Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Kuantum teorisini ortaya çıkaran Alman fizikçi (resimdeki) – Bir alkol türü. 2. Hardal gazı da denilen bir savaş gazı – Kantaşı. 3. Tantalın simgesi – Yunan alfabesinde son harf – Mitoloji. 4. Kulak iltihabı – Bir tür kaya balığı – Çin ve Kazakistan’da akan bir ırmak. 5. Çok hücreli canlılarda hücrenin belli evrelerden geçerek çoğalması – Sözle, bakışla, telkin yoluyla sağlanan bir tür uyku. 6. Astatin simgesi – Atom çekirdeği ile ilgili – Bir hitap ünlemi. 7. “Sir William …” (1856 yılında ilk sentetik boyayı üreten İngiliz kimyacı) – Namaz bölümü – “Roger …” (12201292 yılları arasında yaşayan, büyüteci tanımlayan, dünyanın yuvarlak olduğuna inanan ilk insanlardan biri olan İngiliz rahip ve bilgin). 8. Burun iltihabı – Kütahya’nın bir ilçesi – Molibdenin simgesi – Her halde, şüphesiz. 9. Bağış yapma – Çıplak – Aktinyumun simgesi – Bir tür sucuk – Gümüşün simgesi. 10. Şair Cummings’in önadlarını simgeleyen harfler – Altınkökü – Uygur hükümdarlarına verilen san – Katkı. 11. Züppe – Boş ve yararsız saçma – Bir temsilde rol alma. 12. Kuşların kalın eksenli tüyü – Kısa çizgi – Kansızlık – Kemalpaşa ilçesinin eski adı. 13. İki borunun birbirine birleştirildiği yer – Bir orta öğretim kurumu – Acıbadem ağacı – Bazı kimyasal maddelerin ya da ışık, ısı, elektrik gibi güçlerin etkisiyle protoplazmanın yanaşma ya da uzaklaşma biçiminde olan yer değiştirmesi. 14. Hitit – Arıtımevi – Tembih sözü – Ailesini geçindiren kimse. 15. Hastalıkta ateş – Dogma, inak – Hint kadınlarını alınlarına taktığı süs – Neonun simgesi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “Joseph …” (Oksijeni bulan İngiliz bilim adamı). 2. Eski Yunan mitolojisinde, barış tanrıçası – Uzaklık anlatan sözcük. 3. Protein sentezine yardımcı olan bir asit türü – Sıvı yağlarda ve margarinlerde buluna oleik asidin bir esteri. 4. Bir bağlaç – “… yolu” (Avrupa’dan Asya’ya uzanan eski ticaret yolu). 5. Paylama, azarlama – Endonezya’nın plaka işareti. 6. Yalan söyleme hastası – Radyasyon dozu birimi – İsveç’te idari bölüm. 7. Doğada, kemik dokusunda buluna, içinde flüor ya da klor olan doğal kalsiyum fosfat – Yükseltgenerek polimerleşmeye uygun olan. 8. Ksenonun simgesi – Bir hayvan – Silisyumun simgesi – Sarmısaktaki doğal antibiyotik. 9. Yosun sporlarının çimlenmesinden oluşan iplik biçimindeki organ – Boğa güreşi alanı. 10. Misket limonu – Cam, porselen vb. maddelerden yapılmış eşya – Bilinç. 11. Kırık bir yeri tutturmakta kullanılan tahta vb. madde – Bir vergi türü – Rusça evet – Koca. 12. Sıkıntı, dert, üzüntü – Akdeniz’de yaşayan, pullu, eti beğenilen bir balık. 13. “Claude …” (Smafor sinyal sistemini bulan Fransız mucit) – Herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek ya da belli bir etki oluşturmak için birleştirilmiş aletler bütünü. 14. Bir yapım öneki – Kastamonu’nun bir ilçesi – Öncesizlik. 15. Museviliğin simgesi sekiz kollu şamdan – Birkaç türü birleşince çeşitli kimyasal bileşikleri (molekülleri), bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacık – Miliamperin simgesi. 16. Bıçak bileme aracı – Şarabı bulan masal hükümdarı – Kayıp. 17. Japonya’da, toplumdan dışlanmışlar sınıfı – Put, tapılan şey – Kalayın simgesi. 18. Müşkülpesent – ABD Profesyonel Basketbol Ligi – Bir masal kuşu. 19. İğrenç, ayıp ya da elde edilemez görünen düşüncelerin kişide bilinç altına sürülmesi – İlk Türk antibiyotiği. 20. Uyma – Birlikte yolculuk eden topluluk. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 R OG E R B A C O N İ MA L EKE 2 O K Ü L E R ERB İ L GODDARD 3 B AM K İ P NA L AN MUAV İ N 4 E R E MO F O B İ EH MEN İ TA 5 R LOR İ AT ER İ NA L İ ME 6 T R E N NAPOL İ ATHOS ML 7 K A TOGO L A ASR PRE A 8 O N E G A R E OMÜ R A F A K I N 9 C İ L O İ S T A J V R U T H E R F O R D 10 H AL İ B İ İ VES İ R 11 A F M T E A T E ROM 12 İ R S İ F TAR İ K M İ 13 D E N E M E L E R C AL 14 A K O R T ON L İ S T ER 15 M A P APPERT NE TA ilginç SORULAR Ekmeğin Bayatlaması Soru: Ekmek niçin bayatlar? Yanıt: Ekmeğin niçin bayatladığı tam olarak bilinmese de, buna yol açan en önemli etmenin nişasta polimer moleküllerinin kristalizasyonu olduğu düşünülüyor. Bayatlama, ekmek fırından çıkıp, soğumaya başladığı anda başlar. Ekmeğin sertleşme hızı içerdiği malzemelere, nasıl pişirildiğine ve saklama koşullarına göre değişir. Ekmek, nişasta molekülleri ve glüten denilen buğday unu protein moleküllerinin oluşturduğu köpük halinde bir ağdan başka bir şey değildir. Bu gevşek ağın içinde, mayanın fermentasyon sırasında oluşturduğu karbon dioksit gazı cepleri oluşur. Zaman geçtikçe nişasta molekülleri kristalize olma eğilimi gösterir (Nişasta kristalleri şeker veya tuz kristallerine benzemez. Bunlar nişasta polimer makromoleküllerinin küçük bölgelerinde oluşan mikrokristallerdir.) Su, bu kristallerin oluşumu için gereklidir ve nişasta ihtiyacı olan su moleküllerini glütenden alır. Glütenin su kaybetmesi yapısının değiştirir; yumuşak hali gider, cam gibi sertleşir. Ancak bayat etmeği ısıtırsanız, camımsı yapı erir ve yeniden yumuşaklığını kazanır. Araç Tutması Soru: Araç tutması nedir? Nasıl önlenir? Yanıt: Tıpta araç tutmasına hareket hastalığı adı verilir. Hareket hastalığı değişik yönlerde ivmelenmeye bağlı gelişen ve ciddi bir hastalık olmamakla birlikte kişiyi rahatsız eden bir bozukluktur. Bazı kişiler, uçağa, arabaya ve en çok da deniz taşıtlarına bindiklerinde baş dönmesi, mide bulantısı hatta kusmadan yakınırlar. Tıp dilinde bu yakınmaları özetleyen ‘vertigo’ terimi Latince kökenli olup ‘dönmek’ anlamına gelir. Sersemlik, vertigo, hareket hastalığı denge algılarıyla ilgili sorunlardır. Denge duyusu, iç kulak, gözler, derin duyular, kaslar ve eklemler ile merkezi sinir sistemi arasındaki karmaşık ilişki sonucunda oluşur. Hareket hastalığı bulguları merkezi sinir sisteminin diğer sistemlerden birbiri ile çelişen iletiler alması ile ortaya çıkar. Otomobil yolculuklarında görülen araç tutması, özetle gözlerin hareket algılaması ile iç kulaktaki vestibüler sistemin hareket algılaması arasındaki çelişkiden kaynaklanır. Çoğunlukla mide bulantısı görülür. Bunu da kapalı yerde kalma korkusu, rahatsız edici kokular, aşırı sıcak veya havalandırmanın yetersizliği gibi etmenler artırır. ÖNLEMLER 1. Araçta mutlaka gözünüzün hareketi görebileceği bir yere oturun. Örneğin otomobilde ön koltuğa oturun, gemide ufuğa bakın ve uçakta mutlaka pencere kenarını tercih edin. Uçaklarda kanat üzeri daha az hareket edeceğinden tercih edilebilir. 2. Yola çıkmadan önce sindirilmesi güç ve baharatlı gıdalardan kaçının. Yapılan araştırmalar dolu mide ile yola çıkmanın yakınmaları arttırdığını gösteriyor. 3. Ani baş hareketleri denge bozukluğu yaşayan kişilerde hastalığı körükler. Bu nedenle başınızı sağa ve sola hızla çevirmekten sakının. Başı boyun hareketiyle çevirmek yerine vücut ile birlikte dönmeye çalışın. 4. Sigara, kafein ve tuz gibi maddelerden uzak durun. 5. Stres, üzüntü, sinirlenme, alerji gibi etkenlerden korunun. 6. Doktorunuzun önereceği mide bulantısını önleyici bir ilaç kullanabilirsiniz. Araç tutması olan kişilerin yol arkadaşlarına da onları konuşturmamak ve kendilerine bakmak zorunda bırakmamak gibi görevler düşmektedir. Araç tutması genellikle kişinin kendi kendine yenebileceği bir hastalık olup, ileri boyutta yakınması olanlarda doktor tarafından verilebilecek sakinleştirici ilaçların faydası olabilir. http://www.saglikbilgisi.gen.tr/aractutmasi.html d ü ş ü n SORULAR ÜÇYOL KÖPRÜSÜ Dostum Nuri Bey yanda resmi görülen krokiyle geldi. Anlatmaya başladı: “Taşköy’ün kuzey batısında, Sarıca Yolu üzerinde çiftliği olan arkadaşım Vedat davet etti ve yolu bulmam için bana bu çizimi gönderdi. Yolda bir kaza sonucu çantam yandı; çizimin sadece bu parçasını kurtarabildim.” Bölge haritasına baktım: Taşköy’den geçen (çizimde görünmeyen) Sarıca Yolu ile BatıDoğu yönünde uzanan Kalgar Yolu ve aradaki Felik Yolu, (üçü de) doğudaki Üçyol Köprüsü’nde birleşiyorlar. Taşköy’ün Kalgar Yolu’na uzaklığı 3.9 Km; bu uzaklığın Felik Yolu ile kesiştiği yer, Kalgar Yolu’na 2.1 Km uzakta. Vedat’ın çiftliğinden Felik Yolu’na çizilen dikmenin bu yol üzerindeki ayağı, Kalgar Yolu’na 3.5 Km uzakta. Soru: Kalgar Yolu üzerindeki iki dikme ayağı arasındaki uzaklık 2 km. olduğuna göre, Vedat’ın çiftliği ile Taşköy arası kaç metredir? 1117.sayıdaki “Çevre Yolu” isimli bilmecenin yanıtı: AD Uzaklığı: 10.968 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman Çeviker Yalıkavak, Canberk DemircanSamsun, Sebahattin BektaşSalsun 1119/23 29 Ağustos 2008