Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN K I S A RHESUS MAYMUNUNUN KALITIMI ÇÖZÜLDÜ Uluslararası bir araştırma ekibi, Rhesus maymununun kalıtımını çözerek, insan ve şempanzenin genomuyla karşılaştırdı. Science dergisindeki yazıya göre Rhesus maymunu (Macaca mulatta), insan ve şempanze genlerinin %97,5’ini paylaşıyor. Yeni kalıtım bilgileri sayesinde insanlarda görülen hastalıkların daha iyi anlaşılması bekleniyor. İnsan ve şempanzeden sonra kalıtımı çözülen üçüncü primat olan Rhesus maymunu, örneğin Aids araştırmalarında kullanılan en önemli deney hayvanıdır. Araştırmayı yöneten Baylor Koleji bilim adamı Richard Gibbs, bizi insan yapanın neler olduğunu öğrenmek istiyoruz, diyor. İlk analizlerden anlaşıldığı üzere insan ve Rhesus maymununun yolları yaklaşık olarak 25 milyon yıl önce ayrılmış. Bu açıdan bakıldığında Rhesus maymunu ve insanın akrabalığı çok daha eskilerde kalmış. Nitekim şempanze (Pan troglodytes) ve insan henüz 6 milyon yıl önce ayrıldı. Şempanze ve insan, genlerinin %99’unu paylaşıyor. Rhesus maymununun kalıtımı şempanze ve insan kalıtımıyla kombine edildiğinde sağlıklı ve hasta insanın biyolojisini anlamada yardımcı olacak çok önemli bir araç çıkıyor ortaya. Mesela sağlıklı Rhesus maymunlarının kalıtımında, hasta insanlarda görülenlere benzeyen bazı genler saptanmış, bu örneğin kalıtsal metabolizma hastalığı olan Fenilketonüri (Phenylketonuria) için geçerli. Bu hastalığı taşıyanlarda belli başlı bir aminoasidini işleyen enzim bulunmaz, bu durum da bazen ömür boyu diyet yapmayı gerektirebilir. Science dergisindeki yazıya göre bu tür “hastalık genlerinin” birçoğu beslenme alışkanlığı veya çevre koşullarının değişmesiyle evrim sürecinde zararlı hale gelmiş. 35 enstitüden katılan yaklaşık 170 bilim insanı, yeni kalıtım bilgileri sayesinde kalp/dolaşım hastalıkları, hormon bozuklukları ve enfeksiyon hastalıkları kadar davranış biyolojisi, beyin araştırmaları ve evrim hakkında yeni gelişmelerin yaşanmasını umuyorlar. Bilim in H A B E R L E R sanları öte yandan diğer yedi primat türünün kalıtımını çözmek için de çalışıyorlar. mercanların yerine yenilerinin büyüyeceğine inanıyor. DEPREMLER MERCANLARI DA ÖLDÜRÜYOR 2005 yılındaki depremde 1.20m kadar yükselen Simurlue Adası’nı inceleyen araştırmacılar, adanın 300 km’lik çevresinde kalan mercanların genelde suyun üzerine çıkarak öldüğünü saptamışlar. Birçok yerdeki mercanın “korumasız” kaldığını anla YAPAY SPERM ÜRETİMİNDE İLK ÖNEMLİ ADIM Newcastle Üniversitesi araştırmacılarının Reproduction dergisindeki yazılarında, kemik iliğinden ilk kez öncü spermanın üretildiğinden söz edilmekte. Ancak araştırmayı yöneten Karim Nayernia, değişimden geçirilen kök hücreleriyle yapay döllenme umudunun henüz çok uzakta olduğunu da söylüyor. Nitekim, hücrelerin yapay döllemede kullanılabilmesi için sadece yeni araştırmalar değil etik ve toplumsal çerçeve koşulları da gerekli. Zaten hücreler şimdilik belli başlı bölünme aşamasına kadar olgunlaşmadıkları için de döllenme için uygun değiller henüz. Üreme yetisine sahip sperma ancak üç ila beş yıl sonra üretilebilecek. Son araştırmada sırt omuriliğinden alınan kök hücrelerine özel büyüme faktörleri ilave edilince, kök hücreleri öncü sperma olarak gelişmiş. Nayernia şu sıralar Newcastle’deki bir kök hücre enstitüsünde çalışıyor, ama araştırmasını Göttingen Üniversitesi’nde gerçekleştirmiş. Göttingen Üniversitesi araştırmacılarının açıklamalarına göreyse, yapay sperma tekniği farelerde başarıyla uygulanmış. 2006 yılında yapay spermayla döllenen 65 fare embriyosu ile yedi fare dünyaya gelmiş. ÖĞRETİM ÜYELERİNE ULUSLARARASI KALİTE DENETİM DİPLOMASI Uludağ Üniversitesi, Tıp Fakültesi’nden 17 öğretim üyesi ve yönetici, uluslararası standartlar serisi olan ISO 9001: 2000 belgesi konusunda zorlu bir sınav vererek International Register of Certificated Auditors (IRCA) onaylı baş tetkikçi diploması aldı. İrlanda’dan gönderilen diplomalar, öğretim üyeleri törenle verildi. Aralarında Rektör Prof. Dr. Mustafa Yurtkuran’ın da bulunduğu öğretim üyeleri, aldıkları bu belgeler sayesinde ISO 9001:2000 kalite yönetim sistemlerine başvuran kuruluşları denetleme yeterliliğine ve yetkisine sahip oldu. Öğretim tan Avustralyalı bilim adamı Andrew Baird, bazı bölgelerde belli başlı türlerin tamamen tükendiğinden söz etmekte. 2005 yılının başında Sumatra Adası’nda yaşanan 8.7 şiddetindeki depremde 900’u aşkın insan yaşamını yitirirken, binlerce insan da evsiz kalmıştı. Avustralyalı araştırmacı Clive Wilkinson, adanın yükselmesi nedeniyle mercan ölümlerinin beklendiğini ve bunun doğal resif evriminin bir parçası olduğunu söylüyor. Baird ve arkadaşları ise suyun üzerine çıkan Uzay araştırmaları UZAK GEZEGENLERDE SARI KIRMIZI BİR DOĞA Amerikalı bilim insanlarına göre uzak gezegenlerdeki bitkiler yeşil değil sarı veya kırmızı olabilir. Bitkilerin fotosentez için ışık tayfının hangi dalga boylarından yararlanacakları, o Güneş sistemi içindeki merkezi yıldızdan gezegene düşen ışığın bileşimine bağlıdır. Bunun dışında hangi dalga boylarının yüzeye ulaşacağından atmosferdeki gazlar sorumlu. Dünyadaki bitkiler fotosentez için özellikle de kırmızı ve mavi ışıktan yararlanırlar. Geri yansıtılan yeşil ışık ise bitkilerin yeşil görünmesini sağlar. NASA araştırmacısı Nancy Kiang ve ekibi bir bilgisayar modelinin yardımıyla Güneş sistemimizin dışındaki gezegenlerdeki (olası) bitkilerin, ışık tayfının hangi dalga boylarından yararlandıklarını araştırmışlar. Bu amaçta boyutları aşağı yukarı dünyamız kadar olan ve farklı atmosfer bileşimlerine sahip çeşitli uzak gezegenler tasarlanmış. Bu şekilde bitkilerin fotosentez için hangi dalga boylarından yararlanabilecekleri hesaplandığında, uzak gezegenlerdeki bitkilerin daha çok sarı, turuncu veya kırmızı olması gerektiği ortaya çıkmış. Bilim insanları, son araştırmanın öte yandan uzaktaki gezegenlerin daha iyi araştırılmasını sağlayacak yeni teleskopların geliştirilmesine de yardımcı olacağını söylüyorlar. CBT1050/4 4 Mayıs 2007 üyeleri bundan böyle, görevlendirildikleri takdirde yurtiçinde ve yurtdışında ISO 9001:2000 KYS konusunda “baştetkikçi” sıfatıyla firma denetimi yapabilecek. Diploma alan öğretim üyeleri, ISO 9001:2000 şartlarını gözden geçirdikten sonra, müşteri memnuniyeti tanımlama/ölçme, proses tasarlama, çalışan yetkinliği, ölçme, analiz ve iyileştirme, denetleme standardı ISO 9011:2002, denetim proses yaklaşımı, üst yönetimin denetimi, denetlemeye giriş, denetim Planlama, açılış toplantısı düzenleme, kanıt toplama, zor durumlarla başa çıkma, denetimi rapor etme, uygunsuzluk raporu hazırlama, takımın kapanış toplantısını hazırlama, denetlenene geribildirim toplantısı hazırlama, denetim raporu hazırlama, denetim kayıtlarının tutulması konularında IRCA tarafından da belgelendirilen bir eğitim aldı. Eğitimin ardından yapılan sınav da IRCA tarafından değerlendirilmek üzere İrlanda’ya gönderildi.