Katalog

2023 Türkiye’si için geleceğe bakış: Bilgi ve teknoloji yönetimi 2023’te Türkiye’nin bilgi ekonomisine dönüşüm açısından erişmiş olacağı performansı sınırlı bir biçimde de olsa tartmak için şu birkaç yalın gösterge belirtilebilir: 2023’te: • Türkiye’nin dünyada iki teknolojide önde olması; • Üç Türk şirketinin dünyada önde gelen şirketler arasında bulunması; • 40 Türk şirketinin hisselerinin dünya borsalarında işlem görmesi; • Uluslararası patent başvurusu sayısının yılda 3000’e ulaşarak bu alanda bugün göreli olarak gerilerde olan, örneğin 3000 dolayında uluslararası patent başvurusu bulunan İtalya gibi ülkelerin bugünkü düzeyine çıkması; • Eğitim alanında eğitim süresi ve niteliği bakımından en gelişmiş ülkelerle farkın bugünkünün yarısından aza inmesi; • Doğa bilimlerinde bir Nobel veya Matematikte Fields Madalyası kazanılması. Yusuf Işık, İktisatçı I. 2023’TE DÜNYADA GEÇERLİ OLACAK ÇERÇEVENİN ÖZELLİKLERİ 2023 ufkuna bakarken o dönemde hangi alanın durumunun ne olacağını tahmin etmek güçtür. Günümüzde gelişmenin artan karmaşıklığı ve içerdiği belirsizlik unsurları, aradaki sürenin göreli olarak kısa olmasına rağmen, bu güçlüğü daha da arttırmaktadır. Ama, gelişmenin sürükleyici güçlerinin özelliklerini irdelemeye dayalı bir yaklaşım izleyerek, o dönemin taşıyacağı genel nitelikler hakkında önemli bir ölçüde fikir edinmek mümkün. Farklı senaryolar oluşOn beş yıl sonrası, bilgi turmak bu yaklaşımı daha ekonomisinin önümüzdeki aydınlatıcı kılar, fakat bu 2025 yıllık derinleşme ve kısa yazıda konu, yalnızca Çin ve Hindistan başta ol2023’te ortaya çıkması beklenen genel görünüm mak üzere yeni güç odağı çerçevesinde geçerli olaniteliği kazanmakta olan cağı düşünülen koşullar ülkelerle, Brezilya gibi uyarınca ele alınmaktadır. yükselen ekonomilere Dünya ekonomisi bugün bilgi ekonomisine döyaygınlaşma sürecinin nüşme süreci içindedir. ileri bir aşamasına tekaBu dönüşüm çerçevesinde bül edecek. bilgi yoğun ve yüksek katma değer yaratan faaliyetlerin tüm ekonomik ve sosyal alanlardaki yeri ve işlevi giderek artmaktadır. Önümüzdeki 2025 yıllık dönemde bu süreç güçlenmeye devam edecek, başarılı ülke ve bölgeler öncelikle bu alanda yüksek bir performansa sahip ekonomiler olacaktır. Gelişme tek bir faktöre indirgenemeyecek kadar karmaşık bir süreç olmakla birlikte, en azından önümüzdeki birkaç on yılda bilgi yoğun ve bilimsel ve teknolojik gelişmeye dayalı faaliyetlerin sürükleyici bir rol oynayacağı olgusu üzerinde önemli ölçüde görüş birliği vardır. 2023 Türkiye’sinde bilgi ve teknoloji yönetimi ko CBT 1111/ 8 4 Temmuz 2008 nusunu ele alırken öncelikle o dönemde geçerli olacağı öngörülen genel koşullara, özelliklere bakmaya ihtiyaç bulunduğundan, burada konu bilgi ekonomisi perspektifinde incelenecektir. Konuya genel düzeyde ve esas olarak kamu kesimi açısından yaklaşıldığını, ama bilgi ve teknoloji yönetimi alanlarında mikroekonomik düzeyde ve özel sektöre ilişkin gelişmelerin de değişim sürecinin temel bir bileşeni olduğunu belirtmek gerekir. Onbeş yıl sonrası, Bilgi Ekonomisinin önümüzdeki 2025 yıllık derinleşme ve Çin ve Hindistan başta olmak üzere yeni güç odağı niteliği kazanmakta olan ülkelerle Brezilya gibi yükselen ekonomilere yaygınlaşma sürecinin ileri bir aşamasına tekabül edecektir. 2023’te dünya ekonomisinin işleyişinde geçerli olacak faktörler, genelde hızlanmaya devam edecek olan küreselleşmenin de etkisiyle, bugünkülere göre çok önemli farklılıklar içerecek ve bugünküne göre bile daha kritik faktörler oluşturacak olan bilgi ve bilim ve teknoloji alanlarında yönetim parametreleri çok yeni özellikler taşıyacaktır. On beş yıl sonrasının dünyasının özelliklerine ilişkin ipuçlarının bir bölümü bugünkü gelişmeler tarafından sergilenmektedir. Örneğin gelişmiş ülke milli gelirlerinin hızla artan bir bölümü doğrudan bilgiyle bağlantılı faaliyetlerden oluşmaktadır. Bu parametre OECD ülkeleri ortalaması olarak şimdiden yüzde 40’ı aşmaktadır. Yatırımların bilgiye dayalı bileşeni de sürekli bir artış göstermektedir. Diğer bir örnek, dünya ekonomisinde birçok büyük şirketi de sarsan bugünkü belirsizlik ve durgunluk döneminde bilişim, biyoteknoloji gibi alanlardaki şirketlerin büyük bir bölümünün bu daralma dönemini büyümeye ve kârlarını arttırmaya devam ederek geçirmekte olmalarıdır. Bu nitelikte şirketlerin dünyadaki şirketler sıralamasındaki yerleri üst basamaklara yerleşmektedir. Genelde 2023 ufkunda bilgi ve teknolojiye dayalı üretim ve çok ileri düzeyde insan gücü eğitimi, yüksek bir performans için şimdiden vazgeçilmez faktörler haline gelmiştir. Bilginin öne çıkacağı önümüzdeki 15 yılda gelişme geçtiğimiz 15 yıldan da daha hızlı, değişim daha kapsamlı ve yönetim işlevi daha karmaşık olacaktır. Gelişme sürecinin bu özellikleri bilgi faktörünün niteliği ve ayırt edici özelliklerinden kaynaklanacaktır. Diğer taraftan her ne kadar giderek daha karmaşıklaşsa, geçmişe göre daha çok faktöre dayalı bir nitelik kazansa ve lineer olmasa da gelişme sürecine yön vererek geleceği şekillendirme olanağı da artmaktadır. Ama önümüzdeki birkaç yılda kararlı, kapsamlı adımlar atmak kaydıyla. 2023 ufkuna bakışın en büyük yararı şimdiden atılması gerekli bu adımların ve yaratılması gereken kapasitelerin niteliklerine ışık tutmak olacaktır. 2023 ufkunun gerektirdiği dönüşüm için hazırlık yapanların sağlayacağı performans artışı ne kadar büyük olacaksa, bu hazırlığı yapamayanların performans kaybı da en az aynı ölçüde olacaktır. Bilginin başlıca bir üretim, rekabet ve performans faktörü olarak genelde öne çıkıp ekonomik ve sosyal yaşamı şekillendirmesi sürecinde 2023 yılı dolayında bu çerçevede çok kapsamlı etkilere yol açacak ve yönetim parametrelerini de değiştirecek olan başlıca gelişme alanlarına kısaca değinmek yararlı olacaktır. GELİŞME ALANLARI • 2023’te biyoteknolojideki olağanüstü gelişmeler sonucu hücrenin bütünüyle modellenmesine yaklaşılmış ya da bu başarılmış olacaktır. Bu aşamaya erişilmesi birçok ciddi hastalığa çözüm getirilmesine olanak verecektir. İnsanın belirli kritik özelliklerini etkileme alanında yeni ve çok ileri sınırlara ulaşılacaktır. Belirli özelliklere sahip bitki ve hayvan üretme kapasitesi bugünkünden çok daha ötede olacaktır. Bu gelişmeler ekonomik ve sosyal yaşamı köklü biçimde etkileyecek, yeni yapılanmalar ortaya çıkaracaktır. Aynı zamanda .etik ve çevre alanlarında ciddi yeni sorunları gündeme getirecektir. • Nanoteknoloji sanayi sektörünü ve enerji alanını derinden etkileyecek olan yeni ve “amaçlanan işleve göre hareket edebilen ve ortama uyum sağlayan” akıllı mal