıttnın bir devamı olarak şöylc diyebilir mtyim? "Sunak"taki ilk }iirin ilk dizesi, sankı bir açtkltk ge Mehmet Taner'le kendisi ve şiiri üzerine 11 muşumdur, hem "Deniz coşmuş" tangosunu.. Yüzü bize dönükkcn ilahi ya da mesel tarzını tercih ederdi. Onun gerçek bir şair olduğunu 80'inde ölüm döşeğinde iken, beynindcki atrofiye rağmen, kendine yaktıiı Kürtçe ağıttan biliyorum. Mütnişti. Yatağa mıhlandığı ilk gün felcin içinden, bembeyaz sakalıyla isyanını unutmam: "Kuru ayaza bıraktın beni!" Sonra Eyub'a döndü. tkinct kıtabın "Bir Demztn Çekıldtğı Bütün Kıyılar" 1981 Türk Dil Kurumu Sıir Ödülü nü kazandı Bu kıtapta üç hölüm var. Uzun dtzeler daha da uzun. "Eski şıir" vâr. Sen neler söylersin? • O ödül benim için şok oldu. Pek çok bakımdan... Bir süre durdurdu beni. Ödüle atfettiğim aşırı önem bakımından olabilir... Ödülün toplumumuzda hiç algılanmamış olmasınaan cfa... O kitapta "Eski Şiir" olduğu doöru. Iki bakımdan: ikinci bölümü kitabın, "Divançe" adını taşır. "Eski" şiirimize duyulan sevgiyi de barındırır. Üçüncü bölüm, benim "eskiden" yazmış olduklarımın bir kısmıdır.. "Sunak"tan önce, "Sunak" sırasında ve "Sunak"ın dışında... Ama "Bir Denizin Çekildiği Bütün Kıyılar"a nazaran, "eskiden"... Eklenecek bir şeyler hep kalıyor... l Ben de, ta dibe Arka Oda / Mehmet Taner /Tan Kitap Yayın / 80 s. Bir Denizin Çekildiği Bütün Kıyılar I Mehmet Taner /Tan Kitap Yayın / 78 s Dip / Mehmet Taner /Gibi Yayınları / 61 s. Iki kitabını ve senin o güne kadar olan jiir serüvenini bütünleyen bir kitap olarak, "Arka Oda'yı yaytmladın Öyle mıdır? n "Arka Oda" bence bütünlemiyor, Necati. "Buradan" çıvıyor ve göze alıyor. Göze almak istiyor. Sataşmıyor. Aynaya bile bakmıyor. Belki ayna ona bakıyor ama, ne kadar görünüyor bilmem. "BütünlemeK tcn neyi amaçladığına da bağlı. Bir kişinin tüm yaptıkları, so nunda onun "bütünü"dür tabii. Şimdi geldık son kıtabına. Bana şunu söyfe: Bu ne? Yaşam mı? Yaşanılmi) olan mı? "keske" mı. olgun bir bakij mı. gerçeğisırtlanmak mu Ya da?.. Sevgili Necati, benim buna "şudur" dememin dcğeri ne? Ben olsa olsa gene "ne?" olduğu sorulacak bir yanıtla karşı larım sorunu. Ancak şunu belirtmek isti yorum. Obür kitaplarda, nasıl başka zamanlardan, kitaplardan kaçıp gelcn şiir ler varsa, burada da "öbürlerinden" kaçıp gelenler var. Bu sefer, bir tanc de "gelecek öbür kitap"tan bir şiir sıkışmış araya. Şöyle, baştan sona tek bir kitabı gösteren bir kitap yapamadım. Bir gün nepsini karıştırırsam, olur belki. Gene de: "gerçeği sırtlanmak" diyorsun, daha çok ona yakın... Izin verirsen, kendim için aldığım bir iki nottan da söz cdeyim burada.... Dip: Sondan önceki. Tamamlayan kısım. En alttakileri, kırıntıları barındıran . "Torbanın ta dibindekileri silkclcr artık." Uzak bucak. Öbür uzağa, çıkışa en uzak. "Ben de, ta dibe geçmişim." Olmayan bir yer. "Dibi bucağı yok bu meyhanenin." Olabilcn bir yer. "Kavanoz dipli dünya!" Arka planlar. "Dibinde ne var bakalım bunun..." "Dipten gelen uğultu." Bir şeyin "bize göre" giailecck son yeri. "Denizin dibi.' "Dibi yok oglum, bu nun.." Sürecin bir boyutu. "Dibi göründü." "En göze batmayan (zırva) yer. "Dip bucak bi temizlik şöyle..." Oturacak kısım; ters taraf. "Dibinden dibinden yiyor..." (Okey'de mesela, taş, istenmedik yönde işleyince.) "Dibi kandilli..." Kitap adı: "Dip" Dip: Bütünün, ona ait bir parçası (onunla, ona "entegre") ama bağımsız ve her zaman değil. Belki bunlan sormadın ama... Peki, şimdi ne yapıyorsun, ne yapmayt düşünüyorsun ? Aynı şeyleri. Belki, bunların oyunlarını da yazmayı... • CUMHURİYET KİTAP SAYI 320 Sunak / Mehmet Taner / Derınlik Yayınları, Aralık 1978/ 80 s.I ttrıyor "yazma nedenın'e. "Bir doklora gö kaygısı. Onları yakalamak, saptamak, rünme ftkrı bende yer ediyor ve bu fikre koyu koyu olduğu gibi bir yere Kazımak alı^ıyorum, bcntnniyorum onunla bu bir isteğL.Isyan... likte eskımeyt Dile gelince, dil beni izlcmclidir. Be Elbette. Şiir çalışmak ilaç gibı bir şev. nimlc koşut gitmelidir, mümkünse çakıKendinle tedavi. Öncclerı daha da çok şık; içerinin taklididir o. Duraklar, vurilaç yerine geçiyordu. "Dip'teki Yanmagular, harf vc scs kümelenmeleri şiirin yan Fotoğraf'farın VI numaralısını, içimiçinde "benim" o zamanımı yansıtsın.. den bir hekime adamıştım. Başkalarının Boşsa boş, çığırtkansa çığırtkan, içerikşiirlerini izlcrken de, zaman zaman, bensizse içeriksiz, yalansa yalan. Içliyse içli. zer yaklaşımlar içinde oluyorum. Tabii, Işe yarayan bir şey varsa, işe yarayan bir "şiirin taydaları"ndan yalnızca biri bu. şey.. "Anlam" oradadır, Dünya kadar sorunu var insanın. Soİlk şairlerim, lisc başlarında, Necip runlar olacak ki, sanat olsun. Sorunu ceFazıl, Fuzulı. Fazıl Hüsnü Dağlarca ve çerek, geçerken... zaman zaman da, yakın çevirilerinden bildiğim kadarı ile Baudeçekimden daha genel planlara kayabililaire idi. Biraz mistik, sezgiye dayanan, yorsun. bu acılı dünyayı sevmiştim. Şiirle sado Mekânlar... renkler.. izlekler.. imgeler.mazoşist alakamı kışkırtan raslantılardı bunlar neler? Seni sen yapan! Dil, nasıl bu şairler. Daha yeni şairleri 64'te tanıbir dil? Ve buna yol açan, tutkunluk vemaya başlayınca Kemal Özer'i ezberleren, etkileyen sairler. kimler onlar?.. miştim. "Ölü Bir Yaz". Ve Ece Ayhan, • Erzurum'da çok sopa yedim. Orada Bençet Necatigil, Edip Cansever... Bizim Radyo'da çalışıyordum. Bir yandan Ankuşaktan Ismet Özel ve Egemen Berkara'da DTCF de Tiyatro Kürsüsü öğköz... Enis Batur'un çalışmalarına da ilgi rencisi idim. (Bu arada; orayı bitirmedim; duyuyorum. Naili ve Neşati'nin sesinden biyografi veren kimi kaynaklardaki mede çok hoşlanmışımdır. Kendimi biraz o zun olduğum bilgisi yanlış.) İlk kitabın "vadi"den saymışımdır. Sanırım çok şeyadı, 70'lerdeki toplumsal çalkantıların den hoşlanan bir tabiatım var. Haikulariçinden, o koşullarda geldi: 'Sunak". Kila dolduğum günler olduğu gibi, Ginstaptaki şiirlerin çoğu, sözünü ettiğin berg'e tav olduğum yıllar da gecmiştir. "doktor"lu dize ile birlikte, 8 aylık bir geKaygusuz Abdardan Nâzım Hikmet'e, çici görevle Ankara'da bulunduğum sıraTevrat'tan Breton'a, hatta karamela mada yazıldı. Bir belâ kaygısı vardı içimde; nilerinden ciddi kimyevi mamüllere ka12 Mart oldu. dar her yerde 'gerçeküstücü' bir şeyler bulabilirim. Daha genelde, etkilendiğim şey "Ölüm" müdür? Şimdilerde öyle. ÇareBabam Mevlâna'dan, Yunus'tan, Fasizlik... Kendi ölümümden öte, DU dünyaruk Nafiz'den, La Martin'den filan, yeri nın, bilincin, bir gün geri gelmeyişle yok geldikçe şiirler söylerdi. Tecvidle ve gerolacağı 'bilgi'si. Içimizden "şu an hariçekten şimdi içimi özlemle açan bir tarzka!" deriz, ya da sıradan bir bakışla ama da, çok güzel Kuran okurdu. Hem suziduyarak şöyle bir algılarız çevreyi; o anlanak şarkılar (Pencereye karsı; biz odada rın tükeneceği, herkes için tükeneceği yokken, kimse yokken) söylediğini duy SAYFA 6