Katalog

" M a s a l Masal İçinde" çoeukların yanı sıra yetişkinlerin dc zcvklc okuyabileceği ilginç bir kitap. Ahmet Ümit, kitabın önsözünde masalları annesinden dinlediğini söylüyor. Sözlü anlatıya dayalı bu masalların yok olup gitmesinegönlü razı olmamış vc yazıya dökmüş. LEVENT YILMAZ Ahmet Ümit'ten "MasalMasal tçinde"... Her yaştan kiiçüklere masallar lerini minareden alamamaktadır. Gelitir. Çünkü Kervancıbaşı kendi öyküşigüzel bir bakışdeğildirbu. Sanki Müsünü anlatmaya bir koşulla razı olur: zezzin nıinareue kutsal bir işaret araîki günlük yolda bir Kuyumeu yaşamaktadır. Müezzin birden hareketlemaktadır. Bu Kuyumeu pazara gelnir, aradığı şeyi görmüş gibidir. Sevinç mekte vc elindeki yumurta büyüklüiçinde minareye doğru koşar, hızla yuğünde altını mezat voluvla satmaktakarı çıkar fakat az sonra yıkılmış Dİr dır. Ama, mezat bir kişide kalınca Kuhalde aşağıya iner, bütün uüşleri yıkılyumeu altını adama satmaktan vazgemış, umutları elindcn alınmış gibidir. çip, demirbirhavanda döverek toznalinc gctirmekte ve kalabalıgın üstüne "İşte", der. "Demirci, ben bu Müezsavurmaktadır. Kervancıbaşı, "Kuzin'i çok merak ederim. Eğer onun öyyumcu'nun öyküsünü öğrcnir de bana küsünü öğrcnir de bana anlatırsanız, anlatırsanız ben de size kendiminkini ben de kendiminkini sizlere anlatırım. anlatırım," der. Padişah'la Vezir yine yola düşer. Müezzin'in kentine varırlar. Adamı Padişah'la Vezir Kervancıbaşrnın bulurlar vc öyküsünü öğrenmek isteröncri.sini kabul cderek Kuyumcu'nun ler. Müezzin de kentine doğru yobir şart önc kola çıkarlar. Kuşar. yumcu'nun kcntindc olaylar tıpkı Beş günlük yolkervancıbaşı'nın da bir kent ve bu anlattığı gibi geli kentte bir Şapkaşir. Bizimkilcr, cı var. Şapkacı, Kuyumcu'dan öykcnte pazar kuküsünü anlatmarulduğunda gesını isterler. Ama lir. ElindedünyaKuyumeu da Ker largüzeli birşapvancıbaşı'nınkinc ka tutmaktadır. benzer bir koşulu Mezat kurulur. önc sürcr. Kentin ileri gelenleri.zenginleri Üç günlük yolşapkayı satın alda bir Demirci yamakiçin birbirleşamaktadır. Bu riylc yarışırlarDemirci her s.ı ken, birden Şapbah dükkânını kacı kalabalığın açar, ateşi yakar, arasında birileridemiri ateştc nar ni görür. "Cîitmegibi kızartır. Kızyin, ne olur gitgın demiri maşaymeyin," diye yalla tutarak örsiin varmaya başlar. üzcrinc gctirir. Sonra elindeki Eline çekici alır, şapkayı fırlatıp, tam dcmirin üstüne iııdirecekken gözlcrı karTÎV~ göriinmcycn kişilerin ardınşısındaki duvara takılır. DuMASAt dan koşmaya başlar. Bu koşu varda öyle ilginç bir sey görür mczarlıöa kadar sürer. Adam ki, çekici demiri hrlatıp dumezaıiıkta bir mezarın üstüne vara dogru atılır. Vc başını kapanıp kendındcn geçinceye duvara çarparak kanlar içinkadar ağlar. de yerlere vığılır. Kuyumeu, Müezzin, "İşte ben bu Şap"işte ben bu Demirci'nin ;;ı kacı'nın öyküsünü merak edezini merakcderirr^eğeröğK1 , . rim," der. "Egeröğrenirdebanir de bana anlatırsanız size :i% na anlatırsanız, ben dc size kendi öykümii anlatırım kendiminkini anlatırım." "der. Padişah'la Vezir, Demirci'nin Padişah'la Vezir yine koyulurlar vokentine doj*ru yola koyulurlar. Demirla.Sapkacı'nın kentine varıp adamı buci'yi bulurlar. Demirci de ()ykümii an lurlar. Olanları anlatırlar. Şapkacı, latııım ama sizden bir isteğim var," "Peki ben size öykümü anlatacağım," der. Dört günlük yolda biı kent vaıdıı. der. "Amabirkosulla Söziınüertiginiz Bu kentte bir Müezzin yaşamaktadır. oyküleri ögrendikten sonra gelip lıana Bir zamanlar bu Müezzin o kentin en anlatacaksınız." scvılen kişısidır Ama birkaç yıldır bu Padişah'la Vezir, bu öneriyi scve seadamcaAıza bir şeylcr olmuş, müezzinve kabul ederler. Şapkacf nın öyküsüliği bırakmıştır Yalnızca cuma günleri nü anlatmasıyla masalın düğümü cööğle c/anı okunmaya yakın gelmektezülmeyc başlar. Merak dııygusuyla bir dir canıiye. Camiye yaklaşınca da gözçırpula Şapkacı'ya ulaşan okur, böylece öyküleri sırasıyla, tek tek öğnercnck masalın başına doğru geri dönmeye başlar. "MasaJ Masal İçinde" gizemli ve çarpıcı bir kurguya sahip. Yazar bu kurguyu deyim yerindeyse bir kuyumeu titizliğiyle işlemiş. Masal anlatımına uygun son derece yalın vc akıcı bir dil kullanmış. Bu yüzden elinize aldığınızda, kitabı bitirmeden bırakmanız çok zor. "Masal Masal İçinde", bir yanıyla "Binbir Gece Masallan"nı andırıyor. Kitaptaki masallar birbirlerini tanıtıyor, davet ediyor, biri bitmeden öbürü başlıyor. Ama "Binbir Gece Masallan"ndan farklı olarak masalların tümü sonuçlanıyor. Hatta bcş ayrı masalın sonııçlanmasıyla, kitaba bir final hazırlanıyor. "Masal Masal Içinde"yi okurken sanki bir yolculuğa çıkmış izleniminc kapılıyor insan. Gcrçekten de kitap okura bir tür yolculuk yaptırıyor. Ama bu yolculukta okurıın göreceöi yeni yerler, yeni iklimlcr değil, birbirinden değişik ve ilginç olaylar var. Içiçe geçmiş olan beş ayrı masalda beş ayrı nisse var. Bu küçük masallarda acgözlülük, kıskançlık, pintilik, kötü arkadaş seçimi, sabırsızlık gibi insanoğlununolumsuzözelliklerianlatılır. Bu olumsuz özellikler yaşamda vol açabileceği tahribatlar Kervancıbaşı'nın, Kuyııncu'nun, Demirci'nin, Müezzin'in, Şapkacı'nınvePadişah'ın deneyimlerinden yola çıkarak sergılc nir. "Masal Masal Içinde"nin kanramanları bizden yüzlerce yıl önce yaşamışlar. Ama onların kişilİK yapıları, zaafları, duyguları bizen hiç uzak değil. Doymak bilmeycn açgözlülü|*ü ile Kervancıbaşı sanki 80 sonrasının Tür kiyc'sinin zenginlerindcn biri. Aşka gerekli saygıyı göstermeden hemen amaca ulaşmak isteyen Müezzin, gtızelliklere ulaşmak için kolaycılığı seçen günümüz tüketici insanına ne kadar çok bcnziyor. Bu yüzden "Masal Masal İçinde" yalnızca küçüklerin de ğil, belki de dana çok biz yetişkinlerin okuması gereken bir kitap. Çocukkcn masal dinlcmemiş ya da okumamış kimse yok gibidir. Ama o masalların kaçını anımsarız. Bu tınutuş biraz belle^imizin ihanetine bağ lıysa da biraz da dinlediğimiz masalların günümüz gerçeklerine uygun ol mamasındandır. Ama sanırım "Masai Masal lçindc"yi okuyanlar, onu hep belleklerinde saklayacaklar; kendileri için, ya da kimbilir belki de sevimli bir torıyı istcdiğinde ona anlatmak için. • Masal Masal tçinde / Ahmet Ümit / Cem Yayınları /126i. S A Y F A Gtzemfl ve çarpıcı kurgu H iç düşündünüz mü, "masal" sözcüğü neden güzellik ve saf lık duyguları ııyandınr insanda? Bclki çoktan unuttuğumuz çocuklug'umuzla yeniden ıletişim kurmamızı sağlayabilen birsözcük olmasından. Belki dc içinde yaşadığımız dünyanın sınırlamalarındanbizlcrikurtarıpdüşler ülkesine götüımesinden. Sizleri bilmem ama bcn hâlâ, çok sıkıldığım anlarda "Küçük Prens'i, "Binbir Gecc Masalları' nı veva "Kelile ve Dimııc"yi okumaktan büyük bir zevk alırım. Bu masallar benı rahatlatır, günlük sorunların basitliğini ve geçicili&ini hissettirir. Yalnızca çocukların de ğil büyüklerin dc ilgi vc sevgiyle okuyabilc.cekle.ri kitaplardır bunlar. Ahmet Ümit'in yeni çıkan "Masal Masal İçinde" (Cem Yay., 126 s., Resimlcycn: CemilCahit) adlı kitabını da yukarıda adını andiğım masallar içinde anmnk gerekir. "Masal Masal tçinde' çocukların yanı sıra yctişkinlerin de zevkle okuyabileceöi ilginç bir ki tap. Ahmet Ümit, kitabın önsö",ıdc masalları annesinden dinlcdıgıni söy liıyor. Sözlu anlatıya dayalı bu masallaı ııı yok olup gitmesinc gönlü razı ol mamış ve yazıya dökmüş. "Masal Masal İçinde" alışılmış bir girişle başlıyor. Halkı ıçin yararlı işler yapan iyi bir Padişah vardır. Ama Pa dişahımızcömertligıylebolbolovünerek, yaptıgı olumlu işlere gölge düşür nıektedir ()nu ııyarma ışini ise, aynı zamanda çocukluk arkadaşı da oları Vezir üstlenir. Ve/ir, Padişah'tan da ha cömert olan kör bir kervancıbaşı'dan sözeder. Padişah, Vezir'einanmaz ve birlikte Kervancıbaşı'nın kentinedogru volaçıkarlar. Buyolculukla birlikte okuyucuyu kıtap boyunca terk etmeyecek bir merak duygusu başlar Birgunluk ıı/aklıktakı bırkentteyaşuyan Kcı vancıbaşı ilginç biriıısandıı. Her sabah kentin meydanına oturmakta ve eıısesine en güçlü biçimde vııran her ınsana bir kese altın d.ıgıtmaktadır. Olayı gören Padişah'la birlikte okııyııcıı da şaşkınhğa kapılır. Ama şaşkmlığını giderebilmesi için ki tabı sonunakadaı okumasıgerekecek Kuyumcu'nun öykiisü CUMHURİYET KİTAP SA YI 262 1 5