Katalog

v 'Umut'tan sonra Türk sineması Sinemamızın Umut Yılları 197080 Arası Türk Sinemasına Bakışlar Atillâ Dorsay / İnkilap Kitabevi 262 s TURHAN BÜRKAM Sinemamızın Umut Yılları / 197080 Arası Türk Sincması'na Bakışlar, gazetemiz yazarlanndan, elestirmen Atillâ Dorsay'm 10 yıllık bir dönemi kapsayan Türk tilnılerı üzerıne yazılmıs. yazılarını topladığı son kıtabının adı. Gazete ve dergilerde daha rince basılmış yazılarının belirli bir sıra gozetilerek yapılmıs, bir derlemesi. Adından da anlaşılacağı gibi 197080 yılları arasındaki bir dönemi kapsıyor. Dorsay'ın çeyrek yüzyıla dağılan sinema yazılarını topladığı kıtaplannın sayısı 10'u aşıyor. Bunların 3'ü eleştiri yazılarına ayrılmış. Elimizdeki yeni kitabı ise Türk filmlerine eğildiği ilk kapsamlı deneme Sinemamızın son 20 yılını büyük bir sabır, özen ve tutkuyla, adeta onun içinde yaşayan, Türk filmlerinin gelişimini, aşamasını çok yakından izleyen Dorsay, önceki kitaplarında uzmanlık alanına giren yabancı filmlere öncelik tanımıstı. Bugüne dek eli değip de boynu bükük yerli filmlere bir kitap^ık ayırmamıstı. Işte Sinemamızın Umut Yılları, kendi deyimiyle, "Sinema üzerine bıkıp usanmadan yazan bir yazı emekcisi"nin vabancı filmleri aşarak Türk sinemasına da arka çıktıgmı belirleyen bir "ilk" yapıt denemesi. Sinemamızın Umut Yılları, bir bakıma geeikmij bir yapıt sayıyabılır. Bu gecikme Türk filmlerinin ciddıye alınmayışı, sinemamızın sürekli alay konusu olmasınm yanı sıra Dorsay'ın sinema yazarlığı döneminin ilk yıllarında, sadece yabancı filmler üzerine yazı yazma cğiliminin de etkisi olmuştur. Ancak 1970 yılında Yılmaz Güney'in Umut fılmının eleştınsıyle baslayan Türk sinemasına eğılme döncminden sonradır ki Dorsay'ın kalemi bu alana da kaymıs, aralıksız sürdürdüğü eleştiri yazılarının arasında Türk filmleri de seçkin bir yer bulmuştur. Sinemamızın Umut Yılları, Atillâ Dorsay'ın Türk filmleri üzerine eleştirilerini topladığı üç kitaplık der Gazetemizyazarlanndan Atillâ Dorsay'ın Türkfilmleri derlemesi lemenin sadece ilkidir. Bunu yakın bir gelecekte cıka cağını duyurduğu sinemamızın 198085 ve 198590 .ırası dönemdeki yazılarını içeren ayrı birer kitabın i/leyeceği, sinemaseverler için sevindirici bir haberdir. Bu "üçleme" tamamlandığında, zor koşullar altında yaşamını sürdüren yayın dünyamızda çok kısır bir bölüm oluşturan, varla yok arasındaki "sinema kitaplıgı"mıza da yetkili bir kalemden Türk sinema tarihine ışık tutacak önemli bir belge kazandırılmış olacaktır. Yayınevleri okuyucu azlığından mı tanıtım eksikliğinden mi sinema kitaplarını basmaktan oldum olası kaçınıyorlar. 55 milyonluk bir ülkede baskısı ne acıdır ki 2} bini bile bulamayan sinema kitapları arasına, Sinemamızın Umut Yılları, büyük y.n ıne\ lerının bu gelenekleşmiş kurallarını delip geçen bir yapıt olarak da ilgi çekiyor. Sadece sinema sanatı tutkunlarııu dfğil, her tür sinema izleyicisine de seslenen, ara sıra göz atılması gereken bir başvuru kitabı, bir film antolojisi. Sinemamuın Umut Yıları'nı karıstınılven. Liittı O. Akad'dan Yılmaz Güney'e, Atıf Yılmaz'dan Metin Erksan'a, Memduh Ün'den Halit Refiğ'e, Duygu Sağıroğlu'ndan Zeki Ökten'e, Osman F. Seden'den Ürhan Aksoy'a, Ertem Eğilmez'den SüreyyaDuru'ya, Ne|aı Saydam'dan Ertem Görec'e, ¥ey?\ TunVdan Şerif Gören'e, Erden Kıral'dan Temel Gürsu'ya dek ve daha bircok \önetmenin sinemalarda gördüğümüz, TV ekranında izlediğimiz 130 dolayında filmini ammsayacak, onlara daha değişik bir gözle bakmış olacağız. D K İ T A P T A N B İ RBÖL Ü M Düğün Lütfi Akad'ın 1973 yılının son haftasında gösterilmeye başlanan "Düğün" filmi, Türk sinemasında 1973'ün bir "Akad yılı" olarak anılacağı gerceğini percinliyor. Bu önemli filmc, birkac açıdan yakla^ınaya çanjalım: 1) Konusal yaklajım: Akad, "Düğün"de, Urfa'dan İstanbul'un kenar mahaılelerinden birinc göç etmiş 6 kardesten olusan bir ailcnin öyküsünü anlatıyor. 3 erkek, 3 de kızkardeşten meydana gelen ailcnin büyügü olan Halil (Kamuran Usluer), kardesjerinin yaşama savaşının en büyük sorumunu taşıyor üsiünde... Bir yandan, elden dü^nıe gıysiler satarak vc ikinci büyük kardeş. Ibrahim'c (Erol Günaydın) nu'vsiınine göre lahmacun, nohutlu pilav veya gaznz sattırarak işporıaeıhktan günlük ekmegini cıkanrken kı Aardeşjenne de "hayırlı birer kısmet" aramayı ıhmal etıniyor. Halil'in yaşam mücadelesinin bilediği pratik mantığına göre, bu evliliklcr, aynı /amanda aileye gerekli iktısadi katkıda bulundukları ölçüde olumlu karsılanabilir. Bu nedenle, en kücük kızkaıdej Cemile'nin (Ilknur Yağız) lyi bir ba^lık parası (10 bin lıra) veren bir adanıa verilmesi, Halil icin nornuldir. Yenı kocısı, ( Vmile'yc harcadığı parayı, kızı gecegündü/ el kapılarında lu/niL't^ılığe yollayarak (,ıkarnıayav"âlı>sa bilc. Diger yandan, mahalle kasabının gcnyurugıyla ilinti kuranık cvlenmeğe karar veren ikinci kız Habibc (I Iıilya Şengiil), \ lalilV giyM tıcaretinde yardınuı olan ve başlık olarak da tam 40 bin lir.ı öneren orıa yaslı dul bıı /eııgııı latalıııdan ıstcnınce, 1 lalıl'ın seçımi bellidır. Işportacılar ar.ısında yer kapnıa yıi/undııı > ık.ııı , kavgada ıkı büyük erkek k.ııdc^ ısicnıeyerek birıni bı^aklayınca, ailenin en kü(,ügü olan Yusut'un suı,u üstünc alarak lup.se girmesı de Halil'i rahatsii ctmez. Kn pratik, aileye en az /arar getiıeıek yözüm yolu budur çünkü... Ancak bir tek kişı vardır, Halil'in bu maddı değerlere dönük pratik zıkâsına ve ya$am anlayışına kar^ı çıkan... En büyük kızkarde^ Zelha (Hülya Kovyiğit). Dügün:Ytımt>m,Senuryn:l,utfı Akud/(.'•(>>üntu:Cunı luranlı /Mü/ık: Mctın Bukcy /OyunaıLr: Huly.ı Ktnyıgıt, Ahrmı Mcktu, Hulya Ücngııl, Kamuran Uiluer, t.n>l Gunaydm, lur^ul Barulı, Altutı (iun/uy, Güıuy Gümr /Ernitin hlm yapınıı. Lutfı Akad'ın ' Duğun'u Zelha'yı Hulya Koçyığıl. Halıl'ı Kâınuran Usluer oynaınıştı C U M H U H İ Y E T K İ T A P SAYI 14 S A Y F A 2 1