Katalog

Ycni bir çag için katılımcı siyaset Güclii Demokrasi Kapak konusunun devamı. *" Tam bu nnktada, Bcnjamin Barber'in "Yeni Bir Çafi tçin Katılımcı Siyaset" alr bas,lığıyla Kaleme aldığı Giiçİü Demokrasi aJli eseri (Ayrıntı Yavın ları, 1995, Çcviren. Mehmet Beşikçi) hcr şeydcn öncc yenı bir siyaset anlayışını liberal demokrasi eleştirisine dayandırmasıyla ilgı çekıyor. Son yıllarda, demokrasi sorunurıun salt liberal demokrasinin değişik bıçimleri ctrafmda ele alındığı, gelece^e yeinclik tasarımla nn isc "pozitivist siyaset bilimi"nin dar ufuklarını aşamacngını hatırlayacak olursak, Barber'ın çaoası öncm kazanıyor. Giiçlii Demokrasi'de Barbcr'ın teıncl kaygısı, dcmokrasinin araç değil amaı; olarak cle alındığı, "yurttaslık", "kanıusallık" ve "cemaat" kavramlarıy la guçlcndirıldiği bir siyaset anlayış,! ge liştirmek. Iki bölümden oluşan kitabın ilk bölümu bu amaç doğmltusıında, cılız demokrasi" divc adlandırılan libera lizm eleştirisine ayrılmış. Liberalizme Karşı Tezlcr" başlıgını taşıyan bu bolum, fclseli ve siyasal açıdan oldukça başarılı bir liberalizm eleş tirisi sunuyor bizlere. Lıbenılizmin Amerika'da aldığı ü<; değisık cğilımın rcalıst, anarşıst ve mınımalist ortak özelliği, "insan denilen lıayvanın kendi tıirlerinin uyclcrinc yakin alanhırda yaşamsı konıısunda te mel bıı yeleneksizligi olduöu fikrine inan(,larıdır" (s. 51). Bu nodenle, liberalizm ınsnn ili^kilerini, onları birlcştirmekıen zıyade, birbirlcrındcn yalıtarak yapılandırmaya çalışır. Barber, böylesi bir insan doğası anlayı^ının, liberallerin siyasal pratiğe hakikatın mutlak ke öüçlö Üemokrasİ sinliğini kazandıracak temeller aramaları çabasıyla vakından ilintili oldugunu KÖstcriyor. Sadece kendıni diışünen, kamusal diızenlcmclcrc so^uk bakacak biı ıtisatı douası anlayışı, '\oğulculuk" ve "f»öreceliıık" kavnımlarına genişçe yer veren libcralizmin aslıntla elejtireKcldi^i dığer totalıtcr bıçımler gibı tek tip ve sinırlı mutlak hakikatler peşinde ko!;tuğunuıı göslergesi. Tiım bunların aksine Barber, belirlı ve öncel bir insan doğası ve siyaset tanımına yer vcrmcycn, gerekli ve pratik tanımlarm sadece yurttaşların ortak faaliyetleri sürecinde ve tam bir kalıcılık statiisüne sahıp'olmadan nlııştıırulabileceği bir "güçlü demokratik siyaset" anlayısı onerıyor. Bireyin yalitılmışlığı ya da radikal bireycılik anlayışıyla ilgili olarak Barbcr'in liberalizme yöneltti^i diğer bir eleştiri de totalitarizm biçimleriyle libe ralizm arasındaki ilişkı. Cemaat fikrinin dı^lanmasının sonucıı olarak, 20. yuzyıl siyasal kültürünün büyük sapkınlıklarının çıklıgını vurguluyor Barber Çiin kü, "birbırlerinden yoksun kalan birevler otorıtek kolektivızm ıçın kolay he deller olmuşlardıı. tnsanları iktıdara karşı savunduğu varsayılan teori (liberali/m) böylece as Iında onların, kendilerini en elkili biçimde savunabildiklen toplumsal zırhı nı (cemaatçı dayanışma) soyup (,ıkarmı^tır" (s. 141). Tiım bunlar, "6z çıka rı" mcrkez alan bir siyaset anlayışının toialitari/.me donıı^mesinın ne kaılar mümkün olduğunu gösterıyor. Bar ber'ın da vurguladığı gıbı, "Bugün çı karlarımızı güvence altına almak içın demokrat olmak bizım açımı/.dan ye terli degildir. Çıkarlarımıza yarın oli gariji, tıranlık, anstokrasi ya da yonetimsizlik daha iyi hizmer edebılır" (s 55). Bovlece Barber, radikal bireytilik anlayı^ının, katılımeı bir yurttaslık esasına dayanan bir kamusallık ve ccmaatçilik lehinde asjilmasının gereklılıgını etkıli bıı bi(,ımde ortaya koyuyor. Gü(,lü demokrasi ise sıvaset oncesı hakıkatlerden ya da doğal tanımlamalardan ba^ımsızdır. Çunkü, Barber'ın kurgııladıöı katılımcı siyaset, ortaklas,!laıı noktaların "surcç" boyıınca belir lendığı, değerlerin kamusal normlara dönüijebildikleri oranda meşru oldukları bir anlayış. Bu siyaset yapma biçiminde dil aracılıgıyla uzlaşma temel olarak alınıyor. Bu noktada Barber'ın Habermas'ın "dil ve ıızlasma voluyla siyaset" konusundaki teorik çabasına yeterincc referans vermedığı görülüyor. Bu kayıtsızlık, Barber'ın çalışmasını, epıstemolojinin çok fazla yer tuttuğu, bu yolla uzlaşma arayışının önündeki olası engellerin dikkate alınmadıgı bir yöne sürüklüyor. Daha genış anlamda deger üretme, kural koyma güeiine sahip, kültiirel, siyasal ve ekononıik anlamda hegemonik yapıların dışlanması, Barber'ın çalışmasinın en zayıf yönünü oluşturuyor. Barber, başka bir tur yalıtılmışlık hatası yapıyor. Yerel birimlerde siyaset yapan insanları daha geniş ve etkili güçlerin be CUMHURİYET KİTAP SAYI 290 "Dfl ve udaşma yoluyla slyasaf' Cüçlü Demokrasi'de Barber'ın temel kaygısı, demokraslnln araç değil amac olarak ele alındığı. yurttaslık', "kamusallık" ve cemaaf kavramiarıyla güçlendlrlldlğl bir siyaset aniayışı gellştirmek. SAYFA 4