Katalog

Dünya kitapları Frankfurt'ta İki gün önce (3 ekim) açılan Frankfurt Kitap Fuarı tam 42 yıldır gerçekleşiyor. Her yıl yaklaşık 250 bin kişinin gezdiği fuar bu yıl iki Almanya'nın birleşmesi nedeniyle daha da ilginç hale geldi. Frankfurt Kitap Fuarı'nın bu yılki özel konusu Japon sanatı ve kültürü. 400 bin çeşit kitabın sergilerıeceği fuar 8 ekimde kapanacak. DİLEK ZAPTÇIOALU er yılın ekim ayı başında dünyanın 90 ülkesinden 8 bini aşkın yayıncı Frankfurt'a geliyorsa, her yıl bütün dünyadan telif ajanslan, kitabevi sahipleri, yazarlar, çizerler ve kitapla ilgilenen 300 bine yakın ziyaretçi Frankfurt Kitap Fuarı'nın yolunu tutuyorsa, bunun elbette bir nedeni olmah... Almanya'nın bankacılık, sigortacılık ve reklamcılık merkezi Frankfurt, dünya kitap piyasasının nabzının attığı kent. H e r yıl beş buçuk gün boyunca dünyanın bütün "kitap k u r t l a r ı " Frankfurt Fuarı'nın dev alanında buluşuyor ve işlerini yıldırım hızıyla halletmeye çalıjıyor. 8500 yayınevinin katıldığı Frankfurt Fuarı iki gün önce açıldı S A Y I L A R L A F U A R Türkiye'dekı fuarlar, yayınevlerinin halka kitap satışına yönelikken Frankfurt Kitap Fuarı ilk planda okura değil "profesyonele" hitap ediyor, onun ıçin düzenleniyor. Nitekim fuarda perakende satış yasak ve sadece fuarın son gününde sergilenen kitapların halka satılmasına izin var. Yayınevleri böylece fuarda elden ele dolaşıp yıpranan kitaplarını yükleyip eve götürmek yerine yarıya varan ındirimlerle elden çıkarıyor. Ama kitap satışı bu yönüyle Frankfurt'a sadece pratik bir amaca, dönüş masraflarını asgariye indirmeye yönelik. Fuar yalnız yayıncıyı yazarla, yazarı telif ajansıyla, buluşturmak için değil, dünya kitap piyasasındaki son eğilimleri izlemek, "havayı koklamak", kimin nerede ne yaptığını anlamak ve tabii tanışmak için biçilmiş kaftan. Bütün bu işler için profesyonel fuar ziyaretçisine pek az bir zaman tanınıyor. Beş gün ve gecede 130 bin metre karelik alanda planlanan ijlerin halledilmesi gerekiyor. Bu da fuara gelmeden önce herkesin ilişkilerini kurmuş, randcvularını almış, sergisini amaca yönelik biçimde planlamış olmasını gerektiriyor. Fuar açıldıktan sonra fark edilen hatalar, kimi katılımcı açısından büyük kayıp teşkil edebiliyor ve düzeltilmesi gelecek yıla kalıyor. Güncel siyaset, kitap fuarının kapılanndan sızacak delikleri her zaman buluyor. Nitekim Frankfurt Kitap Fuarı da her yıl politik eğilimlerin ve gelişmelerin aynası. Bu, kendini yalnız fuar binaları dışında kendi küçük tezgâhlarını kuran siyasi gruplarla ya da her yıl bir yerde yaşanan "korsan gösteriler"le sınırlı değil. 1968 öğrenci hareketinin etkisiyle İran, Ortadoğu ve Güney Afrika fuarın ağırlıklı konulan olmuşlardı. 1970'lerde küçük politik ve alternatif yayınevleri, Frankfurt Kitap Fuarı'nı "büyük sermayenin gövde gösterisi" olarak eleştirdiler ve Frankfurt'ta "Alternatif Kitap Fuarı" kurdular. Frankfurt Kitap Fuarı'na katılmak için yayınevlerinden istenen büyük meblağlar da bu gelişmeye neden oldu. Fakat küçük yayınevlerinin girişimi, ancak birkaç yıl devam edebildi. "Alternatif yayıncılar"dan başarıh olanlar yine klasik fuara döndüler. Önceki yıl Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rüşdü'nün "Şeytan Ayetleri", fuarda başlıca konuydu. Ayetullah Humeyni'nin Rüşdü hakkında çıkardığı ölüm fermanı yüzünden fuar yönetimi, Iran'ın Frankfurt'a gelmesini engelledi. Kitabın Almanca baskısının güvenlik açısından Frankfurt'ta tanıtılmasından vazgeçildi. Rüşdü'nün diğer kitaplarının Ingilizce baskılarını sergileyen stand sıkı polis kontrolüne alındı. Doğu Avrupa'da yaşanan dönüşümler de Frankfurt'a olduğu gibi yansıyor. Sovyetler Birliği, dev bir alanda kolektif olarak kitaplarını sergilerken, geçen yıl Moskova'dan kopma eğilimindeki Baltık Cumhuriyetleri, kendi özel standlarını açarak "bağımsızJığını" vurguluyordu. Diktatörlüklerin hüküm sürdüğü ülkelerin dışında sürgünde yaşayan mülteciler de her yıl eleştirel yaymlarını kendi standlarında sergiliyor. Bu standlar, sürgündekilerin buluştuğu, entelektüel tartışmalann yapıldığı birer "dernek lokalı" haline gelebiliyor. Buluşma yeri olarak fuar Katılan yayınevleri Almanya Federal Cumhuriyeti Demokratik Alman Cumhuriyeti Diğer ülkeler Katılan bütün yayınevleri Tekil sergiler Kolektif sergiler Sergi alanı "Kitap Ticaretinde Rasyonalizasyon" sergisi "Japonya Merkezi" Toplam sergi alanı Sergilenen kitap sayısı Tanıtılacak yeni yayınlar Ziyaretçi sayısı Katılan ülke sayısı 1990 19 2.060 2.274 68 91 6.127 6.061 8.492 8.189 6.208 5.578 2.284 2.611 8.715 m 2 2.317 m 2 131.171 m 2 113.117 m 2 •381.702 378.699 113.497 114.392 .. 229.000 . 90 93 H Slyaset ve kitap 42. Frankfurt Kitap Fuarı'na katılan ülkeler Arnavutluk, Andora, Angola, Arjantin, Avustralya, Avusturya, Belçika, Botsvana, Brezilya, Bulgaristan, Kanada, Kap Verde, Şili, Çin, Kolombiya, Kosta Rika, Küba, Kıbrıs Rum kesimi, Çekoslovakya, Danimarka, Dominik Cumhuriyeti, Ekvator, Mısır, Etiyopya, F.Almanya, Finlandiya, Fransa, D.Almanya, Gana, Büyük Britanya, Yunanistan, Hongkong, Macaristan, tzlanda, Hindistan, Endonezya, İrlanda, Israil, İtalya, Jamaika, Japonya, Ürdün, Kenya, Kore Cumh., Laos, Lübnan, Libya, Liechtenstein, Lüksemburg, Makao, Malezya, Malta, Meksika, Monako, Moğolistan, Fas, Birma, Hollanda, Yeni Zelanda, Nikaragua, Nijerya, Norveç, Pakistan, Peru, Filipinler, Polonya, Portekiz, Romanya, Suudi Arabistan, Senegal, Singapur, Güney Afrika, İspanya, Srilanka, Isveç, Isviçre, Tanzanya, Tayland, Tunus, Türkiye, Uruguay, ABD, SSCB, Vatikan, Venezuela, Vietnam, Yugoslavya, Zaire, Zambiya, Zimbabve. rek artan sayılarla temsil edilmekte. Aynı şekilde telif ajansları ve yayınevleri de Frankfurt'a artan sayıda temsilciyle geliyor. Türkiye'den kitaplar uluslararası pazarda bazı "dezavantaj"larla karşılaşıyor. Frankfurt'ta Batı dilleri ve bu dillerin konusulduğu ülkeler doğal olarak ağırlıkta. Türkçe ise çoğu yabancının önünde engel oluşturan bir dil. Bu nedenle fuara götürülen Türkçe kitapların Batı dillerinden birinde tanıtılması kısa özetlerle içeriğinin anlaşılır hale getirilmesi hayati önem taşıyor. Son yılların deneyimleri, yabancı yayıncı, kitapçı ve dağıtımcının daha çok Türkiye'den ünlü yazarlara, turizm yayınlarına, sanatsal eserlere ve dil öğretici kitaplara ilgi gösterdiğini kanıtlıyor. Almanya'daki 2 milyona yakın Türk azınhğa hizmet veren şehir ve okul kütüphanelerinin Türkçe bölümleri de Türkiye'den kitaplara ilgi gösteren bir kesim. Uluslararası piyasaya açılmak isteyen Türk yayıncı, fuara geldiğinde kitabın dış görünüşünün artık çok önemli olduğunu fark ediyor. Uçüncü hamur kâğıt, kötü ciltleme, bozuk kapak ve basım hataları, "meta" kitabın gitgide daha parlak, daha güzel ve daha mükemmel kılındığı uluslararası pazarda büyük dezavantajlar olarak beliriyor. Yayıncımtzın Türkiye'de önüne çıkan engeller Frankfurt'ta kendini daha da açık bir şekilde gösteriyor. Yine de Türkiye'den çoğu katılımcı, fuara gelmenin ufku genişlettiği ve zengin izlenimler, deneyimler kazandırdığı konusunda birleşiyorlar. D ÇUMHURİYET KİTAP SAYI 33 Frankffurt Kitap Fuarı ve Türkiye Frankfurt'tan bir görunüş S A Y FA 7 6 Son yıllarda Türkiye'den kitaplar Frankfurt'ta gide