Katalog

Uzundur bu hikâye &Nezihe Meriç, bu yılki Sait Faik • Hikâye Armağanı'nı aldığı "Bir Kara Derin Kuyu"da, "Uzundur bu hikâye" diyor. Gerçekten de öyle. Meriç'ın 40 yıllık öyküler toplamını Edip Cansever'in dizeleriyle de özetlemek mümkün: "Ve bu hızlı akışa yaşayıp ölmek deriz. / Geçecektir hayatımıza mutlaka / Çok inandığımız bir şeyin çocukluğu / Sonra gençliği, sonra oturmuşluğu / Sonra hayat hayat gibi olacaktır." ezihe Meriv" ya/ın alanma girdiği 1950'lerdc kendinı c u m h u r i y c t k u s a ğ ı n ı n temsilcisi olarak konumlar. Bu kuşagın kendine özgü gercekliği, var olma çabası, gecirdiği evrim doğrusu incelenmeye değer. C u m h u r i y e t ideolojisiyle yoğrulan "İleri bir memleket, ileri bir hayat " ( 1 ) yaratma üzTemi, bireylerin NeziheMeriç, Sait Faik Armağanı'nı "Bir Kara Derin Kuyu" ile aldı S A İ T F A İ K H İ K Â Y E A R M A Ğ A N I Sait Faik Abasryanık'ın ölüm yıldönümlerinde (11 mayıs) bir önceki yılın en beğenilen hikâye kitabın^ verilmek üzere 1 kurulan Sait Faik Hikâye Armağanı, l » i yılından bu yana sürüyor. 1955 Sabahattin Kudret Aksal / Gazoz Agacı ve Haldun Taner / O n Ikiye Bir Var. 1956 Tahsin Yücel / Haney Yaşamalı 1957 Necati Cumalı / Deği}ik Gözle 1958 Orhan Kemal / Kardeş Payı 1959 Oktay Akbal / Berber Aynası 19601963'te verilmedi. 1964'te Darüşşafaka Cemiyeti, " armağanı yeniden yürürlüğe koydu. 1964 Mehmet Seyda / Ba$göz Etme Zamanı ve Adnan Ozyalçınar / Sur 1965 Kamuran Şipal / Elbisecilcr Çarjısı ve Mahmut Özay / Yorgo 1966 Ceneiz Yörük / Çölde Bir Devr 1967 Tarık Dursun K. / Yabanın Adamian 1968 Muzaffer Buyrukçu / Kavga 1969 Orhan Kemal / Önce Ekmek vx Kık Baysal / Sancı Meydanı 1970 Zeyyat Selimoğlu / Diregin Tepciinde Bir Adam 1971 Bekir Yıldız / Kaçakçı Şahan ve Bılge Karasu / Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı 1972 Füruzan / Parasız Yatılı 1973 Demirtaş Ceyhun / Çamasan 1974 Fakir Baykurt / Can Parası 1975 Adalet A^aoğlu / Yüksek Gerilim 1976 Selim Uerı / Dostlukların Son Günü 1977 Necati Cumalı / Makedonya 1970 1978 Adnan Özyalçıner / Gözleri Bagh Adam ve Selçuk Baran / Anaların Hakkı 1979 Ferit Edgü / Bir Gemide * 1980 Tomris Uyar / Yürekte Bukağı 19811982 Verilmedi '1983 Nursel Duruel / Geyikler, Anmm a Almanya 1984 Pınar Kür / Akıjı Olmayan SuUı 1985 Tarık Dursun K. / O n a Sevdiğimi Soyle 1986 Feyza Hepçilingirler / Eski Bir Balerin 1987 Tomris Uyar / Yaza Yolculuk 1988 Mahir öztaş / Ay Gözctlerne Komitesi ve Gülderen Bilgili / Bir Gece Yolculufeu 1989 Demir Özlü / Stockholm öykülcji 1990 Nezihe Meriç / Bir Kara Derin KııyuS A İ T F A i K ' i bu çabada kendilerine biçtikleri yer ve neredeyse bir kujatmayı andıran, o ö/lemleri törpüleyen toplumsal yâpı vc gerccklik... Meriv, bu olguyu kadııı cephesıni ön plana alarak öyküleştirmeye koyuluyor 1950'lerde. 1990'lara gelindiğinde, yukarıda andığımız özlem, yerini hayaun dinginliğine bırakmıştır. Merıc ılk kitabı Bozb u l a n ı k ' t a k i kahramanlarından emektar kaptan Cemil'in " H e r seye rağmen bulunduğunuz şartlar danilinde memnun ve mes'ut olmaya calısmaliMnı/ sö/ünü düstur edıniyor geçen yıl yayımlanan Bir K a r a D e r i n K u y u ' d a da. N e var ki kıyı kasabalarına, tatil kentlerine çekilinse de bu, o denli kolay değil. (Gerçeklikle amaçlanantn celişkisı bir yazım, anlatım güçlüğü getiriyor. Belkı de bu nedenle, ya/arm da belirttiği gıbi kitaptaki 15 ö y k ü n ü n coğu laslak düzeyinde kalıyor.) Kıyıya çekilmeyi kaçısı yaratan etkenler var her şeyden önce: Ülkcyle özdes tuculan kentin, IsUnbul'un özellikle de Boğaz'ın "işgal"i var. Köşklerin, konakların bu ijgalle birlikte beton yığınına dönüşmesi, kalanhrın harap oİması, oda oda işgalcilere kiralannıası ve harabelerin arasında gecekonduların boy vermesi var. Ege, Akdeniz kıyılarına çekili> ijte bu sürecin iyice somutlaştığı 1970'lerle başlayacaktır. Bir vanda kentin işgali, öte yanda toplumsal altüst oluş vardır. " B ü y ü k kıyım var"dır. ( 2 ) Tanı bu evrede el değmemi) kıyıları "adam etme, uygar bir yaz kenti, eğlenilebilecek, dinlenilecck bir tatil yeri"ne dönüştürme girişimleri başlıyor "ilk Cumhuriyet kuşağı"nın! N ZEKİ COŞKUN Y A P I T L A R I Roman Medarı Maişete Motoru (1944; 2. basımı Birtakım lnsanlar adıyla 1952), Kayıp Aranıyor (1953) Hikâye Semaver (1936), Şahmerdan (1940), Lüzumsuz Adam (1948), Mahalle Kavgası (1950), Havada Bulut (1951), Kumpanya (1952), Havuz Başı (1952), Son Kujlar (1952), Alemdağ'da Var Bir Yılan (1954), Az Şekerli (1954), Tüneldeki Çocuk (1955), Mahkeme Kapısı (1956). Yukarıdaki liste Bilgi Yayınevi'ce 8 ciltte coplandı. Daha sonra Muzaffer Uyguner tarafından deılcnen bu "Bütün Eserleri" dizisine çeşitli yayın organkrında v'ikmıs vazıları, konusmaları, mektupları, çevirileri de eklcndı. Böylelıkle Sait Faik'ın "Bütün Eserleri" 15 ciltte tamamlanmıs oldu. 9 cilt: Balıkçımn Ölümü / Yasasın Edebiyat (}977, yazıları), 10. cilt: Açık Hava Oteli (1980, konuşmalar, mektuplar), 11. cilt: Müthiş Bir Tren (1981, çeviriler, uyarlamalar), 12. cilt: Yasamak Hırsı (19.S"1, George Simenon'dan çeviri roman), 13. cilt: Şinulı Scvişme Vakti (1986, siirler), 14. cilt: Sevgiliye Mektup U'«7, hikâye'er, yazılar, mektuplar, konuşmalar), 15. ulı. ılitmenıis Senfoni (1989, bitmemis hikâyeler, oyunlar, mck:i'plar, bir şiir, Sait Faik' kaynakcası) ' Nezihe Meriç. "Bozbulanık" 1950'lerden günümüze; "Bir Kara Derin Kuyu"ya uzanan öykücü S A Y F A 1 4 C U M H U R İ Y E T K İ T Af>: SAYI 13