Katalog

Türkiye Teknolojinin Neresinde? Ülkelerin teknoloji düzeyinin ölçümünde kullanılan göstergelerin başında, yüksek teknoloji içerikli ihracatın toplam imalat sanayi ihracatı içerisindeki payına ilişkin gösterge gelmektedir. Başka bir ifadeyle, sanayi ihracatının nicel büyüklüğünden ziyade, sanayinin nitelik (ileri teknoloji) olarak gösterdiği performans daha anlamlı bir gösterge olarak değerlendirilmektedir. B. Ali Eşiyok, Ali.Esiyok@kalkinma.com.tr Tablo 2: ARGE/GSYH (%) 2000 2005 2006 2007 2008 Brezilya 1,02 0,97 1,00 1,07 1,08 Çin 0,90 1,32 1,39 1,40 1,47 Hindistan 0,77 0,78 0,77 0,76 Kore 2,30 2,79 3,01 3,21 3,36 Türkiye 0,48 0,59 0,58 0,72 0,73 OECD veri tabanından hareketle tarafımızca oluşturuldu. 2009 0,85 YÜKSEK TEKNOLOJİ İHRACATI SON DERECE DÜŞÜK T CBT 1358/ 9 29 Mart 2013 yılını izleyen yıllarda Türkiye’nin ulusal gelirden ARGE’ye ayırdığı pay tüm yıllarda %1’in altında Tablo 3: Ülkelerin Aldıkları Triadic Patent Sayıları kalmış, adeta durağanlığa itilmiş gözükmekte. Oysa 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2000’li ve izleyen yıllarda Kore ve Çin gibi yeni Brezilya 29 52 62 64 61 58 sanayileşen ülkelerin ulusal gelirden ARGE harcaÇin 71 308 421 484 503 667 malarına önemli kaynaklar aktardıkları Hindistan 53 126 143 145 146 161 görülmektedir. Kore 728 2.120 2.121 2.053 1.863 1.959 Patent, bir buluş sahibinin buluşunu sahiplenme Türkiye 4 12 20 22 22 24 ve kullanma hakkı olarak tanımlandığında, patent Kaynak ve Notlar: OECD veri tabanından hareketle oluşturuldu. Triadic Patent; Avrupa Patent Ofisi verileri (göstergesi) teknolojinin temel göstergelerin (EPO); ABD Patent ve Marka Tescili Ofisi (USPTO) ve Japon Patent Ofisinde (JPO) dosyalanmış patentlere verilen isim olarak tanımlanmaktadır. den biri olarak tanımlanır. 19. yüzyılın sonlarına kadar mucitlerin icatlarına dayalı gelişen teknolojik bulunan Çin’in 2009 yılındaki patent sayısı 667 olarak yenilikler, 19. yüzyılın sonlarında araştırma laboratugerçekleşti. Türkiye’nin 2000 yılında 4 adet olan triadic varlarının kurulmasıyla sistemli ve kurumsallaşmış patent sayısı zamanla artmış olmasına karşın son derece araştırmalara dayalı gelişmeye başladı. Böylelikle icat yetersiz bulunmakta. süreci de endüstriSonuç olarak, Türkiye’nin benzer ülkeler kategoriTablo1: Yüksek Teknoloji İçerikli İhracatın nin bir parçasına sindeki teknoloji performansı son derece yetersiz Toplam İmalat Sanayi İhracatı İçerisindeki Payı (%) dönüştü. gözükmekte. Bu bağlamda, Türkiye’nin önümüzdeki 1990 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ülkelerin yıllarda teknolojide hızlı gelişmeler sağlamadan uluslarBrezilya 6,5 18,7 12,8 12,1 11,9 11,6 13,2 11,2 patent sayılarını arası rekabet gücünde (ihracatta) ve cari açık gibi Çin 19,0 30,8 30,5 26,7 25,6 27,5 27,5 gösteren Tablo 3 yapısal sorunların çözümünde kalıcı başarımlar elde Hindistan 3,9 6,3 5,8 6,1 6,4 6,8 9,1 7,2 incelendiğinde, alıetmesi neredeyse imkânsız gözükmekte. Teknoloji Güney Kore 18,0 35,1 32,5 32,1 30,5 27,6 28,7 nan patent sayısı düzeyi düşük (Harcıâlem, gıda ve tekstil gibi sektörlere Türkiye 1,2 4,8 1,5 1,9 1,9 1,6 1,7 1,9 açısından Kore’nin dayalı) bir ihracat profilinin uzun dönemde sürdürüleKaynak: World Bank veritabanından hareketle tarafımızca oluşturuldu. diğer ülkelerden bildiği son derece kuşkuludur. Bu bağlamda önemli ölçüde ayrış sanayileşme politikalarının bir bileşeni olarak hazırlateknoloji içerikli ürünlerinin toplam imalat sanayi ihra tığı, Kore’nin 2000 yılında 728 olan patent sayısının nacak teknoloji politikasının orta ve uzun dönemdeki catı içerisindeki payı %1,9 oranında gerçekleşirken, söz 2009 yılında 1.959 adete çıktığı görülmekte. Bu bulgu temel hedefi ekonominin teknoloji üretme ve yenilik konusu oran Çin’de %27,5, Brezilya’da %11,2, Hindisbile tek başına Kore mucizesinin arkasındaki dinamikyaratma kapasitesini geliştirmek olmalı ve bu politikatan’da %7,2 oranında gerçekleşmiştir. leri ortaya koyması açısından son derece çarpıcıdır. lar iktisat politikalarının öncellikleri arasında yer Sanayileşmeye sonradan katılan ülkeler arasında Patent sayısı açısından Kore’den sonra ikinci sırada almalıdır. eşsiz bir performans sergileyen Güney Kore’nin 2009 yılında ileri teknoloji ihracat payı ise %28,7 gibi son derece yüksek bir oranda gerçekleşmiştir. ihracata Türkiye, 1980 sonrasında gündeme gelen “i dayalı büyüme modeli” altında ihracatta önemli gelişmeler sağlarken, ihracattaki nicel gelişmeyi nitel dönüşüm izlemedi, bunun sonucunda düşük profilli Dünya Sağlık Örgütü (WHO) , Avrupalıların sağlık durumlarını gösterir bir rapor hazırladı (temel olarak emek ve kaynak yoğun sektörlere dayalı) (http://www.euro.who.int/en/whatwedo/dataandevidence/europeanhealthreport2012). bir ihracat yapısı ortaya çıktı. Başka bir anlatımla, TürThe Economist dergisi bu verilerin içinden intihar oranlarını seçerek aşağıdaki göstergeyi hazırladı. Göstergede kiye’nin ihracatında hâlâ tekstil, dokuma ve gıda gibi Avrupa’nın pek çok bölgesinde 1990 yılından bu yana intiharların azaldığı izleniyor. Yalnızca 2007 yılında bazı bölgelteknoloji içeriği düşük ürünler önemli bir yer tutmakta, erde küçük de olsa bir artış izleniyor. Bunun neteknoloji düzeyi yüksek ARGE yoğun sektörlere yönedeni 2007’deki ekonomik kriz olabilir veya lik yapısal bir dönüşüm gözlenmiyor. Hiç kuşkusuz bu olmayabilir de. Daha ilginç olan, Sovyetler Birolumsuz yapının orta ve uzun dönemde sürdürülebilirliği’nin çöküşünün Bağımsız Devletler Topluluğu liği son derece kuşkuludur ve sürdürülebilir olsa da, üzerindeki etkisi. Bu ülkeler Baltık ülkeleri içerisinde taşıdığı olumsuz ögeler nedeniyle tercih edildışında bir zamanlar Sovyetler Birliği’nin egememeli. menliği altındaydı. Piyasa ekonomilerinin insanBilim ve teknolojide meydana gelen gelişmeleri ların birbiriyle rekabet etmek zorunda önceleyen en temel göstergelerin başında, ülkelerin bırakmasını onaylamayanlar, BDT’ye üye ülkelaraştırma ve geliştirme faaliyetlerine (ARGE) ayırdıkerdeki 1989 yılından sonraki intihar artışlarına ları kaynak geliyor. Türkiye ve seçilmiş ülkelere ilişkin dikkat çekebilirler. Öte yandan The Economist ARGE faaliyetlerinin ulusal gelir (GSYH) içerisindeki gibi bu görüşe karşı çıkanlar, BDT ülkelerinin bir payını gösteren Tablo 2 incelendiğinde, Türkiye 2000 sistemden çıkıp, diğerini kucaklarken aradan yılında ulusal gelirinin ancak %0,48’ni ARGE faaliyetgeçen süre içinde intihar oranlarındaki belirgin lerine ayırırken, Kore ulusal gelirinin %2,30’unu, düşüşe dikkat çekebilirler. Japonya %3,04’ünü, Çin ise %0,90’ını ayırmış. 2000 oplam imalat sanayi ihracatı içerisinde düşük teknoloji içerikli ürünlerin payının yüksek fakirleşerek büyüme” olması, zamanla ülkenin “f sürecine neden olabilmektedir. Bu çerçevede bir ülkenin kalıcı ve sağlıklı bir büyümeye sahip olmasının olmazsa olmaz koşullarından en temel olanı, ileri teknoloji içerikli üretim ve ihracat yapısına sahip olmasına bağlı gözükmektedir. Türkiye ile birlikte seçilmiş ülkelere ilişkin (sanayileşmeye sonradan katılan) ileri teknoloji içerikli ihracatın toplam imalat sanayi ihracatı içerisindeki payını gösteren Tablo 1 incelendiğinde, Türkiye’nin ileri teknoloji performansının hiç de iç açıcı olmadığı görülmektedir. 2010 verilerine göre Türkiye’nin yüksek DÜNYA GÖSTERGELERİ Kapitalizm insanları ne kadar mutlu ediyor?