Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Görülen rüyaları anımsama Soru: Rüyaları anımsamak mümkün mü? Yanıt: Genellikle insanların gördüğü rüya miktarı kişiden kişiye değişmez. ABD’deki Ulusal Sağlık Enstitüsü verilerine göre insanlar geceleri yaklaşık 2 saat ve biraz üzeri rüya görür. Ancak beynin uyku döngüsü nedeniyle bunları anımsamak mümkün olmaz. “Uyku sırasında bellek sistemimiz tümüyle kapanmıştır ve bizler kendi kendini silen bir teyp bandı üzerine kayıt yaparız” diye konuşan Minnesota bölgesel Uyku Bozuklukları Merkezi’nden nörolog Mark Mahowald, “Sanki beynimizdeki kayıt tuşu kapalı konumda bırakılmış gibidir” diyor. O halde bazı insanlar nasıl olup da tuhaf rüyalarını en küçük ayrıntılarına dek anımsayabiliyor? Mahowald bunu şöyle açıklıyor: “Bir insanın gördüğü rüyayı anımsamasına yol açan en önemli etmen rüya görülürken uyanmaktır. Uyanma, belleği anında devreye sokar ve aslında bilinçaltına gitmesi beklenen ayrıntıların bir kısmı belleğe kaydolur. Sık sık uyananlar, derin uyuyanlara göre rüyalarını daha fazla hatırlarlar. Rüyaların içeriği de bu bağlamda önemli bir rol oynar. Kötü rüyalar genellikle insanları uyandırır. Dolayısıyla sık sık kabus gören insanlar rüyalarını daha fazla hatırlarlar. New Yor’taki Weill Cornell Tıp Merkezi’nden psikiyatrist Alan Manevitz’e göre son yapılan araştırmalar insanların uyanmadan önceki son rüyasını hatırlamasını sağlamak üzere eğitilebildiğini gösteriyor. Manevitz bu konuda şunları söylüyor: “Yatağınızın başucuna bir kağıt kalem koyun. Uyanır uyanmaz aklınıza ilk geleni kaydedin.” Kaynak: Popular Science, Mayıs 2008 SOLDAN SAĞA 1. NASA desteğiyle İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde çalışmalar yapan, üç yıldır da Arizona Üniversitesi’nde görevli olan, evrenin yüzde 70’ini kaplayan karanlık enerjinin sırrını araştıran bilimkadını (resimdeki) – “Ernst …” (1933’de, atomun görüntüsünü oluşturabilen elektron mikroskobunu geliştiren Alman bilimadamı) – Kısaca büyük erkek kardeş. 2. Sürümdeğer – Kazıklıhumma – İletken şeylerden ısı ya da elektriğin geçmesi. 3. Bir peygamber – Karakteroloji – “Charles …” (1853’te, kan damarlarının ve kasların içine ilaç enjekte etmekte kullanılan derialtı şırıngasını icat eden Fransız doktor). 4. Sicilya’daki yanardağ – Sümer gök tanrısı – Çok güzel, yakışıklı – Gametlerde bulunan kromozomların hepsine verilen ad. 5. Eski Alman parasını simgeleyen harfler – Özbekistan’da bir kent – Sıklık, yoğunluk – Sodyumun simgesi. 6. İskoçyalı fizikçi Robert WatsonWatt’ın 1935’te geliştirdiği cisimleri belirleme sistemi – Bir sinema yönetmeni. 7. Dogma – “Isaac …” (seri halde ilk dikiş makinelerini üreten sanayici) – “El …” (Orta Asyalı büyük bilgin). 8. Madenci ocağı, maden fırını – San Marino’nun plaka işareti – Enerji – İlaç. 9. Üstün nitelikli – “Ses … Karşı” (Aldous Huxley’in bir romanı) – Bir deniz memelisi – Amerika’daki tanınmış teknoloji enstitüsü. 10. Orhan Pamuk’un bir romanı – Bir hayvan – Eşyaya ya da hayvanlara vurulan damga – Yassı demir çelik ürünü. 11. “Erdal …” (Gülünün Solduğu Akşam’ın yazarı) – Gün gece eşitliği – Sümer su tanrısı. 12. “Isaac …” (1668’de sıra aynaların kullanıldığı bir teleskop yapan İngiliz bilimadamı) – Herhangi bir enerjiyi mekanik enerjiye dönüştüren sistem – Koku. 13. Cerahat – Belirti – Bir doğa olayı. 14. Mezar – İnatçı – En çok Türkiye’de bulunan stratejik bir maden. 15. Bir meyve – Filipinler’deki bir yanardağ. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 1814’te buhar gücüyle çalışan bir baskı makinesi hazırlayan Alman mühendis ve matbaacı. 2. “George …” (1888’de Kodak no.1 adlı fotoğraf makinesini üreten Amerikalı mucit) – Çok güçlü bir ışık kaynağı. 3 “Meg …” (aktris) – Senegal’in başkenti – “Robert …” (Batı Yakası Hikayesi’nin yönetmeni). 4. “Pu …” (Çin’in Son İmparatoru) – Sayıboncuğu – Budunsal. 5. Zaviye – Mezopotamya’da kurulmuş bir site – Afrika’da yetişen bir ağaç – Briçte sanzatu. 6. Yol – Kulağın duyabildiği titreşim – Kayınbirader. 7. Ölümcül hastanın kendi isteğiyle doktorun yaşamına son vermesi – Almanca 1 – Şehir. 8. Davut’un kitabı – Kişinin çocukluğunu geçirdiği yere dönmek için duyduğu dürtüsel eğilimb 9. Hitit – Bir Alman beyaz eşya firması – Üst derinin en dış tabakası. 10. Meyve koparmak için ucuna üçlü ya da dörtlü bir çatal geçirilmiş sırık – Altın – Güzeli en üstün, en yüce değer sayan kişi. 11. “William …” (King Camp Gillette ile atılabiler güvenli tıraş bıçağının patentini 1901’de olan mucit) – Küçük bitkilerin ortak adı. 12. Çöl Tilkisi lakabıyla anılan, İkinci Dünya Savaşı’ndaki Alman mareşali – Megaton (kısa) – Rütbesiz asker – Baryumun simgesi. 13. Akıl – Temel – Fotoğrafçılıkta bir terim – Irk. 14. Berliner’in, 1891’de geliştirdiği ses diski – Otlar – “Lazlo …” (1938’de tükenmez kalemi icat eden Macar mucit). 15. Paak – Toplardamarlardaki kapakçıkları saptayan ama ne işe yaradıklarını anlayamayan hekim. 16. Sığın. 17. Öyledir anlamında bir onaylama sözcüğü – Işınım dozu birimi. 18. Voleybolda servis kullanan taraf – Bakırın simgsi. 19. Amerika’da yaşayan bir cins hörgüçlü yaban öküzü – Safi. 20. Parola – “Hiram …” (1884’de ilk makineli tüfeği icat eden mucit). 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 E DMO N D H A L L E Y KA İ NAT 2 N İ E P Ç E BAEKE LAND L EM 3 D T ARABA TORERO L AMA 4 O R A L L İ KA PB OF SE T C 5 S A L YER BAR İ T E R İ GA 6 K D DORUM RA L E L F NAR 7 O Y U N U NEO K İ S T UR İ İ 8 P U Y A B İ S İ SMO L O J İ SU 9 MD PU T İ K İ K İ İ NDÜS 10 V UCA BORAAARKA 11 A B ARF P İ R İ NA K 12 T A Ç POTAS DE TAY 13 S İ NAR İ T KAMERA 14 F İ L E URAN RAS T 15 E C E AMENOF İ S I S Bulaşıcı esneme Soru: Esneme niçin bulaşıcıdır? Yanıt. Başka insanların esnediğini görmek, esnemeyi düşünmek veya esnemeyle ilgili bir yazı okumak insanların esnemesine yol açabilir. Albany’deki New York Eyalet Üniversitesi’nden Gordon Gallup, başkalarının esnemesini taklit etmenin empatik bir refleks olabileceğini söylüyor. Birini esnerken gördüğünüzde beyninizdeki nöronlar faaliyete geçer ve diğer insanın yaşamakta olduğu deneyimi hissetmenize yol açar. Ayrıca ihtiyaç hissetmeseniz de aynı eylemi yapmanızı sağlar. Bilim insanları, öncelikle insanların niçin esnediğini ortaya çıkartmaya çalışıyor. Bazılarına göre bu bir sıkılma işareti. Diğerlerine göre ise esneyerek kandaki karbondioksit ve oksijen dengesi korunuyor. Gallup’un son yaptığı bir araştırmaya göre esnemek beyni serinletiyor ve dolayısıyla daha randımanlı çalışmasına yol açıyor. Başka bir deyişle esneme bilgisayarlardaki vantilatörün işlevini görüyor. Ayrıca Gallup, genel inanışın aksine, esneyerek soğutulan beynin insanları uykuya dalmaktan alıkoyduğunu ileri sürüyor. Bir diğer görüş de Emory Üniversitesi’nden antropoloji profesörü E.O.Smith’e ait. Smith’e göre esneme atalarımızın erken yatmasını sağlayan bir mekanizma; ateşin başında oturan atalarımız birbirlerinden etkilenerek uykuya yatma zamanının geldiğini fark edip, ağaç üzerindeki güvenilir yataklarına çekiliyor olabilirler. d ü ş ü n SORULAR PORTEKİZ KARELERİ “ZERO”, “UM”, “NOVE” ve “CEM” Portekizcede 0, 1, 9 ve 100 anlamına geliyor. Bu sözcüklerden yola çıkarak şu bilmeceyi kurdum: ZERO, UM, NOVE ve CEM tam karedir. Bu bilmecede her harf bir rakamı temsil ediyor; farklı harfler farklı rakamlar için kullanılmıştır. Hiçbir rakam 0 ile başlamaz. Soru: (ZEROxUMxNOVExCEM)’in sayı olarak karekökünü bulunuz. Kaynak: New Scientist 1099.sayıdaki “Saygı ve Sevgi Allah Vergisidir” isimli bilmecenin yanıtı: SAYGI = 24185 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Nesrin Gönülİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Yücel GünDenizli, Özen Gün Uralİstanbul 1101/23 25 Nisan 2008