Katalog

Geçen yıl yitirdiğimiz Tahsin Saraç'tan kalanlar kitaplaştırıldı Bir gün orman konuşur İBRAHİM KARAOâUI Tahsin Saraç'tan Armağan / Saraç Vakfı Yayınları / 152 s. / 15.000 TL. Yaz eskisı bir mevsim. Unutulmuş bir deniz gibi gökyüzü. Ve gökyüzü kadar geniş. yüreğiyle "en uzak evrenlere düş salmış" bir ozan, susar bir haziran sabahına karjı. Yumar gözlerini. "Ve sabah, uyanmamak bir daha"... Söylenmedik ne çok sözü vardı oysa. Hiç öğrenmemişti ki susmayı. "Gece susar, evren karanlığından / Sızar ışık / Tan konuşur / Su susar bataklıkta / Baharda sel sel ve dağda / Çağlayan çağlayan konuşur / Yaprak susar, kıpırtısız / Yangınlar kasırgalar dilinden / Bir gün orman konuşur / Hall» susar / Ozan konuşur." Bu şiiriyle yapmıştı savunmasını "Aydınlar Dilekçesi Davası"nda. Bir yıl önce yitirdik Tahsin Saraç'ı. Ve dost" ları, ağırlığını ondan kalanlann oluşturduğu yazıları, şiirleri derleyip ardından yazılanlarla bir kitap hazırladılar. Dost sıcaklığında, anılar sıcaklığında güzel bir kitap. Toplumcu kimliğini ve şiirlerini; belleğinde taşıdığı geçmişi şekillendirmiştir Tahsin Saraç'ın. Çünkü hiç silinmez belleğınden başkaldırı. a, Minare Mahallesi Saraçlar Sokak 1 numaralı Tahsin Saraç• "Suçlamalar, korkutmalar, yasaklar denizini balına gibi yarıp bugunlere çıkftm ben. Her çajjda. her ülkede ve özellıkte ulkemızde halkının mutluluğu ıçın çalışan, ruhunu köle pazarına çıkarmamış tüm ılerıcıler gibi.. " evde; "kıyımlar, kanlar ağlatısı" dinleyerek "kırım, kıtlık öyküleri"yle büyür. Okullu olur; eksi yirmi derecede, hükümet zoruyla yalınayak okula gelen yoksul çocukların arasında. Uzun süren kışlarda; açlıklara, yoksulluklara, soğuklara, idamlara tanıklığıdır çocukluğunda yaşadıkları. Onun için silinmez belleğinden başkaldırı... Ortaokulda Nâzım'ı, Sabahattin Ali'yi okumaya başlar... Adana ve Erzurum'da geçer öğretmen okulu öğrenciliği. Sonra Gazi Eğitim Enstitüsü Fransızca Bölümü'nde öğrenci olur. Birincilikle bitirir okulu. Dönem birincilerine burs verilir. Fransa'ya gönderilir. Ama ona verilmez solcu diye. Paris yerine Hakkâri'ye gönderilir... Devlet Dil Sınavı'nı kazanır 1953'te ve Paris'e gider. "Sorbonne'da Fransız Dilİ ve Uygarlığı, Sesbilim, Çağdaş Fransız Yazını kurlarını izledim. Sertifikalar yaptım. Pierre Seghers, Pierre Bearn, Marcel Bealu gibi ozanlarla tanışıp görüşmek öbür sanat çevreleriyle düşüp kalkmak olanağını buldum... Paris'e dil bilerek ve belli bir sol bilince erişmiş olarak gitmiştim. Onun için topluma eleştirel bir gözle bakabildim. Paris'i sevdim, ama hayran olmadım. Sol çevrelerdeki sanat ve düşünce etkinliklerini izledim tiyatrolara, müzelere, sergilere gittim. Yurda döndüğüm'de Gazi Eğitim Enstitüsü'nde Fransız Dili ve Edebiyatı öğretim görevlisi olarak çahştım (19571971). Bu arada Eğitim ve Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde de ek görevle çahştım. Talim ve Terbiye Kurulu üyeliği yaptım. Öğretmen Federasyonu ikinci başkanlığında, TÖS kurucu ve yönetim kurulu üyeliği yaptım." 1963 yılında Ezgiler Ezgisi çevirisiyle Milli Eğitim Bakanlığı üstün başarılı Çeviri ödülü'nü, 1964'te Günümüz Fransız Şairi Antolojisi'yle TDK Çeviri Ödülü'nü Direnmeler adlı kitabıyla 1970 TRT Şiir Kitabı Büyük Ödülü'nü alır. 1968'de Legion d'honneur nişanıyla ödüllendirilir. 18 Mayıs 1971'de gözaltına alınır ve o yılın sonlarında Gazi Eğitim'deki görevinden sağlık nedeniyle emekli olur. 1976'da Endre Ady Nişanı verilir Saraç'a. Beşinci Frank çevirisiyle 1978'de Ankara Sanat Sevenler Derneği'nin Yılın En İyi Çeviri Ödülü'nü alır. AsyaAfrika Yazarlar Birliği'nin 8. Kurultayı'nda 1986 yılı Lotus Ödülü Tahsin Saraç'a verilir. Aziz Nesin ve Ataol Behramoğlu'ndan sonra Lotus Ödülü'nü alan üçüncü yazarımızdır. "Çağımızın nesnel gerçeklikleri yanında, halkların her türlü sömürüden uzak yeni bir yaşama, barış, kardeşlik ve ilerlemeye olan özlcmlerini yansıtan; her türlü ırk ve milliyet aynmına, sosyal adaletsizliğe, saldırganlık ve emperyalist girişimlere karşı savaşım veren yazarlara, yapıtlarının büyük sanatsal nitcliği değerlendirilerek" verilen Lotus Ödülü onun ozan kişiliğini çok iyı tanımlar. Tahsin Saraç'tan Armağan adlı yapıtı Orhan Asena ve Ahmet Say basıma hazırlamışlar, İbrahim Demirel kitaplaştırmıştır. Aziz Nesin, Dr. M.Cemil Uğurlu, Refık Durbaş, Emin Özdemir, Uğur Mumcu, Mustafa Ekmekçi, Orhan Asena, Cemal Süreya, İlhan Selçuk, Kâzım Paksoy, Oralp Basım, Varlık Özmenek, NT.Sulhi Atmaca, Belgi Paksoy, Grazia Arsan, Yüksel Pazarkaya, Hibni Gürses, Haluk Gerger, Nezihe Enacar, Güngör Dilmen, Georges Astalos, Ahmet Say gibi yazar ve dostlarının yazılarıyla, katkılarıyla gerçekleşmiş. O S A YFA 2 3 K İ T A P T A N B İ R B Ö L Û M Sayın Saraç, 12 Eylül'den sonra aşağı yukarı yalnız Bilim ve Sanat'ta yayımladınız şiirlerinizi. Bir nedeni var mı? Elbette. Bu benim için 12 Eylül'e karşı bir tavır takmmaydı. Her şeyine karşı olduğum bu karanlık dönemde, Bilım ve Sanat'ı onurlu tutumunu kendime en yakın buldum da ondan. Zulme, i^kencelere, idamlara, her türlü yolsuzluk ve pisliklere karşı insan onuruna yaraşır bir savaşım verdi la ba^ından beri Bilim ve Sanat dergisi, teslım olmadı, kıvırtmadı, susmadı... Lotus Odülü'nün sizce önemi? Lotus'un önemi bence dünya yazınınıri değerlendirmesine yeni ölçütler, yeni boyutlar getırmesindedir. Yüzyılımızın ortalarına dek, dünya yazını hep Avıupa değer yargıları merkez ahnarak değerlendiriliyordu; dunya yazını Avrupa yaZınından ibaretmij gibi görülüyordu; kültür emperyalizminin bir koşullandırmasıydı bu; her jeye Avrupa merkezci bir anlayışla, bir kentsoylu yazın ve kültür anlayışıyla bakılıyordu. Kendi jiiriniz üzerine... Bir ozanın kendi jiirini açıklaması hem güç hem gereksiz. Benim şiirim üzerine birtakım şeyler yazıldı. Ama ben bir ipucu vereyim. Benim şiirim prizmatik bir şiicdir. Her okunduğunda başka bir görüntü veren, başka bir yoruma yol açabilen bir siir. Bir de suskunluğu konuşan bir şiir. Kendıni kolay ele vermeyen bu ;ür, okuyucudan da belli bir çaba, belli bir kültürel birikim, kısacası belli bir düzey ister. CUMHURİYET KİTAP SAYI 33