Katalog

Vitrindekiler r,ntelektuel Surgun, Marjinal, Yabancı / duuırdSaıd / Çev lumay llırLaıı / Aynnlı \aymlan / 110 ı Dusunce\le arası /aten hıcbır /a m.ın hoi; olmamıs bu topraklatda, son /aıııaıılaıda, du^unteyı vc onu (.îbimlc^tncn entelektuelı "terorı/e eden", dofirudan doğıuya "vatan haınlıği" ıle damgalaya<.ak kadaı pervası/lastuan bır zıhnıyel lyıee egemenlıgmı kuı mus, dııı umda Mıllıyetçı vc dınsel ianatızm kendısınden ba^kasına duş,unıesını ıfade ct rnebıryana yaşama hakkı bıle tanımıyor Bu toprak ları "scvmek hakkı' nı kcndı tckclınc almak ıstıyor Batı'nın Islanı anlayıs,ının ıkı vu/lu onvargılarına karşı koymasıvla unkndığı haldı Salm.ın Rushdıe'nın ıfade O7gurlu£unu sonıına k.ıdaı savıınarak gucek bır ente lektuel tavrı scrgılcyen 1 duaıd Saul ın bu onemlı kı tabının 1 urkıy< baglamıncla son dereı ı .ıvı ışnrıcı btr veıe otuıdugıınu dusıınuvorıı/ Saıd tntık ktuelı on celıkle otontc vc ıktıdar.ı hı/mct etmtvı ıcddcdı^ıvk sonra da mıllıyctı, dını vı gelenegıvle arasına kovdugu mesale ılc tanınıhvoı "Artık kı^ının evındeykcn, kcn dını evındc hissetmemesı bıı ahlak meselcsıdıı" dıvcn Adorno'vu v.ınkılav.ır.ık mklıktuclı mctalorık bıt surgun, bır cvsı/lık konunıuna yeılestıııyoı Surgun i(,ındc vasadıgı toplumun (VL hatta dıınv.ının) vctlık rınden olmanıavı orada hcp tcdııgın, rahatsı/ ve bas kalarını da rahaisı/ edcn bır yabaiKi olınavı içeıeıı bıı konunı ona gon. Ama gn,mısırun, dılının, mıllıyctı ııın sundııgu uııı/ kesınlıklerın otesınc gcçıp evrensıl lık ıdealınde ısıaı cdcn cntelektuel, hep nıaıjınal kal mayı bır yoksunluk olarak değıl, bır ozgurluk, bıı kc sıl surcu olaıak yasar Lntelektuel, eskıden oldıığu gı bı, toplumda bu uzlasma olusturaeak gencl sımgekıı varatan bırı degıl, bıı sımgelerı soıgula\an, kııtsal sa yılan gelenck vc dcgerlerın ıkı vu/lulugıınu ırkçılıgı nı, unsıyetçılıgını tesjut edcn, hıcbır lıkır ayrılığına tahammullcrı olmayan kııtsal mctın gardıyanlarıyla mucadclcdcn (.ckınmcycıı küjidır Prolcsyonclk^me nın baskısı gıckıck aıtatkcn, aınatoı kalaıak kanıusal alamla yoksullaı yok savılanlar, guçsu/lcr adına ktntlı goru^unu vc tavrını tcmsıl ctmcktc ısrar cdcn bırcydır cntclcktııcl Beyaz Otel D M \homa\ /' (^cv Nthal Ycğtnnhulı / Aynııtı Ya\ınlorı / 250 \ U/un yıllar sadctc ^ıırlcrı ve Ahma luva, Ycvtu^cnki) gıbı Rııs ^aırlerın den yaprıgı çcvırılcrlc tanınan D M Thomas, 1980 yılında Bcya^: Otcl'ın yayımlannıasıyla bırlıktc us ta bıı lonıanci olarak da rnştıınıı ıs pat cttı O/cllıklc ABD'dc buyuk ılgı gorcn ronıan, pobtmodcmızmın cdcbıyat alanındakı cn baijanlı or ncklcrınden bırı olarak dcgırluıdı rıldı Thomas'ın butun yapıtlannda onc çıkaıı bır tcma olan "cıotı/m, ^ıddct vc olum ılis kısı" pMkanaludcn dc son dcrece varatıtı bır bı^ımck yararlanan Bcva/ Otcl'de çok carpıcı bır bıçımdc ısje nıyor Doktor Ircııd romanın ba^ kıijilcrmden bııı vc hatta bır bolumun dc ' ya/arı" Romanın basjarında Frcud'un bastasi olan ısterık bır pcnc kadının kalcmc aldığı upıi7tın vc açık saçık bır sjiırlc kaısılasıyoruz ^ı ırdc gol kıyısındakı bcyaz otclc gdcn gcnı, bır çıftın C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 2 9 0 nındekı tartısmalar, bu kıtapta, ınsanı sarsaıı vc du şundurcn bır bakıç açısıyla ırdelenmektedır Fransız Teğmenin Kadını John Ftnules / Çev A\lı Hı un / Aynntı Yayınlan / 425 \ Ingılı/ cdcbıyatının yasayan bclkı de en buyuk ustası ^ 1 olan John I owlcs, anlatı kurmakta rnanarctl /T3nSIZ ^' > çarpıcı uslııbu ve dc nc cl 1 l tJ A ö i *y ' ft yl dıkkatı çeken bır ya/ar f l r dbartmadan yuzyılın en ıyı ro manları arasında s.ayabdeccğımi7 Fransı? Teğmenin Kadını'nda bu o^ellıklcr mukemmcl bır bıleşıme ula^ıyor. Bır kere olağanustu başa ulı bır atmosfer yaratıyor yazar, Vıktorya donemınde yaşamanın ne anlama geldığını butun nctlığıylc ortya serıyor. Sonra eşınc az rastlanır bır gızem yaratı yor, kıtap bıttığınde bıle gı?emınden bır şey kaybet meyen bır gızem bu Ve nıhayet bılgelığınc sı/ı hcmcn ıkna edcn bılge ve son dercce zekı bır dcncmetı uslu buyla varolu>}<,uluğun "sahıcılık" ve ozgurluk arayan ınsan soyutlamasını ete kemığe burunduruyor, ama tanrı anlatıcı rolunu de sorgulamaktan gcrı kalmıyor Fowlcs dunya tarıhının en tutucu donemlerınden bırı olan, her seyın ve ozellıklc dc cdcbıyatın sıkı kurallara ve "gorev" bılıncıne bağlı oldugu Vıktorya tagından aykırı bır aşk oykusuyle scslcnıyor okura Roman ba ^arısını buyuk olçude nctıs dıyaloglarına ve ıkı karak ler arasındakı gerilıme borçlu Roman okumanın bcnzcrsı/ ha//mdan habcrdar olanlar, Nabokov'un dcyımıylc "belkımıgını tıtretcn" kılaplar okunıayı o/ lcycnlcr vc sahıcı bır aijk yokuluguna <,ıkmak ısteyen lcı ıçın Bir Sonbahar Guncesi Alılla ftırkı u / Oi£ur \aymlan / 1 50 \ Atılla Bırkıyc'nın A^k Bır Jrmaktır vc İ lep Sonbaharı Yasadık' adlı kı laplarından soıua Bırkıye'nııı Bıı Sonbahaı Giıncesı' Bıı Sonbahaı ( IUIUCSI ıkı kıtaptan olıısuyor Sap lamalar Bır Sonbahar Cîuncesı (1985) ık Kırmı/ıBıı Kaıanfıl U988) Yenı basıma ya/dı^ı ()n st>z üc BuluyL ^unları soyluyor " her ıkısı dc hcm turscl olarak yanı bırı 'guncc , otckı 'partalar' olaıak adlandııılmasına karsm dcııemc semsıycsının altına gırcbılıvorlaıdı, hcm dc bııbırlcrını ıçcrık olarak ta nıamlıyoılardı ya^anan'ların bırı duşuncesı, otekı dııygusuydu (Yayınlarken 'anlatım' kolaylığı açısın dan so/cuk du/cyınde bır ıkı değıs.ıklık yaptım ) Bu açıdan bakıldığında, ıkısını bırlıkte yayımlamanın bır sakıntasmı gormedım Ustclık bır anlamda da ya/arlı ğımın ılk donemı olarak tanımlanabılctck yılların uru nıı olduğundan, o doneının bır bakıma 'sınıılaıı ^ı/ıl mı^ oluyordu " Böyle Yaşıyoruz Artık Suian Sontag / Çev Cem / Yıipı Kredı Yayınlan / 21 \ Amerıka'nın en zckı kadını olarak tanınan Susan Sontag'ın tck oyku stıntı ıçeren Boylc Yaşıyoru? Artık Yapı Kredı Yayınlan taraiından ya yımlandı Chıcago ve I larvard Unı vcrsıtclerındc fclscfe ogrenımı go ren, ce!}itlı kole| vc unıversıteleıdc lelsere derslerı veren Susan Sontag, sınema, fotograf, oncu sanatlar vc ya/ın alanında pek çok urun vcr miijtır Boylc Yaşiyoru/ Artk AIDS'e yakalanmı^, oleceğı bılınen ama kabullenılc meyen bır hastayı, çevresındekılerın scslcrıylc anlatıı SAYFA 21 yangın, scl çıg gıbı bıı suru tlogal vı dogaııstu fclakct olıırkan, bır ruya atmosfcrındc cılgınca scvıijmclcrı cdcpsı/ bır dıllc anlatılıyor îjurın vc aynı olaylaı ın du/ya/ıyla anlatıldıgı bır dığcı bolumun ardından bclkı dc tum cdebıyat taııhının cn ıısıalıklı parodılc rındcn bırı gclıyor I rcııd bıı mctınlcıı vt kadının 1 hastalı^ını analı/ edıyor St>nrakı bolumlcrdc i!>c "her bcyı bılcıı anlatıcı" dcvıcvcgıııp Lısa 1 rdman ın ana lı/ sonrasındakı hayatını vc Frcud'a anlatmadıklarını aktarıyor, psıkanalı/ın ınsan ruhunu ve hcıkcsın ı<,ın dckı "bcyaz otcl"ı nı ol(,udc anlayabılcccgını sorgula maya ıtıvor bı/ı kahramanımı/ Lısa nın ı^ındekı ^ıd detın dışavurumııvla baijlavan ıom,ın \u/vılımı/ın cn buyuk kolcktıf şıddet olaylarından bırı olan Babı Yar kıyımının ncrcdcyst bclgLscl tonunda anlatılmasiyla \ı vınc lantc/ının gcr(,eklıgı vcndı^ı bır urop\ayla bı tıvoı Kotulugun Şeffaflıgı A^ırı I cnoınenler Uzerine Bir Dcnemc / un liuınlrtllard / (Ttı> I »n I Ahonı /)//• \.r < ijıdi ıı / A\nntı YüytnLm / 164 s Cıcçmısic, o/guıluk/csıtlık/kardeş lık gibı tum ınsanlığı deıındcn etkı lcycn evrenscl dcğcrlcrın kurııcusu ıl ın Batı,21 vu/yıl.ı gırcrkcn artık skısı kadar mandıııtı degıl1 ımmoartatt: 1%0'laıda goıccc rttah ortamını yasarkcn kcndını hıc bıtmcyctck sandığı bır or|i halııulc bıı salahal aİLiınndL bulan Batı, yıımınLi >u/ yılın sonuna gclıntlıgııulc orjının ı,oktan bıttıgını anlamıstır Sıstcm vok olmamış, ama bır /ombı y.ı da vampıı gıbı can (,(. kışmo halındckı olumsu/luğunu vasamava ınahkum olclugu oıtava ^ıknıı^tıı Baudııllaıd kotulııgun 'ş.ef tallıgı aıllı cscıındc Batı yı \aridcn tımtl kavramlar tlan olan gelışmc, ılcrlcmc vc kcndını koıuma ılkcsı nın, hcr ycrdc, yok olıı^un ve olme halının surcklılığı nc d(/nui}tugunu gostcrır 1%0'ların "cinscl dc\nm"ı, eınscl o/guıluf*c dcgıl travcstılı$ın hukumranlı^ına, kadın vc crkck katcgorılcrının bırbııııu kaıısmasına vol açmiijtır "Sanatta dcvıım' ık ıyı VL kotıı gıbı cstt tık du/cvL daıı kategorılcr tcrk cdılcıck 'kotunun dc kotusu' turundcn trans cstctık kopyalar hayatlarımı/ı tloldurmustur Sıbcrnctık dcvrım, makınc ılc ınsan arasındakı ayıımı makıne lehıne ortadan kaldırmı^, polıtıkanın sonuna vol açan "polıtık dc\rım" ısc cskı polıtık bıçımlcrın sımulasvonu olan "transpolıııka"nın egcmcnlığını kurmu^tur Batı'nın polıtık ba ğısjklık sıstunı, kendı bunvcsındckı vırııslcı ncdcnıvlc tclıdıt altındadır Somurgctılıktcn bıı yana, larklı ola nı vc "otckı "nı yok ctmış olan Batı, artık "aynı'nın aynasında, ktndı kcndındcn uıcven vc tuıcycn cınsı yct vc /ıhnıyctlcrıyle bııbırının kopyası olan bırcylcrın dıınyasıdır Artık "otckı tchcnncmı'ndL dcğıl, kendı tchcnncmınde yasayan bu ııısanın bıı dıgcrınLİc kes Itdebıleccgı hıçbıı şey kalmamıijtır, cckıcı ttk scy ncs nelerdır CjCı,mı^tc Batı'nın sayısı/ kotuluk rohumu gondcrdı^ı "otckı dunya" olan U^uncıı Dunya I\A bu guıı, yıllarta benımsemıij gıbı go/uktuğu modcrn dc gcılcıı toddcdışıyle Batı'ndan rovatüji almanın pc^ın dcdır Bılgısayar, polıtıka, Linscllık, terorunı, )og gıng, cntormasvon gıbı bu vu/vıl sonunda onc çıkan Uinalaı Na/ı/ım, Stalını/m, Soykırım, Doğu bloku nun (,oku^u, "I Icıdcggcr Na/ı mıydi'1", "Tarıhın sonu mıi''", ırkçılık, tslam gıbı Batılı ınsanın /ıhınscl evre Köâa