Katalog

Geçtiğimiz SfHEKlERtN TANBlSt yıl edebiyat alanında büyük kayıplar verdik. Asım Bezirci, Rıfat Ilgaz... Ama Türk yazarlarının yanı sıra başkalarını da yitirdik; örneğin William Golding.William Golding'e en büyük ünü sağlayan ve 1954yılında yazılan ilk romanı Sineklerin Tanrısı'ydı. Roman ilk basıldığında büyük bir tepkiyle karşılaşmasına rağmen 1983 Nobel Edebiyat Ödülü'nü almıştı. lulamüoklını; BURCU SERRA BAKİOGLU William Golding ten bir insanlık durumu... Sineklerin Tanrısı üzerine her ne kadar Hayy Ibn Yazkan, The Swiss Family, robinson Crusoe, A Highwind in Jamaica, Heart of Darkness adlı kitaplarla benzerlik taşısa da, Golding bu kitapların bir kısmını hiç okumadığını veya endi eserini yazdıktan sonra okuduğunu söylemiştir. Aslına bakılırsa kendinden evvel yazılmış ada romanlarından daha çok Grek tiyatrosu ve Shakespeare'den etkilenmiştir. Grek Tragedyalarında kullanılan "Anagnorisis (keşif, meydana çıkarma)" ve "Peripetia (tersine çevirme)" gibi teknikler Golding'in romanlarında mevcuttur. Ayrıca romanlarında kullandığıdil.Shakebpeare'indili gibi zengin, yoğun ve zordur. Romana genel olarak bakıldığında aslında en büyük dayanağın Sigmund Freud olduğu hemen farkedılir. Freud'a göre insan bilinci Superego ve Id olmak üzere iki ana tabakadan oluşmaktadır. Superego toplum normlarına uyan, davranışımızı sıkıca kontrol eden, ağırbaşlı olan bölümdür. Id ise tam tersine saldırganlık ve cinsel istekler gibı istenbeyen olguların bastırıldığı karanlık ve karmaşık bir bölgedir. Freud'a göre toplum içinde yaşayan bir birey, Superego'suyla Id'in isteklerini bastırmak, yoketmeyeçalışmak durumundadır. Ama ya toplum faktörüyok olursa? Îşte Golding'in kendi mercan adasında cevaplamak istediği soru budur. Toplum olmadığı sürece insanın bir hayyandan farkı yoktur. Aslında hepimiz içimizdeki kötülüğü, kokuşmuşluğu güzel maskelerle örtmekteyiz. Golding'in çoculdarı ise kendi insanlıklarını örtmek amacıyla yüzlerini ve vücutlarını boyatlar. Kısaca eğer Freud fikirlerini ispat etmek için bir deney yapmaya kalksaydı bunu ancak Golding'in yaptığı gibiyapabilirdi. Asnnda SinekJerin Tannsı'nda ahlakçı bir sofuluk da görülmektedir. Romanın altında yatan fikir koyu bir Katolik'liğin izlerini taşımaktadır. Yani insanoğlu doğuştan günahkârdır; her yeni doğan bebek doğum öncesi işlenmiş bir günahın yükünü taşımaktadır. Kötülük insanın mayasında vardır. Bu Golding'in yaptığı tasvirlerden de anlaşılır. Onun mercan adası tam bir yeryüzü cennetidir ama etrafta yılanı andıran sarmaşıklar, Adem'le Havva'nın cennetten düşüşünü anımsatan devrilmiş ağaçlar vardır. 17. asır Îngiliz düşünürlerinden CUMHURİYET KİTAP SAYI 206 6 eçtiğimiz yıl edebiyat alanında DÜyük kayıplar verdik. Asım Bezirci, Rııat Ilgaz, Metin Altıok, Behçet Aysan..Ama Türk yazarlarının yanı sıra başkalarını da yitirdik; örneğin William Golding... Çağdaş îngiliz edebiyatı roman yazarlarını nen ünlülerinden olan Golding, seksen bir yaşında hayata gözlerini yumdu. Bu ünfü yazar acaba bizlere neler bıraktı biliyor muyuz? Her şeyden evvel, William Golding'e en büyük ünü sağlayan 1954 yılında yazılan ilk romanı Sineklerin Tanrısı'ydı. Roman ilk basıldığında büyük bir tepkiyle karsılaşmasına rağmen 1983 Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı. Bu kitabı The Inheriters, Pincher Martin, Free Fall, The Scorpion God, The Pyramid ve Darkness Visible adlı romanları izledi. Yazarın ayrıca The Brass Butterfly adlı oyıınu ve The Moving Target adlı kitabı da bulunmaktadır. Eserlerinin kısa zamanda ünlenmelerinin sebebi, romanlarının rahatsız edici ve düşündürücü olmasıdır. Okuyucudan gelen ilk tepki "Olamaz! Saçmalık bu..."; ikinci tepki ise "Acaba olabilir mi?" sorusudur. îşte Golding'in başarısı bu ikinci tepkiyle gelmektedir. Ödülünü de seneler sonra alması bunun açıkbirgöstergesidir. Nobel ödülünü alan Sineklerin 14 Tannsının konusu şöyledir; bir atom savaşından kaçırılmak istenen bir grup îngiliz çocuğunun bindiği uçak bir mercan adasına düşer. Çocuklar kurtarılana kadar bir düzen lcurmayı amaçlar ama bir süre sonra birbirlerini vahşice öldürmeye başlarlar. Ta ki bir savaş gemisi onları bulana kadar. GOLDÎNG'NÎ ETKÎLENÎMLERİ Golding'in kitabı yazarken etkilenmiş olabileceği eserlere göz atıldığında çok geniş bir yelpaze göz çarpmaktadır. Ama ilk etapta göze çarpan iki eser var. 1) Ballantyne'ın Mercan Adası 2) H. G. Wells'in Tarihin Anahtarlan. Mercan Adası ile Sineklerin Tanrısı arasında çok belirgin benzerlik ve zıtlıklar bulunmaktadır. Her şeyden önce, baş karakterlerin isimleri aynıdır ve olay bir mercan adasında geçmektedir. Ballantyne'ın Mercan Adası Viktorya dönemine has bir kendine güvenle Ingiliz vatanseverliğini birleştiren inanılmaz derecede iyimser bir romandır. Bir grup îngiliz çocuk adada mükemmel bir Lngiltere yaratarak Mango adında bir tanrıya tapan yerlileri Hıristiyanlaştmrlar. Hiçbir şey kötü gitmez. Buna karşılık Sineklerin Tannsı'nda da aynı şeyi gerçekleştirmek amacıyla başlar. Ama gün geçtikçe Hıristiyan Îngiliz çocukları, Sıneklerin Tanrısı adında bir tanrıya tapan barbar bir kabileye dönüşür. H. G. Welles'in Tarihin Anahtarıarı kitabının etkileri daha çok The Inheritors'da göriilür. Bu kitapta genel olarak Îngiliz üstünlüğüne ve ilkel insanlann kötülüğüne değinilmektedir. Halbuki Golding romanında, ilkel insanları daha uygar görür. Bunun dışında Sineklerin tanrısı SAYFA