Katalog

bılanço savasjarın yalnı/ca sılah tuc caılaıınm çıkaıına oldııgunu ,ml,ıl makt.ıdıı Akdcnı/ ckkı ıgınunlıgı kadırfalar sıglamıştı I lınt Okyanusu'na açılış k.ılyonl.ıı s ıvesındc olmuştu, zırhların gcmılcTt uygulannıası ılc bırlıkte kru va/oı donemı basladı Amıral lackFıs licı Ingıltuc dc 1 Dcnız Loıdu oldu gunda clcnız sava^laıında dcvıını ya ratacak bırgcmı veyenı bıı gemı sınıh yaratıyordıı Bııııdan sonra her ıılke nınsava<;gemılenneadını verecekolan bugcmıH M S Drcadnought tu (Drcadnought Hıçbır şcydcn kork nıayan) Dı cadnough t (Drunot) guııı tıpı ta saılanıncaya kadaı gemıkrde standart olaıak dort 12 ınçlık top vc bunların yaııisiıa dalıa kuçuk kalıbrclı karışık top bataryalanydı Drctnot un ıse her bırı 400 lcılolıık mermıkr arabilcn on adct 12 ınçlık toptu Sckı/ topu aynı andaatcjctsc 5200 kıloluk bıı çelıkvc yuksek etkılı patlayıu, duşmanın tcpe sıne yagaıdı Dıetnot cskı gemıleıın ıkısine h.ıtta uçune eşdegerdı Tııı bıınlu motorlar taşıyan bıı yuztn kulc lerbeşbınron zırh taşıyordu Bu tıpsa vaş; gemılerı "zırh, hı/ vc ısabet" de mektı 1903 yılındakı |apon/Rus savasında Ingıltcre Anıııal fogo nun gcmısınde bıı dcnız atc:jcsı vc gcmı yapım mu hcndiMnı go/kmu olarak bulunduı mııştur Bıısavaijtakıgozlem vcdcncy ler tersanecılıkgelcneğıılebırleıjtırılerek Dretnot yaratılmıştn Aslında Dretnot'u ılk duşuncn kı^ı Italyan Do nanması'nın baş tabarımcısı Vıttorıo ( unıbcıtı'dır 1903 yılında yayımla nan (anc s 1 ıghlıng Shıps te bıı konu da bıı nıakalesı dc yayımlanmıştır R Massie nın bılııttığıne gore Amıral I ısher anılarında ( unıberîı dcn hıç so/ etme/, Drctnot un tasarımına tck ba^ınasahıpçıkar Ingıltcrc, onbıı ay gıbı çok kısa bır suıc ıçındeDrctııot'uın^aeltı 1907 vı hbaşında da( cbclıtaıık amdı Bııaıa da Almanlat da bu yenı gcmı ıı/tnnde çalı^malaıa b^lanıı^tı Ancak ycnı bır sınıf gtmıyapınıı kolayılcgıldı 18 Maıt 1915 taııhındc Ingılukı ııı Çanakkalc yt gondcrdıgı Majcstic, Canopus, Agamemnon /ııhlılaıı Dıctnot ontcsı gemılerdıt ve daha ku «,ıık ı, ıplı toplara s.ıhıptıı Almanların gemılerı Drctnot onccsı gcmıkrdtn dc gu^su/du 1906 1914 yılları arasında Ingılterc onaltı kruvazor yapmı^tıı Bunlaıdan 17 250 tonluk lnvıncıble Çanakkalt. yı boınbalanııijtıı Yelkenlı gunk ı ııule kruva/oı un atası fıı katcyn dı Almanlarla lngılızkr arasında kru va7oryapımısavai}ihı/lanarak 1914 yı lına kadaı surdu lngılı/ kruvazoılcrı 27 000 torı ve 28 mıle ula^ırkcn Al manlarda 28 bın ton vc 27 mil hı/a C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2 6 2 ılerı suıcrck on bın tonluk gemılet U/ierınde dıretmibtı Amıral Gamb le'ın yerıne Amıral Wıllıams vc bır su re sonra onun da yerıne (1912) Mayıs ayı ba^ında Amıral Lımpusge(,mıştı R Massıc, Dretnot'ta gemı teknolo jılcrı gelı^ım tarıhmı anlatmıyor, aslın ()a stratejı ve Myası tarıh anlatıyor In gıltcre'nın, Almanya nın, (,arlık Rus yası nın ve Cıansa'nın 19 yuzyılın so nu 20 yuzyılın başındakı ıktısadı, tıca rı siyası ve endustrı guçlerı anlatılıyor, Avrupa da akla gelen tum asker ve po lıtıkacılar her yonlerıyle ara^tırılmıs, unlu lngılı/ romancısı Vırgınıa Woolf dahob,bırovkudeyerınıalmi!} Alfred von Tırpıtz Dretnot'un ilk tasarımcısı ula^mayı ba^aran kruva^orler ınija ettı (19()9'da ın^a edılen Goeben ya da Ya vu/onadct 11 ını,lık top taşıyan 23 bın tonluk 27 mıl hı/ yapabılen bır kruva /ordıı Kımılerı drctnot sınıfına da so karlar ) Robcrt MasMe'nın de altını cızdıgı gıbı kruva/oı yapım savaşı katınılma/ olarak 1 Dunya bavaşı'nı da getırecek tı Somuıge paylai}imı bır yana, bu ka daı çok yatırım vapılan savaş gcmılerı, 1 depolanan tephaneneolacakti' 1912 yılının sonunda Ingıltere Donanması'nda 22 Almanya Donanma sı nda 1 3 drctnot vardı Lmperyalibtlerın somurgecılık alanı olarak gorduklcıı en bııyıık alan Os manlı Impaıatorluğiı topraklarıydı Ama Osmanlı bu genış topraklannı koruyacak donanmadan yoksundu Abdula/ı/ tahttan ındırılıp yerıne 11 Abdulhamıt 31 Mayıs 1876'da tahta gc\ırıldığınde buvuklu kuc,uklu (,ağ da$ ve (.agdışı kalmış 106 gcmıden olıı ^anbıı donanma teslımaldı Amabun laı 13 3 yıl bovunca çurumeye tcrk cttı (ıirır ı vırırışımı/dc, Balkan Savasja rı ntla Bırıncı Dunya Sa\as,fnda Os man>ı, donanmadan yokbunlugun bc dclını (,ok pahalı odcdı yıkıldı 1909 yılı ba^Iaı ıııda lngılteıe den bıı ekıp getıııleıek bahrıvede ıslahat gırı şımınde bulunduk I uğjmıral Sır Do ııplas dambk b i'jkanlığında top, tor pıtio, scvır makınc vcgcmıvapım mu hendıskıınden olıı^an bu kuıul getı nldı Bıı ust rutbe ıle çalı^mava ba^la van bu kurulla bır yandan ıslahata ge cılırken, bıı yandan â,\ eğıtıme teme lııuknbaşlandı 13 Nısan 1909 (31 Mart) olayında donanma I larekctOrdıısu'nudcstek lcmckk bııyıık hızmcttc bulunduktan sonra (.^ıtımını surdururkcn bır dc 'donanma pıogramrha/ıılanmi!,,bıı nun uzcrıne (,ıkan anla^mazlık sonun da Cıamble ayrılmak /orunda kalmıştı Bahnvc Nc/aretı, drctnot tıpı gemılerı ııygıın bulmui}, buna kar^ılık Anıııal Gambk ortalama 8500 mıl uzunlu gunda olan kıvılarımızm savıınmasmı Donanma programı Bence, bu yapıt, tarıh kıtabının ote sınde teknoloji ıle strate)inın ıliikısını ortaya <,ıkaran ulublararası ılışkıler po lıtıka analız ara^tırması nıtelığı taşı makta (^evırısı de oldukça temız bır Tıırkçeıleyapılmış ()tuzıkıncı bolumde anlatılan "Bosna Krızı" ve kırkdorduncu bolumde anlatılan Osmanlı'nın Dagıtıh^ı bo lumkrı ablında dunu değıl de bugunu yaıiMtmaktadır Dogu Akdenız tıcaret yolu Angloamerıkanlar'ın kesın dene tımınegırmeden Bosnavah^etınınbıtmeyeceğının altı çok net (,ızılmı$ Dretnot'ta bır tek eksık var, sanırım, ara^tırmacı Massıe farkında olmadığı ı<,ın atlamı^ Kıtaba yırmukı dretnot alınmış fakat ıkısınden hıç soz edılmı yor Bunlaı ' Sııltan Osman" ve "Sııl tanReşat' dretnotları Oykulerınıaja gıda kısaca aktardım, belkı Robcrt Massıe'nınc,alısmasınaeklcnır "Ikıncı Mesjutıvet'ın yenılıklerın den bırı de 19 Temmuz 1909 da bır 'Donanmau Humayun Muavenetı Mıllıye (^emıvetı nın kurulmasıydı Bucemıvet halktanbuyukparalartop ladı Sılah tuccarları Yunanıstan'a Avcroff 7irhlısını sattılar Osmanlı da /orunlu olarak parasını pcsjin vererek tngıltcrc'yc ıkı dretnot sıparış ettı ( hurchıll bu gemıleıe, 1 Agustos 1914 teelkoydu Yanıgaspettı Sultan Osman lngılı? donanmasına Agınco urtadıvlakarıklı Turkıyedcgcmılerın parasını I ozan'da sava^ tazmınatı ola rak odcmı^ oldıı (R Massıe'nın yaz madıgı bu olayı çok daha avııntılı ola rak okumak ısteyenlere onerı Y Ya vınlaıı Sultan Osman, adıyla 1991 dc vayımlandı )" Drctnot, 21 yuzyıl ıçın dc oldukça ılgınçmesa)larvuenbırkıtap Dretnot vapım olayının o/unıle stratejık kulturlerın çekı^mesı ve bu nun yaıattıgı çatısmanın polıtık yapı lanmaya ve polıtıkalara etkısı vurgu lanmaktadır Bıı aslında marmme (denızcı) dus.uncesının mantığının ıle, karacı duijuncesının mantı^ının dunya polıtıka duzlemındekı çatışma sıdıı Marıtıme du^unce globaldır, ka raci du^unce (Kara guçlerı, bır merkez ve çevrc cksenınde narekct etmcyı TeknoloJİ l e ttratBü ilişkJsi planla r) tek yonludur ve duzlemsel bı r narekettır Tarıhsel sureçte marıtıme guçler ka racı guçlerı kaçınılmaz olarak kısır dongu ıçınde bırakmi!}Ur Dretnot ya pım du^uncebi ve tcknolojısı, bu bag lamda Ingıltere, Almanya ve Rusya'yı bu ıkı düşüncenın çatışma mantıği ıçınde yorumlamamı/ısağlamaktadır. Tser okunduğunda gorulmektcdır kı, tngıltere'nın marıtıme duşuncesı ozellıkle Almanya'yı kısır donguyc su ruklemış, bu fırsatı dcgcrlendıren sı lah tuccarları da sılahlanma yarı^ını tırmandırmışlardır 21 yy'da, ozellık le Avrupa ıle Rusva arasında, Pası fık'te de Japonya Rus ıttıfakı ıle Çın arasında, Ege Denızı nde Turkıye ık Yunanıstan arasında Doğu Akdc nız'de Almanya ıle Angloamerıkancı Iar arasında aynı kısır dongunun yara tılması olasıdır Pasıhk egemenhgı sa vaşı 21 yuzyılı belırlevecek olan maı ı tıme guçler tarafından şıddetle alev lendırılecektır Dretnot bellıbırsureç ve dretnot yapım seruvenının anlatımı olarak değıl de, ozundc gelecegc do nuk bazı derslerın çıkarılabılmesı amacıylaokunmalıdıı • Dretnot tngihere, Almanya ve Yaklaşan Savaşın Ayak Sesleri / Ro bertK Massıe /Çevıren Mehmetllar mancı / Sabab Kıtaplan / 7421 LIBERAL PARTI Turkıye'yı değıştırmek ısteyenlere, sınırsız alternatıfler sunan kıtaplar. ADALET ve YARGI • EĞİTİM, KÜLTÜR ve ÇEVRE, SAĞLIK • BAKKALLAR TÜM KİTAPÇILARDA... Dağıtım ve ısteme adresi* Şıfa Hamamı Sok No 18/2 34400 Sultanahmet Istanbul Tel (0212)516 32 28 S A Y F A 1 3