Katalog

Bir ömrün avaklamsı... Gazeteci ve yazar Ismct Kürün yillarca tuttuğu giinlükleri ve binlerce mektuptan yola çıkarak hazırladığı anı kitabında, sadece onun değil, döncminin pek çok ünlü kişisinin de özenle çizilmiş ayrıntılı haritaları var. SENNUR SEZER nı okunıayı scvcnrn. Bilirinı bu bır tür "gözetleme" merakıdır. Yazarm ö/.el yaşammdan ayrıntı lar vardır anıluıcla. Satu aralarında. Ya yımlanacağı düşunülmedcn yazılmışsa daha çoktur bu tür diış gıcıklayıcı tuzaklar. Ya yayımlanmak için yazılmışsar' ( ) zaman da yazarm bir başka rürlü anlat madığı ayrmıılar yer a 111 • Iç dökmclcr, öfkeler. tsmct Kıir'ım Yansı Roman'ma başlarken, önce kendımle böyle hcsaplaştım. Sonra açtım kitabı, Kitap adıyla ııyarıyordu beni: Yarısı Roman. Kurma caydı kıtapta ycr alanların yarısı. Oku dııkça anlddım kı, yaşananların kitaba yıınsıvnnlarmın da kurmaca olduğunu kabullennıek geıekiyoıdu Mektuplar, anı dcherleri kurgulanarak bir karşıkur maca oluşturulmuştu. Yarı belgesel bir roman gıbı Ben de bu romanı kcndiıı kurmacamla aktarabildım îsnıet Kür,lc)40 yılında Kminönü I lal kcvı'ndc yapılan gcnç şairlcr gecesi anısı na düzenlenen broşürc gorc 1916'da tstanbul'da doğmuştur. Aynı broşürdc Küı'ün şiiıleri dc yer alır. Bu şiirler, gü nümüzde de ta/e bir kimliktedirler. ()z gıir olnıak istcyen bir genç kız haykır maktadır dizelerındc çünku: "Dört çenber var/ Kalın ve dar/ Dört çenbcr/ Eğer/ Bu dört çenberi amansı// Bir düşman gibi ticırt yanmı/da lıissctmi yorsanız/ Bahtıyarsınız... Bahtiyar.../ Beni her yandaıı sıkan dört amansız çenbcr var/ Birincisinin üstünde "ben" yazıyor "bcn", "kcndıın "/ Ba^ıııı dinı/ Dikkcıı bılı / Bcnımle/ "Sen zavallı bir csirsin" dıye eğlcncn/ bcn:/ Ikıntısı: ataların günahını kaııdan kana ta^ıyan,/ Bana, cn ıstçıncdiklcrimi a^ılayan/ Ailc çcnbcrı/ İJcıincüsü: Cemiyet/ Bütun arzulara sct/ çekcn toplu havat.../ Dorduncusü: Tabiat.../ Insanı/ Yanı/ B.ışınd.ı bırçok inık.ııı varkcıı/ lıııkâıısı/lıktan dolirten/ cn/ ımistcbit hükumdaıV Bcııi lıcr yandıın sı kan dort amansı/ ccnbcr var../ Bu çcn bcrlcrı kırmak,/ "Ilürıım" dıyc haykırmak,/ I ludııtsu/, mutlak bır hürriycte kavıı^nıak istiyorunı." Ismct Kür, Kcrkük Mutasarrıflığrııda bulıınmuş, Avnııll.ıh Kâzımi Bcy'in kı/.ı, I lalidc NıiMct ZorİLituna'nın kızkardc^ıdir. Bu ö/ya^anı ayııntılaıı, Ismet Kür'ün anıromanını okuyacaklar icin uercklı (,.ünkü, Kıır anıl.ırını dc^ışık bir bicimdc anlatıyor. Bu arada anımsatalım, Pınar Kür ilc I^ılaı Küı dc, Isıııct Kür'ün kı/l.ı rıdır. Ismct Kıır kitabına bir a/aılama cümlcsıylc başlıvor: "Bı/.im sana mcscc rclcr (konılııklar) ycjcrtmck ıçın vcrdiğimiz suyıı scn, ^nldc bır hıırma a^acının köküııc1 döklüıı 1 ' Kitabı okumaya başla dıgınızda, bu azarııı oyküsünü öğıcniyoı sıınu/ Yaradan, Kıir'c vmliui yctcncği dngıu kullanmadıgı icin, böylc sitcm ct miij. Bir ıııcdyumun ağzından. Kür'ün bu sıtcmı amşmdd, bir lıayıHaıu^ gi/.li gibi. Çdcuklaıla ılgılı c.ılışmalarmın, romanı ııııı, incclcmcsının ytterınce dcj*crlcndırilmcyiijiniıı ya/.ıklanı^ı gibi. Ama yazık lanmalar onun yapısına nic uymuyor. Za rcn, konılar vcşcrtccck suyıı bır tck a£a ta lıarcamak i\.\ r.ım ona uyg.ıın. Onun ki^ilijiini, biı ınckttıptaıı aktaıalını "( ) zamanlar çocuk sayılndm. Yahut gcııı, îsmet Kür ve "Yarısı Roman" t.. yansi roman A kı/.lı£a lıcııüz adım atnııstın. ( ) Bcn tcy zcmı, vanı anncnı vc dalıa cok da scııi görmcyc gclmı^tım. Ycnı yazdı^ın bir şiiri ukııdun bana Ilk defa böyle yapıyor, yaııi bana ilk dcta dostluk ı^arcti vcıiyordıın. Şiirı pck bcj*endim, yazıp vcrmcni rıca cttım. Bırkaç gün sonra Sclami Iz/ct'c okııdum () da pek bcgendı. Yaşını öprcnincc dc pck lıayrct etti. Köşesindc şiiri ncşrctti, scni dc mcthctti. Bcn de pek sevindım, pck ınutlıı oldıım. (îazeteyi kapıp pür hcyccan sizc gcldiAim günü hiç unııtamam. Biraz atc!jim vardı ama, g.ızeteyi bir an önce sana ulasjtırıııak istiyordıım. Senin nc kadar scvincceğinı, mııtlu olacaöını düşündükee keyfım artıyordu. hakat, ne gczer... Scn adamakılh öfkelendin. Bana öfkelendin. (Siz istedığiniz için, bizc verdim; ctrafa ilan edin diye vermedim. Şiirı beğenmiş olsaydtm bir mccmuaya gönderirdim) dcdin. Cazetcyi bana iadc cttin. Donup kalmıştım. (...) Ofkem geçmiş, yerini büyük bir hüzııe bı rakmıştı. (Çok müşkıilpescnt bir kadın olacak . yazık) diyordunı. (Bu kahiyla gidcrsc kcndisinc dc ya zık olacak, ctrahndakilcıe de.. )" Peki Ismet Kür, zorbeğcnirlijSıylc, yazık clmi^ midir. kendisine? BB(7nin programcılıgını ıcddctmcsi gibi olanakları düşüniusck, bır bakınıa cvct. Ama kentlı scçtıg^ı knşulları yaşadığını düşünürsck, lıayır. ü , dört çenıberi kırmayı dcncmi^, sonuclarına da kallanmış tır. Yarısı Konı.ın, bır kadın vazarın gözündcıı bir dönemın anlatısı Mcktııpljr Bir Kadın Yazarın Gözünden la, anılaıia. Bu lanıklıklaıa, ablası Zoılu luııa'nın anlattıkları da giıivoı. Nazım 1 lıkmct ve bır kadın yazarın kısa sürmu.s, serüvenı örne^ın: "Koıa yaz geçmiş ama Nâzımcık scvgilisine bir demct menek'jc bilc vercmcmi^. Bu üzüntüyü dile getir ciıjiı şiri soylc bıtırnıış: Ne h.Jt edek Dostlar açtl Kıydık menck^c parasııuı Şiirın okunması bitincc Şiikutc Nihal, o kuş cıvıltısı giiliişüylc gülmüş, "Aınan Nâzım, " demiş, "bir demet menekşe beş kuruş mudur nedir...bejj kuruşla insan doyar nıı lıic?" Nâzım, fena bozulmuş vc öfkelcnmi^... Belki bir yandan kadının, açın halindcn anlamayan zenginliğine, öte yandan, şıırı lıic iistünc alııımayan anlayüjsı/lıuma Vc catık bir yüz, biraz küstalı bir seslc: "Hanımefendı" demiş, "bcş kuruşla ıki koca simit alınır ve ıki sımıtlc, gün olıır iki insan doymak zoıunda kalıı. ' " Ismct Kür'ün Yarısı Ronıan'ında yalnız Nâzım Hıkmet, Pınar Kiır, Şukute Nihal yok. Başkaları da var: I lasan Âlı, l'aruk Natu Çamlıbel, Mitlıat Sadullah Sander, Ruhi Su, Bchçct Kcmal.. Yan yana gel mesini düşlcycmeycccğiniz pck çok ad. Anılar, fıkralar, mektuplar. tsmct Kür, kcndi yaşamının lıesabını çıkarırken, hayır nayır Ismet adında bir genç kadının romanını yazarkcn, döncmin ünliilcrini de anmış. Şiirler, akrostişlcr scrpiştirmiş acı yargıların yaııına. l^n lyısı, kitabı onun tanınııyla anlatmak: "Kitabııı "yarısı roman " da olsa, sözünü cttiklcriınin çogu başta "bcn" "benını insanlarım" dc^ıl...onların ne kaderlerini çizehilirim ne öykülerıylc oynayabilirim. Buıada Yaratan'dan çok ak taranım bcn.. Anılar bilc, ancak bir olçüde bana aittir. Her anının öbür ııcunda bır başka kişinin ya da kişilcrin bulunmaması ofnsı mı? Böylc olunca...yani başkaları da sö/ konusu olunca, iş iyicc zorla^ıyoı... Sorumlulıık da artıyor. Beni asıl yoran bu işte." Yazarların çok yoruldugu kitapları, çojSunlukla okurlar, zorlanmadan, yorul madan okurlar. Unutnıayın. • Yarısı Roman/ Ya^untı/ Ismct Kiir/ Yıipı Kredı Yayınları/ İ41 s Ismet Kur. oran Apayın, Ismet Bozdağ ve Kemal Tahlr ile. Aşağıda solda, Annesl, ölen e$l ve kızlarıyla. Sağda ise ablası Halide Nusret Zorlutuna ile. Ismet Kur, 1953. 'vvaterioo Köprusunde CUMHURİYET KİTAP SAYI 300 SAYFA 9