Katalog

Isviçre'ye göç eden Milio'nun durumu da daha iyi dcgildir. Patronunun toprakIarı ipoteklidir, ücretini almakta sıkıntıva diışer. Çocukların kcndi ülkesinde iş voktur aıııa yiyecck kıtlıgı yoktur Dostlıık ilışkileri içtendir, kadınlarla da daha rahat arkadaşlık cdcbilirler. Böylece. bileıı deneyim derin bir politik olgunlaşnı,ı getirmez. Büvük toprak sahiplerini işsiz toprak işçilerini ışe almaya zorlamak üzcrc Dc Gasperi kararnamesinin uygulanması içiıı verilcn savaşım yapıtın ana böliimünü oluşrumr; burada da çocuklar önemli kişiler olnıayı sürdürürler: bayrak t.ışımaya istckli ilk kişiler onlardır. polisle çatışmada en son kaçan onlardır; toprak sahiplerivle konuşmalarda en kararlı vc cüretli olanlar onlar dır. Roman kahıamanlarının sonıı P'nin diğer roman kahramanlarınınkinden pek farklı degildir: Güç çalışma koşulları içinde birer birer ölürler. Roınanın merkczmde hâlâ köy uygarlıgı etsaııesi vardıı. Faedis kardeşlerin büyük evi bumın simgcsi gibidir. Kardeşlerin aileleri bu evde biraı .t\ a gelir Ome baglıdırlar; kadınlarayinlerekjtıhr. kızçocuklarıra hibelcrden nakış ögrenir, Faedis'ler polıstcn kaçan çocuklara kucak açar, onları saklarlar. Pasolni'nin çizdigi en başarılı kadın rigürlerinden olan Cecilia bu ailedendir. Saf vc masunı Cecilia'nın çekingenligi yetişkinlerin normal diinyasına girmesinecngel olur. Nini'ycaşıkıırama duygusunu hiçbir zaman açıga vuramaz. ()nun Pia ile evlendiğini ögrenince de rahibcolur. 196163 yılları arasında yazılmış şiirlerden oluşan ve 1964 te yayınlanmış olan "Paesia in forma di rosa" P nin şiir derlemelerınin en gcnişidir. Italya'nın politik ve entellektüel yaşamındakı olaylardan dııydugıı düş kırıklıklarını dile getirir. çclişki ve skandalları şiirlerine konu eder. "La rcligione del mio tem po" ve "Poesia in torma di rosa" adlı şiir derlemelerinde aşagı halk tabakasıııın vanında üçüncü dünya ülkelcri insanları da yer alır; onlar da kapitalizmin getirdiğı zenginliğin dışında kalmış insanlardır. Eleştirmeııler bu yapıtların Pasolini'nin sanatında yeni bir aşanıa başlattığını kabul ederler. 1950den başlayarak onbeş yıllık bir sürede üretilen hikâyelerden oluşan ve 1965 te yayınlanan "Ali dagli occhi azzurri" adlı derlemcdc de kentsel aşagı toplum tabakasi miti üçüncü dünya miti ile bütünlcşır. Bu derle menın sondan bir önceki parçası kitabın adını taşnan bir şiırdır ve Alı'nin hikâyesinianlatmışolanSartre aadanmıştır. 1968'de yayınlanan "Teorema" Pasolini nın kışilerı orta halk labakasından olan ve konusu burjuva ortamında geçen ilkkitabıdır. Milanolu varlıklıbirsa nayicinin evine, hakkında fazla bilgi verilmeyen, esrarengiz bir konuk gelir. Çok güzcl genç bir çocuk olan bu konukla ailenin bütün bırcylcri tckcr teker berabcr olurlar; baba Paolo, anne Lucia, çocukJarı Pietro ve Odetta ve onlardan da önce hizmetçi Emilia. Aldığı bir telgraf üzerine genç konuk tıpkı gcldigi gibi, esrarengiz bir biçimdc çekip gider. Yaşanan deneyim ailenin bircylerindcfarkSAYFA lı tepkilere yol açar. Baba Paolo labıika sını işçüere arma^an eder. Milano istasyonunda givsilerini çıkarıı. çıplak olarak bagıra bagıra gözden kaybolur. Annc, genç konuk ile yaşadi£ı ilişkiyi yeniden yaşamak uınuduyla tanınıadıgı gençlerle cinsel ilişkilere girer. Pietro her şcyi bırakıp kendini resinı yapınaya verir. Odetta çıldırır. limilia kendi köyünc döner ve mııcize sayılabiletek işler yapınaya başlar: Isırganla beslennıe. mcdyumlann yapttgı gibi n£ır şeylcri ha\aya kaldırma vb. Allegoriyi yakalamak güç defildir: Mucize burjuva yaşamının altüst olu^udur. Tanrının ya da dinsel bir deneyimin burjuva diinyasında varlığını duvurması için şiddcte gcreksinim vardır. Burjuva dünyası dindarlı^ını yitirmiştir ya da hiç sahip olmamıştır. Yaputa düzyazıyı bölen «jiir kısımları yer alır. 1971 de yayınlanan "Trasumanarcorganizzaı" Pasolıni'nin bir ba^ka şiirdcrlemcsidtr. Içerdiği şiirlcr knnu ve tiir açı sından «,'cşitlilikgöstcrir. lnsanın topluıııa uyuın sağlayamayacagı inancından onun toplumsuz yapamayacajSı inancına geçen Ozan |)olitik kurunılarda göıdü ğü çelişki ve çarpıklıkları ortaya koyar. Pasolini kuramsal ve eleştirel yazılannı "Passionc e ideologia" (1960) ve "lZmpirismo erctico" (1972) adlı iki kitapta toplamıştır. Bunlardan ilki yazarın 19481958 yıllan arasındaki dönenıc ilişkin yazılarını içerir ve onun sanat an layışını ortaya koymak açısından önem raşır. tkınci vapıtta ise onun 1964'ten başlayarak dil, edebiyat ve sinema konularında yazdıgı yazılar yer alır. Altmışlı yıllann başında Pasolini roman tekniğinden farklı bir tcknik arayı şına koyulur: Ona anlatnıak i^tediği geı çekleıe daha dolaysız bir ilişki kıırmak, teınsil etti^i dünya ile tam olarak özdeş kşınek olanagını verecek bir tcknik arayışı içinde ya/.ar sincnıaya yönelir ve ya raııcı ctkinlikleri giderck edebiyattan bıı alana kayar. Onun rejisör olarak imzası nı attığı ve başarılı olduğu lilmler arasında şunları anımsayalım: Aceattonc (1961); Mamma Roma (1962); II Vange lo secondo Mattco (1964); Llcccllacci e uccellini (1965); Edipo Re (1967); Teo rcına (1968); Porcile (1969); Medea (1970);Decamerone (1971); Raccontidi Cantcrbury (1972); Calderon (197Î); II fiore dellc millc e una nottc (1974). Salo o le 120 giornate di Sodoma (1975). Şiir ve romanlarında bcliren ruh onun sincma alanındaki yapıtlanndıı da vardır. Pasolini Italyan toplumunda, özcllikle yetmişli yıllann başlarında, polcmiği se ven, yorulmak hilmez bir provokatör imajı yaratmıştı. Toplum geleneklenni lıiçc sayan, huzursuz bir kişi, bir skandal v.ıratıcısıolaraktanınıyordu. • Kaynakça: CJııido Santato: Picr Paolo Pasolini, l.'Opcra, Neri Pozza editore, Vicenza, 1980. Giampaolo Borghello: lnterpretazio ııidi Pasolini, Savelli, Roma, 1977. Giuseppe Zigaina: Pasolmi tra enignıa e protezia, Marsilio editori Venczia, 1989. Giovanni Buti: La narrativa italiana c. ontemporanea, R. Sandron, Firenze, 1983. Giuseppe Zigaina: Pasolini e l'abiuı a. Marsilioeditori.Venezia, 1993 Pier Paolo Pasolini (19221975) S on dönem ttalyan yazınmın cn önemli isimlerinden Pier Paolo Pasolini (dogmu yeri Bologna), sinema eleştirmenli^indcn kamera arkasına geçtiği film yönetmcnliğiylc dc ünlüydü. Orduda görevli babasının işigereği Parma, Bellino, Sacile, Cremona, Reggio Emilia gibi İtalya'nıtı birçok kentinde büyüdü. Bologna'ya dönüp edebiyat fakültesine yazıldı; 1943'te savaş nedeniyleokulu bıraki|) anncsinin kasabası Casarza'ya gitti. Burada dil üzerinde calışmaya başladı. Bolgedcki toprak sahipleriyle köyliilerin çatışmasına şahit oldu vc ilk kez burada Marksist görüşleri gelişmcyc başladı. 1949'da üniversitederı mezun oldu ve Roma'ya gi<Jip edebiyat çcvrclcı iylc tanıştı. Soldati'nin La Donna Dcl I;iumc adlı filminin senaryosuyla senaristliğegeçti. Ardından Fellini ve Bolognini'yle çalıştı. 1961'de ilk filmi Accattone'yiyönetti. Bu dönemde Pasolini Marksist görüşleriyle dinsel temaları birarada yoğurarak vcrmcye çalıştı. Dınlc ilgili düşüncclerini La Ricotta adlı filmde daha belirgin ortaya koydu. Mesajı Kilise'nin lıoşuna gitmemişti. Kiüsc'ye hakaret ettiğigerekçesiyletutuklandı. Pasolini'nin sinemadaki cn öncmli adımı 11 Vangelo Secondo Matleo adlı filmi oldu. Bu filmde sokaktaki insanlan oyuncu olarak ktıllanan sanatçı, lsa'yı halkın arasından çıkan bir devrimci şcklinde izledi. lsa'nın yaşamına laik bir yorum gctirmcsi Kilise'nin yine tepkisini çekmişti. Farklı konulaıa değinmesine karşın lilmlcri hep aynı olumlu tepkiyi topladı. Son filmi Salo o le 120 giornate di Sodoma pornografik sahneler içerdiği iddiasıyla sansüre ugradı. Pier Paolo Pasolini'nin yönetmenlik yönü şair ve romancılığını ne kadar gölgedc bıraksa da yazın diinyasına verdikleri unutulmadı. P.P.P. 1975'te Roma yakınlarında 17 yaşındaki bir genç tarafındanöldürüldü. Önemli yapıtları Şiirlen Pocsie a Casarsa (1942),I Diari di P.P.P. (1945), Pianti (1946), Dov'emia patria (1949), Tal cour di un frut (1953) ,Tricesimo(1953), La meglio gioventu (1954), Daldiario 1945.47 (1954), Le ceneri di Gramsci (1957, L'usignolo della chiesa cattolica (1943 1949), Sonetto Primaverilc (1960), Roma 1950 (1960), La religionc del mio tcmpo (1961), Poesia in forma di rosa (1964), Pocsie (1970), Trasumanar eorganizzaz (1971) Roman, öykü, deneme: Passione e ideologia (19481958), Empirismo cretico (1972), Bagazzidivita(1955), Una vitaviolenta (1959), Aceattonc (1961), Mamma Roma (1962), L'odorc dcll'India (1962), 11 sogno di una cosa (1962), II vangelo seconto Matteo (1964), Ali dagli occhi azzurri (1965), Ucccllaeci e uc cellini (1966), Epido Re (1967), Anıoıe e Robbia (1969), Teoremat 1968), AmorecRobbia( 1969), Medea (1970), 1 1 Decamerone (1971), II Racconti di Canterbury (1972), II Fiore delle mille e una notte (1974), Salo o lc ccntoventi gi ornatc di Sodoma (1975) , Orestiade Africano (1976), La Ricotta (1976).» CUM H U R İ YET K İ T A P SAYI 262