Katalog

Mehmet Eyuboğkı'nun basırna hazırladığı kitaplardan Resme Başlarken ve Yukulele'yc Mcktuplar, bir bakıma tasarınıını Bedri Rahmi Eyuboğlu'nun yaptıftı kitaplar. Resmc Başlarken, 1940 yılında bu adla daktilo ediıip, ciltlcnmiş, çeşitli kerelcr bastırılmak istenmişse de gerçeklcşmemiş. Kitabın Mehmet Eyuboğlu tarafından baskıya hazırlanıp yayımlanma tarihi 1977. lkinci baskısı ise 1986. Bedri Rahmi bu kitabı "Sanat ve Hayat Arkadaşı Eren Eyuboğlu"na adamış. Nedeni de kitabın başında yer alan Sanat Hayatım başlıklı yazının sonunda: "Bir noktayı biraz geç de olsa belirtmem şart: 1930'da Paris'te tanıdığım sapına kadar ressam bir Romen'le 1936'da Istanbul'da evlendik. lkinci Dünya Savaşı'nın başladığı gün bir oğlumuz oldu. Ben askerdim. Dokuz ay sürecek yedek subaylığım 3 yıl sürdü. 1941'de terhis oldum. 1943'te de ikinci defa askere çağrıldım. Bu güç günlerde eşim sahici bir sanatçı olmasa idi ve birbirimizi sonuna kadar desteklemeseydik, zor dayanırdık." Resme Başlarken, bir bakıma, Hoca Bedri Rahmi'nin ders notları. Bir bakıma diyorum, çünkü bu kitabı yalnız resim öğrencilcrinin deği, resim üstüne düşünüp tartışmak isteyenlerin de, güzel sanatların herhangı bir dalına eğilimi olanların da okuması şart. Bedri Rahmi bu yazılarda bir sanat tarihi dcrsi de veriyor, renk, biçim, gelenek, cski, yeni gibi olguları da tartışıyor. Yunan heykclerinin eskiden renkıi olduğundan başlayıp sözü renk biçim ilişkisinc getiriyor sanırken siz, o geçmiş deneylerden yararlanmanın yolunu açıklıyor. Yekulclc'ye Mektuplar, bir arkadaşa sanat sorunları üstüne yazılmış mektuplar dizisi. Çinli olduğu söylenen bu arkadaş bclki düşsel bir kişi. Ancak, Çinli olıışu, Batı resim sanatı üzerine bir diyalog sağlamak için düşünülmüş olmalı. Resim Yaparken, Bedri Ranmi'nin resim, süsleme, elcştiri konusundaki denemeleriyle sergiler üzerine yazdıkları ve ressam "portrelcri"nden oluşuyor. kitabın sonuna cskimiş sözcükfer için bir sözlük konmuş. Bu kitabın Resme Başlarken ve Yekulelc'ye Mektuplar ve Delifişek'le birlikte okunması, kuşkusuz okura önemli bir bakış açısı kazandıracak. Gerçi Bedri Rahmi'nin bütün eserleri Milli Eğitim Bakanlığı'nın Talim Terbiye Kurulu'nca okullara öğütlenmiş ama ben okul kitaplıklarında pek bulunduğunu sanmıyorum. Bilmem, bugünün resimheykelseramik eğitimi/öğretimi görenleri, ülkemizin ünlü ressamlarının, seramikçilcrinin Bedri Rahmi atölyesi'yle ilişkisini biliyorlar mı? Bir araştırırlarsa bu kitapların öncmini de daha iyi kavrar lar sanarım. Bcdıı Rahmi'nin o/anlıgı konusu, ressamhöından daha iyi bilinir diyeceğim, yanılmaktan korkuyorum. Belki de şöyle anlatmak daha doğru; Bedri Ranmi'nin pek çok şiirini resimlerini, mozayikleri kadar tanıyanlar vardır. Şarkı sözü olarak kalabalıklar dinlemişlerdir Sitem'i. Karadut'u aşık ve sarhoş olunca okumuşlardır. Sakal Makal da yaygındır, Yiöidim Aslanım bağlantılı şiir de. Ancak yazanını hatırlayan pek çıkmaz galiba. Cemal Süreya Bedri Rahmi'nin şiirini resmiyle birlikte irdeler: "Yazıdan çok 'söz'dür onun şiiri. Sözel (oral) bir şiir. Halk şiiriylc içli dışlı oluşu Bedri Rahmi Eyuboölu'na bu özelliği kazandırmıştır. Gcniş kitlelerce sevilişinin şiirlerinin her yerde söylenişinin bir nedeni de budur. (•eçende Mehmed Kcmal şöyle diyordu: "Başka türlü bir sanat onunki. Şiirden ayrı oir sanat." Gerçekten de Bedri Rahmi Eyuboğlu'nun dolaysız bir söz girişimi içinde olduğunu görüyoruz. Resimde seramikte olduğu gibi, şiirde de, içerifiin ötesinde, fizik anlamda bir kullanma ueğeri yaratmak istemiştir. Sanırım, onun şiirde ve plastik sanatlardaki çalışmaları bu noktada bütünlenmektedir." (30/9/1975, Politika Gazetesi) Cemal Süreya, bu genel değerlendirmenin hemen ardından, Eyuboğlu'nun şiirinin sevilmesinin, yaygınlığının gerçek nedenini CUMHURİYET KİTAP SAYI 320 göstcrır: "Içine çeken, koklayan, tatniaK isteyen, dişleyen bir şair. Yaşıyor olmakla sevinen hatta böbürlencn, do^aya bayılan, evlert, dam altlarını içi götürmeyen, soluğu hep dışarda alan, gördüğü bir gü zelliği soluk almadan başkalarına yetiştirmeye çalışan bir sair' Çcmal Süreya'nın bu satırlarını Atilla Ozkınmlı'nın Türk Edebiyatı Ansiklopedisi'nden okurken, dilima Bedri Rahmi'nin Müjde şiiri takılıverdi: Portakal kabuğundan Kavun diliminden Havalandı nakışlar Avşar kiliminden. Çılgın topukları üstünde >ef>ebsız sevincın Adamın caııı dostlara Güzel haberler götürmek ister Aksi gibi ne dost var meydanda Nc güzel haber. Biz bu şıirı her okuduğumuzda, bir yerlerden duvduğumuz bir anektodu da eklerdik. Sabahat Mektupları kanştırıyorum bu ke/. 3 Ağustos 1943'te Sabahattin Eyuboğlu Ankara'dan yazmış Bedri Rahmi'ye. Bir sitem değil, bir övgü: "Bedrim, havalanan nakışların karşımda. En az bu nakışlardan bezmiyorum." Ne dost var meydanda ne de güzel haber" sözünden de bezmiyorum. Nedense senin sözlerinden ilk kez dilime dolanan bu dizc oldu. (tki dize ama ben tek dize olarak okumayı yeğliyorum) Rahatça söylenmiş. Nefes alır gibi okunabilıyor. lçindeki düşünce de bütün acılığına rağmen insana yakın geliyor. (...) Belki en iyi dize, bizc en çok şey anımsatan dizedir. Onu okur okumaz içimizde unutulmuş scvgiler diriliyor, kuru dallar çicek açıyor, "bildik" bir dünyayı yeniden keşfediyoruz." Sabahattin Eyuooğlu bir ağabey kadar bir eleştirmen bu satırlarda. Hele mektubun tamamım bir okuyun görcceksiniz. Dilinize bir başka şiiri takılacak Bedri Rahmi'nin: "Bütün kitapları yakmalı/ Sevda üstüne ne söylemişlcrse yalandır/ Kitaplara göre insan/ Karanlıkta vüzüne bir mumluk Iamba tutulmuş/ Gözleri yürcği kamaşmış insandır/ Aptaldır, hastadır, kahramandır/ Bütün kitapları yakmalı/ sevda üstüne ne söylemişleıse yalandır/ İçinde bir tek suret yaşayan yiire ğe yürek mi derler/ Bir tek yaprak veren dalın boynıın burarlar/ Bir tek meyvc vcrcn dalı keserler/ İnsan dediğin bir buğday tarlası gibi olmalı/ Esti mi rüzgâr bir değil milvonlar için csmclı." Kimbilir daha hangi dızeler gelir du rur, yaşadıkça. Taşların yola çıkışları mı. körpe gelinin bilgisiz hoca sözüyle ölüşü mü? Dönüp Kültür Yokuşu'na sararsınız bu kez. Onun şiir, edebiyat, kültü üstüne söylediklerıni okursunuz. Dün yazılmış gibi tazedir. Dili sıcak, söyleyişi içten, saptamaları sağlamdır da ondan. Sonra siz de benim gibi Bedri Rahmi'yi özlersi niz. Sabahattin Eyubogiu'nu.. İyi ki kitaplar var dersiniz. İyi ki kitapları düzenleyenler, dizenler, basanlar var. Emekleri var olsun! • tin Eyuboğlu bu şi • • • • • • okuduğunaa ırı Bedri Rahmi telgraf çekmiş Paris'ten: "Biz necilikiz peki" diye. Dost yok sözcüğünden incinmiş. Kardeş pyuboğlu Dol Kara Bakır Dol / Redn Rahmi Eyuboğlu / Bıtgı Yavınevi / 390 s Şair Bedri Rahmi Eyuboğlu Karde^ Mektuplurı / Bedri Rahmi Eyuboğlu / Btlgt Yayınevi / 368 s. Resme Başlarken/ Bedri Rahmi Eyuboğlu / Bılgı Yaytnevi / 520 s. Tezek/ Bcdrt Rahmi Eyuboğlu / Bilgi Yaymevı / 22ls. Delifişek / Bedri Rahmi Eyuboğlu / Bilgi Yayınevi / 288s. Yukulele'ye Mektuplar/ Bedri Rahmi Eyuboğlu / Bilgi Yayınevi / 117 s. Hufun TJO 1u*t' Bu Anadoyu Var Ya..7 Bedri Rahmi Eyuboğlu / Bilgi Yayınevi / 168 s Kültür Yokuşu/ Bedri Rahmi Eyuboğlu / Bılgt Yayınevi / 222 s. Resim Yaparken/ Bedri Rahmi Eyuboğlu / Bılgı Yaytnevi / 326 v SAYFA 1 1