Katalog

Şiir kitaplan arasında... (4) 'Kılıçla kesiyor bir hain nokta' r i a y d a r Ergülen, bu dördüncü yazısında da şiir kitapları arasındaki gezintisini sürdürüyor. HAYDAR ERGULEN Siidân govde hıtvmhaydar JM tümünde sevecek bir şeyler bulurum. Fakat tıpkı Tuna Kiremitçi'nin kitabı gıbi az sayıda kitabı da çok sevdiğimi söylemeden gcçcmem. Evet çok begendim, çok etkilendim. Şimdiden Türk şiirinin geleceğine damgasını vuracak bir şair olarak selamlıyorum Tuna Kiremitçi'yi. Ayabakanlar merakla bekledigim bir kitaptı. Galiba ödül aldıgı sıralarda kitapla aynı adı taşıyan şiirini, yantlmıyorsam bir de Amazon adlı şiirini dergilerde okumuş ve diğer şiirlerinin de beklemeye değer oldugunu düşünmüştüm. Bekledijiiıne değdi ve çok başarılı bir ilk kitapla karşılaştım. Kitabm özellikle ilk bölümünde bir ilk yapıttan çogu kere beklcnmeyecek bir ustalık var, ıkıncı brilünıdc aynı ustalıjjı tutturamıyor Kiremitçi, belki de bu yüzden olsa gerek o bölünıc "Bazı şeyler eskimeli..." adını koymu'j. Fakat bu bölümdeki kimı şiir ler ve dızelcr dc vabana atılır gibi de^il: "Derken aklım karışıyor/ yer beğendiremez oluyorum sana içimde." "Adı kötüye çıkmtş sokaklar gibi/ Onaranıadığı yanları vardır çünkü insanın." Bu şiirlcı 'özbeö/' Tuna Kiremitçi şi ırlen, fakat ardında hemen kcndını bellı eden, sıkı şiir okumaya dayanan bir birikim var ve Tiirk şiirinin eski ve genç ustalarını ozünısemiş olnıanuı larkı var. Şairlerin kaynağı çok önemlı, kımlerden el aldıgıni/: çok önemli. Dize kurmaktan tutun da dızeyi bölmeye, şiirın ncrcyc kadar süreceginden (kimi zaman yazıp gidersiniz, oysa şiir biteli çok olmuştur ya ıla daha bitmesine çok vardır) şiirin nasıl bitecegine kadar bir dolu, 'teknik' gibi gözüken, fakat gerçekten de en az anlatacagınız şey kadar önemli olan bir dısıpline sahıp olmak gerekiyor. Tuna Kiremitçi bu disipline sahip olmuş bir şair. Btn, Ayabakanlar ı kuşkusuz yalnızca şiir okurlarına dc^il, şair arkadaş lara da tavbiye ediyorum, iyı şiir bulmak ta zorlananların da bu kıtapta okuyacaklarıpek çok şiir var. Coşkulu bir yazı yazdığımın farkındayım, ama 'fazla' böylemediğimi de biliyonım. Benimkı, bu şıırlerı hem bir şair hem de bir okur olarak okumanın coş kusu. Böylecc bu şiırlerden duydu^um scvinç iki katına çıkıyor. Şu dizelerin yer aldıgı şiirleri okusanız MZ de kımbilır ne A yrılık, buşlayan bir şıirdir, bitcn bir şiir degil: "Ayrılık şiiri ne kadar yalın/ Sevdiğimiz aşk sözcükleri .gibi/ Kılıçla kesiyor bir hain nokta/ Opiişen virgüllerle akan ciimleyi". 'Ayrılık', Onat Kutlar m şirii Başka bir şiirının sonunda da "Artık, bu şiir bitti, sanırım" diyen Kutlar'm Ayrılık başladı, şiirbıtrı. Bu gidişlc başka şıirler, öyküler. rilmler, şarkılar, oyunlar da bitecek gıhı Bu şıirlerin bıtmenıesi içın, Che'nin "Olüm nereden ve nasıl gelirse gelsin..." cünıle;>iyle başlayan ünlii şiarı nı artık degıştirmek ve "Terb'r nereden ve nasıl gelirse gelsin, karşı çıkmalıyız" demek gerekıyor. Her türlü teröre karşı çıknıuk heıkesin uldugu kadar, şairlerin dcboynununborcu. Elbettc hincma adamı. clbette denemecı, elhette hikâyeci ve hepsınden önce de elbette şaiı Onat Kutlar bize nice güzelliklerbıraktı vegitti. Oiçimizi burkan denemclerinı, ilkgençligimin cn gü/cl hıkâye kitaplarından "lshak"ı h.ıtırlıvorum da, "Pera'lı Bir Aşk Için Divan" (1981) ve "Unutulmuş Kent"teki şıırlcrını unutamıyorum. Ikisinin bir arada yayımlandlgı "Unutulmuş Kent" 1986'nın en giizel şiir kitaplan arasındaydı. Tiirk şiirine böylesine güzel şiirlerı, fakar alç.ikgönüllü bir bıçimde sunan scvgili Onat Kutlar'm anısı önünde sav gıyla egılıyorunv "Sordum kendi kendime ne yapılabilir çamurdan?/ Heykel/ Acılardan? Aşk. Yoksulluklardan/ bir devrim bile yapılabilir. Ama hiçbir şey/ hiçbir şey yapılamaz ayrılıklardan." (Günlük Şiirler, Onat Kutlar) kadar nıutlu olursunuz: "Bazen kışkırtır dinginlik, biraz da/bu yüzden üstlenir ya insan uzakları", "kıyılarımı yağmalayan: Bil ki sana ayırdım/ sürşün istediğim ışığı, karıştığım suyu. Üzülüriim/ kıydığım göğsiim, attığım ok varmazsa yerinc", "gece boyunca: Her korsanın bir düşmanı olmalıydı, oturup konuşacağı ölümden/ korkarak ve uzun uzun alışarak y aşadığına.", "kapatırım açtığın camlan" Baten umutsuzdur/ kavuşmak: Her zaman kazanır, kendini/ açmasını öğrenmiş o sürekli yara." Haksız nnyıın? Sözün özü: Karşımızda 'şiirin içinden gelen' bir şair var. Bu, şu demck: Biriki tesadüfi şürle kendini şair sanan biri de ğil, ilk kitabını çıkarnıadan. belki de çok daha önce, çok iyi bir şiir okııru olmuş, seçıcı bir anlayış gcliştirmiş, ııstalarını ya da okunması gerekenleri iyi belirlemiş, acele etmemiş, şiirin yalnızca bir duygu değil bir bilgi sorunu da oldu^unu kav ramış, hayata bu şiir bilgisiyle yaklaştığı için, bugün karşımıza Ayabakanlar gibi güzellikJerle dolu bir kitapla çıkmış bir şair var. Tuna Kiremitçi'ye 'eline sağhk' diyorum ve yeni yazacaklarını şimdiden merakla bcklıvorum. birbirine bağlandığını görürüz. Egemen olan Acıdır, hepsi bu." Bu 'acı'lı vax.ıl.ın Hüseybı Haydar: Sudan Gbvde Hüseyin Haydar'ın dördüncü şiir ki tabı Sudan Gövde, bence hem kendisinin hem de günümüz şiirinin önemli kitaplarından biri. Ona da bir özür, Kasım '93'te yayımlandıgında hemen aiıp okumuştum, fakat yazmak şimdiye kaldı. Sudan Gövde'de yer alan şiirlerin bir bölüınü dergilerde yuyınılanırken dik katımı çekmıştı, fakat sanıyorum o şiirlerin bazılan kitapta yok. Sanki o şiirlerle daha güzel bir kitap olurdu Sudan Gövde. Kitabın arka kapagında yer alan yazı sında Hüseyin Haydar 'acının egemenlifi'ndeıı dem vurarak şutıları yazıyor: "Benim Acım ellere şiir görüniir, eğlence gclir... Bu şiirler toplamına baktıgımızda, onların dipte bir Acı kütlesiyle Adam Sanal dergisinden hatırlıyorum, fakat dogrusunu ıstcrseniz, 'şiir acıdır' diyen bir şair, iistelik bunun şiirini de ya zarken, acı üstüne uzun yazmasını pek anlanuyorunı. Çünkü özellikle, benim çok sevdi£ını Sudan Gövde'de acının şı iri nasıl yazılır?'ın çok iyi ömekleri var. Hüseyin Haydar'ın o yazılannı, bu şiir lerin hatırına bağışlıyorum. Hüseyin Haydar, Sudan Gövde'de daha önceki kitaplarında yoğun olarak karşımıza çıkan 'doga' yöııelinıli anlatı sından, yercl motiflerden ve sözcükJerden oldukça arınmış, deyim ycrindeyse dış dünyaclan iç dünyaya doğru bir yol culu£a çıkmış. Sanıyorum bunda Yunus Emre, Seyyid Nesimi gibi tasavvuf ş.ıır leriyle yakın irtibata geçnıesinin de payı var. ( ) yüzden de kolayca tüketilemeyeıı, bir anlama çabası gerektiren yogunlukta şiirler ağır basıyor, söyleyişte de bu mis tik duyumsama yer yer öne çıkıyor. Bu sözlerimden, Hüseyin Haydar'ın şürle rinin eski bir söyleyişe yaslandı^ı manası çıkınasın; ben, yalnızca kaynak ve duyumsamadan bahsediyorum. Bu kitaptan etkilenmemm temcj sebebini söylüyorum. Gündelik bir ilişkiyi, sözgelimi bir aile ilişkisi, anlattıgı bir şıırde bile, dervişçe bir hava ve feylesofça bir sakiıı lik var, benim sözünü ettiğim de bu. ttirazlarını, isyanlarını şair olarak deneycn günümüz insanının acılı çabası var. Hüseyin Haydar bir ustalık döneıni ürünü olan bu kitabında yalnızca acıyı dcj*il, şiiri dc önc çıkarıyor. Sudan Gövde, kitabm güzel adı, hıkat kitaptaki tüm şiırle rin buluştugu ortak gövde ise, hiç kuşku yok ki, acı. Pek çok güzel ve 'acı' şiirin yer aldıgı Sudan Gövde'den, seçilecek şiir çok, ta kat kaçınılmaz olarak kimi dizelerle yetinmek zorundayız. Size de bu şiirlerin tamamınt okumanız için küçük, ama le/zelli ipuçları vermek istıyuruuı: "Düşürsem ömrümü yolda/ Eğilip de almazsınız!" "Benim aşkım senin neyin olur bilmiyorum/ Benim aşağılık kederim senin dostun olabilir mi", "Refik abi sen beni niçin ağlattın!", "Dön Hüseyin'in fırıldağı dön/ Dur yüreğimin kırılma vaktidir!", "Gidiyorum kayanın içine, göğün üstüne/ Gidiyorum koynuna kirecin, tuzun ışığın/ Karşıla beni sarsılan aşk.tazeilişki!" Hüseyin Haydar'ın, Sudan Gövde'yle bize sunduğıı yalnızca bir'ıçerikyenıligY değil, daha da önemlisi bir 'ruh yeniliği'. Bu 'yenilencn ruh'la birlikte karşımızda 'içten' bir şair buluyoruz. Bunu da içten likle söylüyorum ve Hüseyin Haydar'ın iç yolculugundan getirece^i yeni ve güzel şiirleri sürdürmesinı diliyorum. Çün kü özellikle Sudan Gövde ile başlayan bu yolculuğun burada bitmeyeceğini bi liyorum. En azındaıı kendi adıma bu 'derinlik'ten payımıza daha nice güzel şiir ler düşeceğıne ınanıyorunı. • Ayabakanlar/ Tuna Kiremitçi/ O&lah Yayınlurt/F.kim 1994 Sudan Gövde/ Hüteyın Haydar/ Adam Yayınları/Ka\ım 199 5 S A Y F A Tuna Kiremitçi: Ayabakanlar Kitabm adıtıdaki 'oyun'a bakmayın, hemen sayfaları çevirin.içinde çok güzel bir şiir bulacaksınız. Odül aldıgına da aldırmayın (1994 Yaşar Nabi Nayır Şiir Ödulu), bcncc siz kendınizc bir ödül vermek istiyorsanız, Tuna Kiremitçi'nın Ayabakanlar ını hemen alın ve iyi bir şiirin tadınav.uın. Kımsenın hakkını ycmck istcmcm, şiirlerle ve şaiılerle ilgili tüm yazılarımda 'şiirsever' ve 'şairsever' bir yaklaşımım vardır, scvmcdıgim kitaplar üstünc yaz mayı d.ı scvmem. Yazdıklarımın hemen C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 2 6 2 Tuna Kiremitçi