Katalog

Toplumumuzdan gerçek kisiler MUZAFFER UYGUNER Muzafferîzgü'nün "Dilber" i M uzaffer İzgu, bılindiöi gibi, öykülcri yanında romanlar da yazan verimli hir yazarımızdır. Oruzun cu kitabı olan Dilber de bir romandır. Romanın kişilerinden gcnç kızın adını taşıyan bu roınamnda, Izgü, Adana'nın gccekondu scmtlcrindcn birindc yaşayan bir ailenin romanını, yaşam dramını ortaya koymuştur. Bir oda ve bir salondan oluşan evde yaşayan karı koca ile ergenlik yaşına ulaşmış KIZ vc erkck çocuk, bir dc yaşlı babaanne aileyi oluşturmaktadır. Babaanne, ailc yasamı içınde, aile kişiIerinin eleştirmenidir. Herkesi olumsuz bir görüşle cleştirmektedir; ama, torunu Dilber, çalıştığı zaman para vercccğini söyleyincc ondan yana olur. Eleştirmediği ya da hep olıımlu nl.ırak baktığı kişi ise Muzaffer îzgü, güldürü yazan olarak tanınır. "Dilber"de ise toplumsal eieştirici olarak, güldürmekten çok düşündüren bir kişi, başarılı bir yazar olarak çıkar karşımıza. Romanın 1970 yılında yazıldığını, toplumsal yaşantımızın o zamanki durumuyla şimdikinin rarklı olmadığını, belki daha olumsuzluklara yöncldiğini de belirtmek gerekiyor. ölmüş bulunan hamamcı kocasıdır. Varsa yoksa kocası... Oğlu vc ailcnin başkanı ise Arif Onbaşı'dır. Arif Onbaşı, bir kahvede ayakçı olarak çalışmakta, eskiler toplayıp onaran Kcl Hayri ilc dcfine ardında koşmaktadır. Define bulunduğunda ise kendine yüksek bir apartman yaptıracak, kendisine kötülük edcn kişileri de bu apartmanda çahştıracaktır. Bu duşler, Kel Hayri ile birlikte define ardında gezmeler roman boyunca siiriip gider. Kel Hayri de, bu definecilik nedcniyle romanda geniş yer alan bir kişidir. Genç bir kauınla evlidir, renkli ispirto içer, çocuğu olmamaktadır. Karısı Mübeccel ise çocuğu olmasını ister, buna da bir fırsat bulmuş şibidir bir ara. Ailenin kadını şişko Fidan'dır. Bu şişmanlığı yüzünden evde de pek fazJa iş göremez. Arif Onbaşı, bu şişkoluktan yakınıp durur zaman zaman. Dilber, romanda on sekiz yaşlarında güzel bir kızdır; iri göğüsleri, düzgün kalçaları ile çekicidir. Evde oturmaktansa çalışmak, eve para yardıınında bulunmak istcr. Uzun çabalardan sonra kadınlar için sutyenler, Başka iç çamaşırları yapan bir ycrde çalışmaya başlar. Patron Şevket'in çirkin bir karısı vardır, Dilber'i kıskanır. Şevket ile arası açılır ve Şevket de Dilber'e bayılmıştır, Dilber de ona yaklaşır vc sonunda Dilbcr'e ayrı bir ev tutar, bir likte olurlar. Dilber çocuğunu doğurunca Şevket'le arası açılır, baba cvinc döncr kucaöında çocukla. Dilber'in erkek kardeşi I^ıfat ise artist, fİlm artisti olmak hevesindedir. Fotoğraf lar çektirip Istanbul'daki bazı firmalara gönderir. O sırada kcnte gelen tiyatroda iş bulur, aynı zamanda oradaki kadınlaraan Kamuran ile ilişki kurar. Sonunda bu birliktelik de yürümez, o da Kamu ran'dan olan çocuöu ile baba evine döner. Ailc kişileri sayısı böylccc ycdi olur. îzgü, bu kışılerin odak noktasında, yaşama biçimlerinde, belirli bir kesimdeki aile yaşantısını, yaşantıvı, düşleri ortaya koymuştur. Baba, çaycılık yaparak olmayacagını düşünur vc dcfıncciliktcn medct umar. Ama, böyle bir buluş elbette gerçekleşemez. I'idan, şişkoluktan evden dışarı çıkaınamaktadır. Biri, kurtuluşu film artibti olmakta, biri de çalışmakta düşlcr. Ama, toplumsal yaşantımızda çalışan güzel kızlara karşı bazı patronların kötü davranışları da ortaya konulmuştur. Bu, kurtuluşu çeşitli düşlerde arayan kişilerin romanıdır bir bakıma. Ama, gerçekte, toplumsal yaşantımızdaki bir aile örneğidir. Izgü, romanın gcncl kurgusu içinde bu ailenin, örnek aldıgı ailenin yaşam dramını çok güzel anlatımla oraya koy muştur. Kişilerin birbiriyle ilişkileri, düşleri ve bilinçsizce yapüan işleri karşısında düşünme yolunu da tutuyoruz romanı okurken. Îzgü, Dilber adlı bu kitabında da gerçekleri abartmadan, doğal ortamda ortaya koymuştur. Gcrck olaylar, gerekse kişiler toplumumuzdan alınmış tıpler değil, gerçek kişilerdir. Bu doğallık icinde, topîumdaki cıurum bize birkez dana anımsa tılmıştır romanda. Îzgü, bu roınamnda da olayları yalın bir Türkçe ile yansıtmıştır. Dilin yalınlığı yanında anlatımındakı doğallık da unutulmamahdır. Uzun uzun Detımlemelere girmeden, olayları uzun uzun anlatmadan olguyu ortaya koymuştur. ülayların ve ki şiler arasındaki durumların yinelemesinden de uzak durmuş, bütün olguları vc olaylan ortaya koyup geçmiştir. Roman kişileri dış görünüşleri ile orta ya konulduğu gibi dana çok yaşam orta mındaki hareketleri ve davranışları ile var edilmişlcrdir. Fidan'ın şişkoluğu, Dilber'in BÖğüslerinin ve kalçalarının çekiciliğı, Rırat'ın artistlik düşleri içinde bulunması, Kel Hayri'nin eskici dükkânındaki yaşamı ve ispirtoculuğu, karısı Mübeccel'in çocuk özlemi, yaşlı Nine'nin elcştiricilifii vc eskiye dönük, kocasına iliskin düşleri ve sözleri, Arif Onbaşı'nın çaııştığı yerde ocakçı ile çekişmeleri ve Kel Hayri ile defineciüği kişilerin gerçek kimliklcrini ortaya koymaktadır. Îzgü, güldürü yazan olarak tanınır. Bu romanda ise toplumsal eieştirici olarak, güldürmekten çok düşündüren bir kişi, başarılı bir yazar olarak karşımıza çıkmaktadır. Romanın 1970 yılında yazıldığını, toplumsal yaşantımızda durumun o zamanKİylc şımdikinden farklı olmadığını, belki daha olumsuzluklara yönelaiğini de belirtmek isterim. • Dilber/ Muzaffer îzgü/ Roman/ Bılgt Yayınt/ Ankara 1995/ 228 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 279 SAYFA 8