Katalog

ğumuz, ço&umuzun cla bol bol bulaştığı bazı şeylere, birçok şeylere artık da yanamaz olmam. Kendi tlaracık ben'in'm içinde, kendi sınırlı bız'inin içindc hoşnut yaşayıp gidenler; kimi vurdumduynıazlıktan, kimi korkudan bcn ben diye, biz biz diyc böbürlenenler sarmış her yanı. Ben'in, biz'in rıkız, değişmez, durağan bir varlıkdöşeği olduğuna inananlar; böylesi bir inancı soru lconusu yapmayı hiç mi hiç akıl etmcyenlcr; ctselcr bile ürKÜp geri çekilenlerden, geri çekilmck genellikle insanın ağırına gittiği için ben'e, biz'c hep daha turkuyla bağlananlar kuşatınış dunyayı. Buysa, onları, istcr istemcz benolmayan'a, biz'densaymadıklarına hep daha sevgisiz yönelmeye; sevgisiz oluncada daha saldırgan, daha yokcdici kılmaya götürüyor. 1 Kinı bunlar Kimler mi bunlar: daraçılı ya da sa tdımş sürüylc politikacılar; hoşgörüsüz din adamları; ııfuksuz eğitimciler; uyurgezer analarbabalar; clcştiriye yatkın olmayan ya da eleştirilerine tcpkilerden iirkcn okuryazarlar; dar yctişimli hukukçular; ben'lerarası, biz'lcrarası düşmanhkları var edip körükledikleri oranda, bulunmaz nıal diyc piyasaya sürdüklcri vurkır ürünleriyle para kasalarını dolduran (olmaz demeyin, olur) yasal örgütçüler, daha da başka riirlü örgütçüler; ellikollu, seslisözlü edimlere giri^cn, dolayısıyla yığın yığın silahlı hapisli durumların ortasına düsen kandırılmış gençler; hcr yaştan, hcr kesimden halk, sja^ırtılnıış halk, insancıklar, insancıklar. Bütün bunlar, gittik(,c daha duyat>ı/, gidcrck saldırgan, daha saldırgan, çok daha saldırgan kılıyor hcrkcslcri. Bıı dıırnnnı güre iyinncr ulcibılır ////yiz? Kötünibcr olmadan iyimscr olunmaz. Yeryüzü ve ülkc duruınunun kusjatıcı bir kötümserlik salgıladıgı ortamımızda, iyimscr olmak yakışmaz insana. (îelgelelim, "Yazgımız buynıu^! " dcyip kötümscrlikrc knlakalmak cla yakışma7 insana. Dünyayı, dünvanıızı, hcrkcsçc iyiyaşanır bir dünyaya dönü^türnıck için çabalamak yakışır insana. Buysa, salt kötümscrlerin üstesinden gelebileıcği bir yaşamcylcmdiişünmc davranışı dcğil. Komtdan hotıııya gcçtık Öylc. Uctuk. Sonıtç olarak nc diycliın? "Sonuç" diyc bir şcy yok. Pıtrak pıtrak soruların içiıulc gcçiyoruz aınaca doğru. Şöylc diycyim: Bcn bağnazlıfiına son! Stvgt'yc bırakalım kcndimizi! Hcmen şimcıi! Bohbağnazlığı" odlı dcncmeyı en kısa zanıandıi bckhyoruz dylcysc. Dcncmcnin baslığı "BenBağnazlıgı" demedim. Bcn bağnazlığı, çözümlc dcncyişlcrimc sıçrama durumundaki düğüm. Dencmc, özünc uygun oldugunu satKİığım adla yakında günışığındadır. Unıuyorum. öyle de, ne "pıtrak pıtrak surulan", nc de tamtamına konuyu içgelişimtyle CUMHURİYET KİTAP SAYI 273 Nermı Uygur s=.=s İnsan Açısından Edebi>at Yaşama Felsefesi / Tadı Damağımda/ Ncrmı Uygur / Yapı Nermi Uygur / Kabala Yayınları / Kredı Yayınları/ Mart 1993/233 s. irdcleyebıldik Gündemden bir haber bizimkisi. Hiç olmazia bir nrnek isterız Nasıl kırarım. Pckiyi. Çok sevdiğim bir deyimle bir öntat vereyim, verebilirscm. Kâgıttan bahçemc bakayım, kımıl kımıl her yan. Şimdılik şöyle diyelim: "Tck patlamayla kendini, uzayı oluşturup milyarlarca yıl evreni işlcye islcyc sürcgittiktcn nicc nice sonra Diinya Gczcgcnini basjangıc okyanuslarıyla var ecien gizemin sonsuz görüniimlcrindc o bir parcacık sıvı durumundaki denizin üstünden yuvarlana yuvarlana geliyor dalgalar... DilbalıkJarı, toprak kertenkeleleri, goriller, ijetnpanzclcr, dolambaçlı bırtakım art ardalıklarla o dik durmayı bcccren atalarımızın ataları. Dalgalar, dönüşümler, çevrintiler... Hep aynı su oylumunun oynak bir düzcyde İnsan Açısından Edebiyat/ Nermi Uygur / Rcnızı Kıtabevı/Utanbul 19X5/174s KaiÜR KURAMI Kültiir Kuramı/ Ncrmı Uygur / Rcmzi Kitahevi/Utanbul 1984/185 s. ine çıka bir yerden basjka bir yere kayıp gitmcsi diyc, hep aynı şeyin kayıp eitmesi diye anlamamah bu çevrintili dalgaları. Kabara kabara gelen dalgalar, enginin içlerinc dala dala, oralarda bambaşka çevrintilerle buluşa karışa, durmadan kendinden vazgeçc geçe, kendine bir şcylcr kata kata, olaydan olaya, karşılaşmadan karsılasjmaya, soıısuz tekbcn'lcrdcn tckben'lere, birçok sınırlı biz'lcrdcn başka biz'lere akıp gitmekte, değisc değişc. Olmuş bitmis bir ben'in, bir biz'in, tekkişi'ye, tekbiz'e çerçevelenmiş bir zaman kesitinde özce hep aynı biçimde var olması diye bir şcy yok. Bir masal bu. Tümcn tümen insan kuşağının gelenektcn, görcncktcn devşirdiği bir uyduruk bu." Bir şey eklemeden geçemeyeceğim: Alıntıyı andıran bu göndermecifie takılıp "ben" yok, "biz" yok; "kimlik", "kişilik" de yok öyleyse; peki, bütün bu "ben" diye, "biz" diye konuşmalar da n'oluyor, çelişme degil mi bütün bunlar? Diyelim ki yok, o zaman da ne kalıyor vurpatlasınçaloynasın doğıultusundaki safsatalardan başka? tştc hcmen söylcycyim: Düpcdüz saçmalık bunlar; sormalar değil, sorulara verilen tekdüze yanıtlar. Bağnazlığın bir çeşidi bu da. îlle de tezelden yanıt dcvşirme sakarlıgının bir sonucu. Konuşma uzuyor mu türünden bazı kaygıların belirebilcccgine gore, hemcn bitiriyorum: Şöyle başı sonuyla, hcle kâğıt bahçelerime iyice bir sinsin dcnc me. Anlaşılan, deneme yazmaya özgü gelişimoluşum yasası uyarınca azıcık daha bekleyeceğiz. Denemetşliğınde çaltşırken verdiği bir soluklanma sırasmda, Nermi Uygur kendi kendisıylc sürdurdüğii bir honuşmaya okurlartnı da konuk ediyor \ankı Öyle dolu ki gündcmler. Bugüne dek hiçbir gazetede yazmadım. Söyleşiyc gelince, üçdört yıl önccydi, (lo^ru dürüst, ilk Cumhuriyet okurlan için söyle§miştim, bugün de ikincisi. Amaç: Herkesin herkesle sevgiden pay alması. Ne yazık ki, her zaman her ycrde olamıyor. Eldcn gcldij*incc çok sayıda gönüldeşje sevgiyi paylasmaktan daha görkemli bir kıvanç tasarlanamaz oysa. • SAYFA S