Katalog

Yazar Golovine, Brejnev'in anısına kadeb kaldınyor Şerefe Perestroyka Guennadi Golovine, "Müteveffanın Yıldönümü" adlı romanını Brejnev'in ölümünden iki hafta önce bitirmiş. Edebiyatı bir silah değil, yaşam okyanusunda tutunacak bir can simidi olarak tanımlayan Golovine bugünlerde SSCB'de isminden en çok bahsedilen kişi. Leniıfin eşinden Lenîn Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi içinde öncmli rol oynamış, Sovyet eğitim bürokrasisinin başta gelcn üyeleri arasında yer alan Nadejda Konstantinovna Krupskaya (18691939), Lenin'in kamıdır. Bu kitapta yayımlanan anılar, Krupskaya'nın Vladimir tlyiç Lenin'le ilk kez karşüaştığı 1894 yılından 1917 Ekim Devrimilne kadar olan dönemi kapsamaktadır. Bu döneme ve Lenin'e ilijkin ciltler dolusu, son derece ilginç makale ve kitap yazılabilir. Krupskaya'nın anılarının .ımacı, Vladimir llyiç'in yaşamak ve çalışmak zorunda kaldığı kojulların bir tablosunu çizmektir. Krupskaya'nın üç bölüm halinde yazılmış anılarının 18941907 dönemini kapsayan ilk bölilmü, Lenin'in ölümünden sonraki ilk yıllarda kaleme alınmıştır. Bu bölümde; Petersburg'daki çalışmaya, sürgün yıllarına, Münih ve Londra'da yaşanan ilk göçmenlik dönemine, Ikinci Parti Kongresi'nden önceki zamana, Ikinci Parti Kongresi'ne ve Kongre sonrasından 1905 vılına kadarki döneme ıliskin anılar yer almaktadır. 19051907 arası anıların büyük bir kısmını Krupskaya, Lenin'in Vbdlmlr Lenın yaşamının son yılını geçirdiği Gorki'deki cvin ıssız odalarında ve parkta dolaşarak yazmıştır. İkinci ve üçüncü bölümlerde ise Lenin'in meraklanna, uğraf ve düşüncelerine, ağırlık verilmijtir. Aynca Nadejda Krupskaya'nın üçüncü bölümün devamı niteliğinde olan üç makalesi de Lenin'den Anılar'da yer almaktadır. Bu makalelerden son ikisi, 1919 Yılı başlığı altında birlejtirilmiştir. Nadejda Krupskaya'nın Lenin'den Anılar'ı, 1974'te Odak Yayınları'ndan, üç ayrı kitap halinde ve İngilizce baskısı temel alınarak yayımlanmıştı. 1990'da ise Bibliotek Yayınları aynı çevirinin tıpkıbasımını yaptı. Krupskaya'nın Lenin'den Anılar'ının İnter Yayınları'ndan çıkan bu baskısı, iki cilt halindeki Alnıanca baskısına dayanmaktadır. Üçüncü bölüm, 1957 Moskova baskısından çevrilmiştir. Lenin'den Anılar; Vladimir tlyiç'ın devrimci hayatını, 19051917 Şubat devrjmlen ile 1917 Ekim Devrimi'nin tarihsel ve toplumsal gelişimleri içinde birçok yönleriyle çarpıcı bir biçimde ele aJması ve bu arada küçük burjuva devrimcilerinin ve döneklerin devrime ve proletaryaya karsı tavırlarını, Lenin ile hayatını paylaşan ve kendini Proletarya Devrimi'ne adamış bir tanığın kaleminden, doğru bir çeviriyle öğrenmek isteyenlerin ilgısiz kalamayacaklan bir yapıt... Fatn» Ona S DERLEYEN: ASU K Y B L AA A ovyetler Birliği'nde son zamanlarda en çok sözü edilen roman olan "Müteveffanın Yıldönümü"nün yazarı Guennadi Golovine'nin kahramanı Vassili Pepeliyev için her şey aldığı uğursuz bir kararla başlıyor: Teknesini terk edip Rusya'nın içlerinde küçük bir kasabaya sığınarak burada tek dost olarak hayali bile olanaksız votka yerine gök mavisi renginde bir cam silme deterjanını keşfediyor. Doğrusu böbrekler için pek de hayırlı olmayan bir "içki." A Kâbuslar içinde geçirdiği birkaç haftadan sonra susuzluktan ağzı kuruyan Pepeliyev için işler, doğduğu şehre ve çalıştığı yere dönmeye karar verdiğinde iyice karışıyor. Teknesinin resmen yandığını, bütün mürettebatın öldüğünü, kendisinin de iş kahramanı ilan edilerek bal gibi defnedildiğini, kutlandığını, adına şarkılar okunduğunu öğreniyor. Yeter ki kazadan söz açılmasın. Bu arada mutlu annesi, güzel güzel emekli maaşını alıyor, kimse kendisini tanımıyor ve tanımak da istemiyor... Şimdi yazar Golovine'yi dinleyelim: "Bu kitabı Brejnev'in ölümünden iki hafta önce bitirdim. Baskı, saçmalıklar ve budalalıklarla dolu hava, doruğundaydı. Aynı şekilde iktidardakilerin sıradan kişilikleri, hatta pislikleri diyeceğim, o da. O zaman müsveddeleri 'Novi Mir'e gönderdim. Bir eleştirmen okudu ve bana romanın kendisini pek sardığı yanıtını verdi. Ancak öylesine sıradan ve basitti ki bunu yayımlamayı bir an bile olsun düşünmemişti. Ayrıca bu romanın abartmalı bir gerçekçiliği ortaya koyduğunu söylüyordu. Bu deyim beni pek neselendirdi." Golovine, bürokrasinin çarkları içinde öyle kaba saba bir dünya ve boğucu bir sefalet görmüştü ki yalnızca iki çıkış yolu kalıyordu: Gülüp geçmek ya da boğulmak. Acaba onun ateşli gözleri, mujik sakalı ve zaman zaman pembeleşen yanaklarıyla güzel yüzünü görenler kendisinin üçüncü bir yol seçtiğinden ve bir votka şişesiyle her karşılaştığında pek kaldırım değiştirmemesinden kuşkulanmayacaklar mıydı? Golovine'nin yanıtı: "Yok canım! Gorki bir gün kendisi hiç askerlik yapmadığı halde asker yasamının koşulları hakkında yazan Isaac Babel'i savunmak için söyle demişti: 'lyi bir çorba pişirmek için aşçının tencerenin içine girmesine gerek yok ki...' Ben jahsen alkol üzerine yüksek lisans eğitimi yapmadım. Sadece liseyi bitirdim diyelim!" Bu arada bir ayrıntı: "Müteveffanın Yıldönümü" ilk kez 1987'de "Trezvost Kultura" (Sadelik ve Kültür) adlı gazetede yayımlandı. bu dergi alkolizme karşı yazılarıyla tanınıyor; dolayısıyla da SSCB'de pek satmaz. Gorbaçov olmasaydı elbette hiç kimse Golovine'nin adını duymayacaktı. Ama bu bile onun daha müşfik olmasına yetmiyor. Dinleyelim: "1985'te iyimserdim. Şimdi pek o kadar değilim. Bir kurum krize girerse mobilyalarını değil, personeüni değiştirmek gerekir. Biz bunun tam tersini yaptık. Yapılaşma hep aynı, aynı kisiler yerinde, sadece sözcükler değişti. Engelsiz ve sınırsız beş yıllık bir gevezelik dönemi yaşadık. Temele dokunduğumuzu sandık. Hata! Temel bugün biraz daha dipte." Guennadi Golovine, Sçedrin ve daha da çok Gogol gibi akılda tutulması gereken bir isim. Ona perestroykanın haylaz, üstün yetenekli, hep bıyık altından gülen ve çarpıcı çocuğu gözüyle bakılıyor. Sözün kısası ezici edebiyat modelleri, daha adil bir bölüşme ve tüketim toplumu düşleyen biri. Gogol konusunda "Gogol'un üzerimdeki etkisini algılamak, anlamak için henüz çok gencim" diyen Golovine'nin sosyalist gerçekçiliği bütünüyle silkeledikten sonra asıl benimsemek istediği slogan şu: "Edebiyat bir silah değil, edebiyat bir araç değil; edebiyat yaşam okyanusunda tutunacak bir cankurtaran simididir."D Lenin'den AnıUr / Nadejda Krupskaya / Çcvirenler: S.KayaS.N.Kayaİ.Yarkın / İmer Yaymlan / 494 s. / 17.000 TL. Guennadi Golovine. Perestrayka'nın haylaz, üstün yetenekli, hep bıyık altından gülen şaşırtıcı kişilifii.. S A YF A 10 CUMHURİYET KİTAP SAYI 34