Katalog

kaldıın Minn seninim camdan çiçek açaıı bir Ldiııekâııda" "Kiın'ün son sayhısı "kıııı" üzcrinc bir açıklamayı ıçerıvor. Ncsiî, Derdli vc II.ırahî'dcn dı/clcr ılc cklcmış %aır. "Ay K.ı sidcsi'nc l)iı ha/ırhgı da sczdırıyor bıı. Ya/.ıının sonlaııııda da konıı edeceğiın gıbi, Ay Kasidcsi'nm soınında okuyucuya yardımcı olacak açıklamalar ycr almaktd. Kıin'le bir oıtak yanı tl.ı, kıtap hölümliTe ayıılıp adlandııılıııı^tır. Ay Kasidesi altı böliimden oluşuyor: BİR: "âh m i n c ' l " ay", İKt: "bil artık canevimdc", UÇ: "scnsın o sözün gözu", DÖRT: " m a r e tranquillitatis", " B F Ş : "scııi bcn rcdif cttinı, ALTI: "yakan" Bıı arada, Ay Kasidesi'nin "Biricik Souıay'a sıınııldug'unu da parantcz içinde açıklamış olalım. Kitabm 46 47. sayfalaıı "Notlar"a ayrılmış. Nccdct burada kasidc ü/crinc bil giler aktarıyor. Kiıni sözcüklcrin açıklamasına gıriyor. Ayrıca, kıtaptakı göndcrmclcri (Piyâlc Ahmet Haşiın, UverdnkaCcmal Siircya vb.) kısa bilgileıle okuyu cııya taşıyor. $iirin, şıirdcn başka her şcyle u^raştı^ı giiniimiizdc, giizel şiirleıin ve kirapların yanına koyulacak biı çalışma "Ay Kasidesi". Bizi böylc giizel biı kitapla kanjilastırdıg'ı için Ahmct Nccdct Hocaya teşckkür cdıyoruz. • MAKF. TRANQUILLITATIS Biz biz idik bız olduk/ görıneyene göz olduk CıÜDL^ın lerkisindc geceye gündüz oldıık Kış, gcldi ya/ dcdılır/ bahara güz dcdiler Sözcüklerle seviştik/ şiirsöz'e giz ol duk Agaçtık agamadık/ buluttuk yagamadık Ayın beri yüzünde yajîmursuz deniz olcluk Ay gitti yıldız gitti/ gccc nc çabuk bitti Sessizlik Denizi'ndc piştik eksiksiz ol duk Hcp'lt hi(,'c bıımiKİük/ varhk diye göründiik Yokluğun sarnıcıydık/ belli belirsiz olduk Biz siz iılik bi/ olduk/ büvülii bir yüz oldıık Cıiziınizi çözdüler: Ayda kalan iz oldıık AY Kasidesi'nin dusundundukleni BEDRETTİN AYKIN hmct Nccdct'in Ay Kusidesi'ııi okuyorum. Dalıa liııcc şayınılanııı Uzuneşek, Ne Çok Enkaz, Sana Bunca Yangından, İneuöl Hey İnegöl, Gün Yüzleri ve Kün acflı yapıtlarıyl.ı t.ı nıyoruz kcndisini. Uı," dc antolojısi var Çağdaş Fransız Şiiri, Modcrn Türk Şiiri vc Bugünün Diliyle Divan Şiiri. Ayrıca Gertrude Durusoy ılc bıılıkte yaprıkl.ırı Paııl Celan, Gııillaume Apollinaire, l,ouis Aragon \c Georg Trakl çeviriliMi dı* var. Ahmct Nccdct, adı önccliklc Divan L?Aİebiy;itı kalıplarının HÜniiiTiüz şiiriııc uyarlayıcısı olarak var bclleklerimızde. ()nccki yapıtlarında okuduğumuz gazel vc ttıyuglardan sonra, bu kcz dc son ya pıtında Divan fjıiri'nin kasidc türü ilc çıkıyor karşımı/d. Ay Kasidesi 41 bcyittcn olıışmuş. Âh miııc'l"Ay" adlı 'ncsip' böliinıündc 20, "bil artık ean cvimdc" adlı 'girizgah'ta 1, "sensin o sözün gözü" adlı 'nıcthiyc' bölünıündc 8, "ınarc tranquillitatis" adlı 'tczagül'dc 6, "scııi bcn ıcdit cttim" adlı 'fahriyc' bölümiındc 4, 'yakan' atllı 'dııa' bölünuindc ısc 2 bcyit bulunuyor. Admdan da anlaşılacagı gıbi "ay" hcr bcyıtın sonunda ILÜİI olarak yineleniyor. Kasnle lcr gcııcllikJc, do^a bctinılcıncleriylc din büyiiklcri vcya dcvrin ilcri gelcnlcri i«,in yazılmış abarrılı övgü mctinlcridir. Ancak Ahmct Necdet, Ay Kasidcsi'ndc bıı gclcııcöin dı^ına taijaiiik, içtcnlıkli ve coşkıı doıu bir aijk öyküsü ya/ıııı^ aya. Kıt.ıbı okııvııp bıtiıdığımdc, gcııcl izlcninı olarak, öııcc bir sorıı takılıyor usııniii. Ncdcıı Divan IŞİİrir' (iünümiizün o gcniş kanatlı vctkiıı ^iiıi, gcıck ö/, gcıck sc bıcım olarak Divan tdcbiyatı ya/.ını türlcrının, bir anlamda şairın clıni kolıınıı bağlavan ıl.ır kalıpl.ırı ıcınc sığdırıla biliı mi.1 Hiliıuligi gibi Divan fjıırı'ndc va/ım lürlcıinc göıc bir konu sinırlaınası vardır. ()ysa çaj*daş şiirc gircmcyccck nc A AHMET NECDET Ay Kasidesi/ Ahmct NccJct /Bmy Yaytnct'i / 4X j. bir tck konu, nc dc bir tck sözciik kalını^tır. Konu sınırlamasını bir yana bıraksak bılc, aruz ülcüsü vc ııyak /orıınlulu ğu Turkçc ilc bu ^iirin yazılmasını güclcştırır !jıir dılının olu^turulabilmcsi için I iiıkçc nııı yanında ÂrapçaIarsça da gcrckliıliı HLI nıdcnlc ılc Divan Şiiri bi /iııı ılcüildiı. Tüık dcğildir Va/ılaıılar da, çagda^ ıılusal ya/ınınıız i\.\ vcr alanıaz; cağda^ şiirinıizi lcınsil cdcmcz, örnck olamaz. Bu gcrçcj^i görcn Mcsîhî: "Mcsihî göktcn inscn sana ycr yok Yurİ vargcl Arabdaıı va Accnıdcn" dcmcktcn kcndıııı alamamı^tır. Mcsî lıî'dcn çok sorira, Sıinbıilzadc Vchbi isc: "larisi vii Arabidcn iki şehbal gcrck l a ki pcıvlıaz ı biilend eyleyc ankayi sühân" bcyıtıylc, tck başma Tiırkçc'ylc yctkin bir Divan .Şiiri v.ızılamayacaöını; "sözün aııkasının biiyük savlarla bulunabılmcsi, vükscktcn uçabilmcsi için, kanadında larsça vc Arapça'dan iki uzıın tüyii ol ııidsı gcıcktıgını" söylcycrck, Divan şiın'nın bı/inı olmadığını açıkça b<lırtmiştir. 0 / Tiiıkçc ilc Divan Şiiri yazmanın olanaksız olduğunuAlımct Nccdct dc görmiı^ olmalı kı, dildcki biiyük özcninc kar^ın, kdsıdcsındc pck çok Arapça vc laısçn sö/tiik kııllanm;)k zorunda kalıııı^tır. O lıaldc biı dalıa yincliyorum so luınu, ncdcıı Divan Şiirii' Eskiyc bir öz lcııı mı, bir rutku ınıı.' Aıuak unııtnıayalını kı, hcr şaır, kcndi çagııun kiiltiiriinc yaslannıak zonındadır. Bııgıin bir Ncdim, Baki, Iıızulî şiirini, hatta bir Yuııııs siırını yazmanın nc dc^c I1 olabilır.' ( ) şıırlcr yazıldıkları çafda gü/cklılcı, ö/günılülcr. li.gcr amaç, Divan Şiiıi'niıı litınindcn yaıarlanmaksa, çağ daş ijiır bu ritmi dc rcddctmi^tir. Bıı araıl.ı Ahmct Nccdct'in "Cîiin Yüz lcıı" adjı vanıtıyla 1W4 yılı Türk Dil Kıııııınn ()(.liilü'nü kazandıgını anımsayaInıı İAvt, TDK ödülü Ahmct Nccdct adına nc katmıştır:1 Yoksa bir ijcylcr cksiltcrck gölgc mi düşürmüştüı!' CÜİn Yiulcıi vc Kün'dcn sonra. son yapıtı Ay Kasidesi ilc Divan Şiiri gclcncuinı ısrarla sürdürdüğiinc görc, yoksa Ahmct Nccdct saflarını gidcrck daha bir bclirginleştirmcktc mi dirr1 Ay Kasidesi'nin "ıııarc tranquillitatis" gazclındc, bcyitlcrin ilk dizelcrinde bclirgin şckıldc halk şiiri söylcmındcn varar lanıldığını göıiiyoıu/ "Biz biz idik bi/. oldıık/ göı nıcycnc göz olduk Kış gcldi yaz dcdilcr/bahara giız dcdil cr Ağaçtık agamadık/bıılıımık yağamadık Ay gitti yıldız gitti/ gccc nc çabuk biı ti" vb. G e r ç c k t c hcr dızcnın 7+7 hcccdcn oluşan iki ayrı di/c oldıığıı, araya konan kcsıııc inıiylc dc açıklanmıstıı. Yınc. ıstıı. "Hcp'lc hiç c büriınduk/ vaılık tlıyc göründük/ pistık eksıksız olduk" gibi dizelcrdcki Yunus F.nırc şiirinm güzclligini görmek olası. 1 lcp'lc nic im gcsini, kasidcnin ilk bcyitindc de "Kiın bilir hcp'le hiç'in hiçkimscsi'dir av" ijck lındc dc görüvoruz. Kün adlı v.ıpıtmda da, haş.ka bir söylcmlc "I Iıç Ilc I liçkımse adlı tuyuğımda i^lcmi^ti. "Cîizimizi çözdülcr: Ayda kalan i/ ol duk" dizesı ilc dc, gazele ısnımı vcrcn, ayın "sessizlik denizi" bölgesınc inen insdiıın ayak izleriyle, ayın gizinin çözüldüğü ö/ gürı bir söylcmlc şiirlc^ir. " A d ı n a siir d e n e n masal nıcyvcsı/ Agacını gizlcyen Ircm bahçcsı/ Kuşlarla balıkların dii^tcn iilkesi/ Cîı/cnıdcn !;iiı siizcn söz divaııcsi/ Sö/Ciiklcrle scvi^tik şiır sözc giz olduk", gibi özgün inıgclcrlc dolu Ay Kasidesi. ()ylc samvorıım ki, bıı giizel imgcleri daha çagdaş bir bıçim vc söylcmlc şiirlc^liıcbiliıuı Alımct Nccdct Elbctte kasidc dııası/ olmaz. "Dııa ct şairc yolu açık olsun" di/csiylc ba^lıyor son beyıtı kasidcnin. Bız bıı duaya 'aıııın' desck dc, heıkes dcr mi bilcmiyorıım. • CUMHURİYET KİTAP SAYI 300 SAYFA 6