Katalog

Carlos Fuentes yeni romanında din ve dogmatizm sorunlannı ele alıyor Aydınlanmacı rahiplerin başkaldırısı "Artemio Cruz'un Ölümü"nün yazarı Fuentes, son romanında, Aydınlanma Çağı'ndan, Voltaire ve Rousseau'dan etküenmiş Latin Amerikalı isyancı rahipleri anlatıyor. Fuentes, dinsel dogma ve hiyerarşi dışında bir dinsel anlayış var olabilir mi sorusuna da yanıtlar arıyor. M eksikalı romancı Carlos Fuentes, Sefer adlı yeni romanını kısa bir süre önce tamamladı. Artemio Cruz'un Ölümü, Deri Değistirmek, Yanık Sular, Körlerin Şarkısı gibi yapıtları dilimize de çevriltniş olan Fuentes, bu son romanında, Voltaire, Rousseau ve öteki Aydınlanma Çağı düşünürlerinden etküenmiş Latin Amerikalı isyancı rahipleri anlatıyor. Yeni romanını yazabilmek için Mauriac'ı ve Fransız Katolik yazarları yeniden okuduğunu belirten Fuentes, Sefer adlı yapıtında, "Dinsel dogma ve hiyerarşinin dısında bir dinsel anlayış var olabilir mi?" sorusuna yanıtlar arıyor. Fuentes, yaşamının her döneminde politikayla yakından ilgilenmiş bir yazar. Romanı, toplumdaki büyük tartışmaların irdelenebileceği "ayrıcalıklı bir alan" olarak gören Fuentes, ifade özgürlüğüne kesinlikle inandığını vurguluyor, ama bir şey daha eklemeden edemiyor: "Düş kurma özgürlüğünün de aynı ölçüde önemli olduğu kanısındayım..." Son zamanlarda adları edebiyat dünyası dışında da sık sık anılan iki yazar var. Biri Perulu romancı Mario Vargas Llosa, öbürü de Çekoslovak oyun yazarı Vaclav Havel. Vargas Llosa, ülkesinde devlet başkanlığı için uzun süre mücadele etti. Havel ise devlet başkanı. Carlos Fuentes, bu iki yazarın politikayla ilişkilerinden söz ederken konuyu daha çok bir "sivil toplum" sorunu olarak görüyor: "Eğer bir yurttaşsanız, o zaman siyasal bir insansınız demektir. Bence Latin Amerika'nın yaşadığı en önemli olay, tepeden inme iktidarların egemenliği altında yaşamış ülkelerde 'sivil toplum'un doğmuş olmasıdır. Dostum Vargas Llosa, Peru'da devlet başkanlığına adaylığını koydu. Ama bunu bir yazar olarak değil, yurttaşhk haklarına sahip bir yurttaş olarak yaptı. Evet, Vargas Llosa büyük bir yazar, ama bu onun başka bir boyutu. Aynı şey Çekoslovakya'da Havel için de geçerli. Havel şimdi ülkesinin cumhurbaşkanı, çünkü o aynı zamanda 'sivil toplum'u temsil eden bir yurttaş. Bir kunduracı da 'sivil toplum'u aynı biçimde temsil edebilirdi. Bir yazar 6 ay kadar Venezüela devlet başkanlığında bulunmuştu. Sonra askerler tarafından devrildi. Böyle durumlardâ her zaman bu tehlike var tabii. Öldürülebilir ya da kıçınıza tekmeyi yiyebilirsiniz..." Son dönemde Orta ve Doğu Avrupa'nın sosyalist ülkelerinde meydana gelen çarpıcı değişikliği değerlendirirken Fuentes yıllar öncesine gidiyor: "1968'de Milan Kundera'nın çağrısı üzerine Gabriel Garcia Marquez'le birlikte Çekoslovakya'ya gitmiştik. O sıralar Çeklerin birçoğu umudunu yitirmiş durumdaydı. 'Ruslar bizi ezip geçecekler' diyorlardı. Ama ge Meksıkalı romancı Carlos Fuentes 62 yaşında Her gün sabah 8den öğleyın 13'e kadar mutlaka yaayor lığı ister. Ama bunu baska bir dille de düzgün bir recek her zaman hükmünü sürüyor. Ben bugünkü biçimde yapabilirsiniz..." durumu Orta Avrupa'nın kültürel köklerinin yeniİspanyol dili edebiyatının birçoklarınca en saygın den boy atıp göğerişi olarak görüyorum. 50 yıldır ödülü olarak kabul edilen Cervantes Ödülü sahibi CarStalinci rejimler altında donmuş olan köklerin..." los Fuentes'in 1990 sonlarına doğru yeni bir kitabı yaCarlos Fuentes, Mexico City ve Cenevre Üniversiyımlanacak: Ey Yiğit Yeni Dünya. Latin Amerika rotelerinde hukuk öğrenimi gördü, uzun yıllar diplomatmanında söylence, destan ve ütopya öğelerini ele alan lık yaptı, Amerika'da birçok üniversitede dersler verbir kitap. Fuentes, bu kitabında işe Borges'ten başlıyor: di, ama yazarlık hep ana uğraşı oldu. ilk romanını, Ha"Bana sorarsanız, Borges'in anlattıkları öykü değilvanın Duru Olduğu Yer'ı 30 yaşında yayımlamış olan di. Olağanüstü düşünsel kavramlarla oynamış, akılMeksikalı yazar, yazarlığa karar verişinden söz ederken şöyle diyor: "Düşündüm de, sözgelimi tngiliz di la nefıs bir biçimde dalgasını geçmişti Borges. Zamanı ve mekânı dilediğince kullanmâ özgürlüğü konulinin yeni bir yazara gereksinimi yoktu belki, ama sunda çok önemli kapılar açmıştı edebiyatta. Bir yanIspanyol dilinin vardı!" dan da tspanyol dili geleneğinin yalnızca Hıristiyan Aileden edebiyatçı Fuentes. Amcası çok genç yaşta bir gelenek değil bir Arap ve Yahudi geleneği de içerbir edeLiyat dergisi çıkarmaya başlamış, ama 21 yaşında ölmüş. Bir de Alman asıllı bir teyzesi varmış. O da diğini vurgulayarak geleneğimizin daha bir bilincine vardırmıştı bizi. Bu benim için çok önemliydi..." "doğa şiirleri" yazarmış ve çok tanınmış bir kişiymiş. Fuantes altmış iki yaşında. Her gün sabah sekiz Fuentes, Meksika Devrimi'nin toplumdaki ve bireylerdeki yansımalarını, derin bağlarını, Kuzey Ameri den öğlen bire kadar mutlaka yazıyor: "Sonrası da ka'nın Latin Amerika'yla olan değişik boyutlardaki iliş başka işlere kalıyor. Okumak, politika, sevişmek... kilerini, kent sorunlannı romanlarında sık sık ele alan Ama her gün mutlaka yazmak zorundayım. Yazmak, yaşamımın temel öğesi. Beni insan yapan şey yazbir yazar. Ama dil, Fuentes için hep belirleyici bir önem taşımış. Nitekim, Latin Amerikalı yazarların, Jorge Lu mak..." n is Borges ve Octavio Paz gibi, İspanyol dilini yeniden keşfedip geliştirmeleri gerektiğine inanıyor Fuentes. Bu T Ü R K Ç E D E F U E N T E S na karşılık, birçok yazarın tersine, yapıtlarının yabanArtemio Cruz'un ölümü / Çevırcn: Scvkin Cılı/.oğlu / cı dillere çevirıleri konusunda çok katı bir tutumu yok. 344 s. / 15.000 TL. / CKK Kod No: 021.007 Hemen her yazdığı kitap yaklaşık yirmiyirmi beş dile çevrilen Fuentes*e göre şiir çevirisiyle roman çevirisi Deri Değiştirmek / Çevıren: Şadan Karadenız / 552 s. / arasında büyük bir ayrım söz konusu: 25.000 TL. / CKK Kod no: 021.169 "Bence bir şiiri çevirmek olanaksızdır. Şiir yalnızca kendi dilinde var olabilir. Denilebilir ki, iyi bir şiir Körlerin Şarkısı / Çevıren: Müntekım Okmen / 16S s. / çevirisi, yeni bir şiirdir. Sözgelimi, Robert Lowell'5.000 TL. / CKK Kod No: 021.263 ın Baudelaire çevirileri. Roman ise bir bakıma telefon rehberine benzer, Romanda verilmesi gereken Yanık Sular / Çeviren: özdemir Ince / 144 s. / 7 000 TL. temel bilgiler vardır. Gündelik yaşamın ele alınma/ CKK Kod No: 021.205 sı gerekir. Bunlarsa çevrilebilir şeylerdir. Çeviri kuşkusuz belli bir yetenek ister, dahası bir üslup duyarHcpsı de Can Yayınları arasında çıkmı^tır. S A Y F A 19 C U M H U R İ Y E T K İ T A P : SAYI 26