Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. İçten yanmalı motorla çalışan ilk otomobili üreten Alman mühendis ve mucit (resimdeki) “Nicolas François ...” (Gıdaların saklanabilmesi için konserve kutularını bulan Fransız mucit Rıhtımda yapılan büyük depo. 2. “Nikolaus ...” ilk dört zamanlı motoru yapan Alman mühendis) “Joseph Nicephore .. .” (ilk sabit fotoğrafık görüntüyü elde eden Fransız bilgin) Uyuşturucu. 3. Yemek pişirilen, içinde ızgarası bulunan, ayaklı ve taşınır ocak Geçimle, geçim Avrupa’da ELDO programı çerçevesinde yapılan ilk ağır uydu fırlatıcılarından oluşan aile. 4. Praseodimin simgesi “Leon ...” (ABD’li romancı) Lübnan’ın plaka işareti Avrupa Ortak Pazarı Birahane. 5. “... okunmamak” (adı anılmamak) Kuran’da bir sure Bir cetvel türü Kekliğin boynundaki siyah halka. 6. Eski Mısır’da yedi kapısıyla ünlü kent YumuşamaSıçanotu. 7. “Paul ...” (Kemoterapi tekniğini geliştiren Alman bakteriyolog) Kimyasal çözümlemeyle ayrıştırılmayan ya da bireşim yoluyla elde edilemeyen madde Neonun simgesi. 8. Bir nota Değerli bir taş Kesilmiş ağaç kökü Beyanat. 9. Geçmiş Denizin altında gömülmüş vadi Balgamtaşı Boyun eğen. 10. Erkek ya da dişi üreme hücresi Radyasyon dozu birimi Sergen. 11. Türkiye’nin ilk deniz araştırma gemisi “Eli ...” (Çırçır makinesini bulan Amerikalı mucit) Renyumun simgesi. 12. Uğur, iyi talih Teniste bir vuruş Tarlaya atılan tohumu örtmek için gezdirilen, ağaçtan geniş araç. 13. 1949’da Walter Baade’ın bulduğu Apollo tipi küçük gezegen Dağ servisi. 14. İlaç Rodyumun simgesi Deride görülen kızarıklıklar Mektup dipnotu (Kısa). 15. Rapor Tellürün simgesi“... Nesin”(Matematikçi). YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Bilgisayar “Sir George ...” (İnsan taşıyan ilk planörü yapan İngiliz mucit). 2. Mazdek dininde ateş Çok önemli Yunan alfabesinde bir harf Su.3. Lüksemburg televizyonu Bulut Güney Amerika’da yaşayan bir kuş. 4. Nilüfer cinsinden bitkilerin ortak adı İşlenmiş kertenkele derisi Tayland’da bir kıstak. 5. Karakteroloji “Otto ...” (Nükleer füzyon işlemini bulan Alman kimyager). 6. Ferment Santimetrenin kısa yazılışı News’in ortası. 7. Nikelin simgesi Hermann Hesse’nin’nin bir romanı İlave. 8. Yerme Selenyumun simgesi Bir nota Kira. 9. İki ülke parasının karşılıklı değeri Atardamar bozukluğu. 10. İvedi Telefon sözü Eşya damgası Tanrıtanımaz. 11. Arka Yel ölçer. 12. “George ...” (Makara halindeki fotoğraf filmini ve Kodak kameralarını yapan Amerikalı sanayici) Evet ünlemi Fas’ın plaka işareti. 13. Bilgisayar klavyesinde giriş tuşu Ücret İtalya’da bir ırmak. 14. Radyumun simgesi Kıta 3.14 sayısı. 15. Manyetik momentleri ölçmeye yarayan alet Bir yayın kurumu Eski Mısırlılar çağından kalma kadın başlı, aslan vücutlu heykel. 16. Bir balık türü. 17. Gövdesi kızıl, ayakları ve yelesi koyu renkli olan at Keder. 18. Otoyol Kıl. 19. Örnek, kalıp Sürgün. 20. Sazana benzer bir tatlı su balığı. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR Kuantum mekaniğindeki sanal parçacıklar Soru: Kuantum mekanikteki sanal parçacıklar gerçekten var mı? Yanıt: Ann Arbor’daki Michigan Üniversitesi Kuramsal Fizik Merkezi Müdürü Gordon Kane’nin yanıtı: Sanal parçacıklar aslında gerçektir. Bunların gözlemlenebilir etkileri vardır ve fizikçiler bunları ölçmek için çeşitli yollar geliştirirler. Kuantum kuramına göre her parçacık olabilecek her şekilde, diğer parçacıklarla birlikte belirli bir zaman geçirir. Kuantum mekaniği, enerjinin korunumu yasalarını geçici olarak ihlal eder. Dolayısıyla bir parçacık daha ağır, sanal bir çift oluşturabilir. Bu da hızlı bir şekilde, sanki hiç varolmamış gibi orijinal parçacık ile birleşir. Sanal parçacıklar dünyamızın bir parçası halindeyken, birbirleriyle iletişim içine girerler. Ve bilim adamları bu etkileşimleri sanal parçacıklar hakkında öngörülerde bulunmak için incelerler. Bir hidrojen atomunda fotonlar (elektromanyetik radyasyonun elementer parçacıkları), negatif yüklü elektron ile pozitif yüklü proton ile birleşir. Her foton bir süre sanal elektron artı antiparçacığı sanal pozitron olarak zaman geçirir. Hidrojen atomu birden fazla halde bulunabilir. Bu hallerden birinde atom, sanal elektron ve pozitron ile farklı bir şekilde etkileşim içine girer. Dolayısıyla kuantum kuramı bu iki halin özelliklerinin, bu etkileşime bağlı olarak küçük miktarda sapma yapması gerektiğini öngörür. Bu sapma 1947 yılında ilk kez Willis Lamb tarafından ölçüldü. Lamb daha sonra bu çalışmasından dolayı Fizik Nobel Ödülü’ne layık görüldü. Diğer bir fenomen, kuark olarak bilinen elementer parçacıkları –özellikle üst kuark ile ilgilidir. 1990’lı yılların başlarında CERN Avrupa Laboratuvarı’nda Z bozonları adı verilen milyonlarca parçacık üretildi ve bunların kütlesi büyük bir hassasiyetle ölçüldü. Bu ölçülen değer, parçacık fiziğinin Standart Modeli’nde öngörülen kütleden biraz farklı olmakla birlikte, bu fark, Z’nin sanal üst kuark olarak geçirdiği süre içinde açıklanabilir. Üst kuarkın kütlesi birkaç yıl sonra Batavia’daki Fermi Ulusal Akseleratör Laboratuvarı’nda doğrudan ölçüldü. Bu ölçüm CERN analizi ile örtüşüyordu. Böylece bu sonuç, sanal parçacıklarla ilgili kavramlarda yeni bir dönüm noktası olarak değerlendirilebilir. Modern cep telefonu şarjörleri Soru: Modern mobil telefon şarjörleri ilk örneklerine göre daha hafif ve daha küçüktür. Bunun nedeni içinde transformatör bulunmaması mıdır? Yanıt: Bugünün cep telefonları şarjörleri “switchmodu” güç kaynakları kullanır. Bu güç kaynakları şebeke frekansını 50 veya 60 hertz’den daha yüksek bir frekansa çıkartır. Daha sonra bunları bir transformatöre yükleyerek voltajı normal yolla düşürür. Yüksek frekans, transformatörün geçmişte olduğundan daha küçük olmasının başlıca nedenidir. Ayrıca eski stil lamine çelik çekirdek yerine ferit (ferrite) çekirdeği kullanıldığı için daha hafiftir. Bu yeni güç kaynakları, doğrudan şebeke voltajları ile çalışan transistorlar sayesinde üretilebilmiştir. CHAR L HA L L E E L T K S L İ ME T MEN E S ER RUT İ N CAR A AREKA RE OT L AC SAYHA OZA T NOL T E T İ RŞ E SBA Y AN E P SU R İ T DE L A V H L ER İ L ZHE OE TR O T A K L AP ANO OPA L AR İ E OS BBA İ MA T R İ M RE Z İ L E CAE İ ME A İ S UN E N F E L AK E P İ R İ GE R UG F A ON U TN R A L KA EN D K OP S SA L K HONE O AN NEM Y EA T ANS ÜS T AR İ T KP İ L RP K AME R E E EKOL S E S E S d ü ş ü n BUL ALEMİN AĞZINA KIRK ARŞIN BEZ YETMEZ Onbeş değişik harften oluşan bulmaca, 10 tabanlı sayı sistemine göre hazırlanmıştır. ALEMİN+AĞZINA+KIRK+ARŞIN+BEZ=YETMEZ Bulmacada kullanılan ve “YAŞMAK” sözcüğünü oluşturan harfler dışındaki 10 harfte, 0’dan 9’a kadar 10 değişik harf kullanılmıştır. “YAŞMAK” sözcüğünün karşılığı olan sayı; “ALEMİN”, “AĞZINA”, “KIRK”, “ARŞIN”, “BEZ” ve “YETEMEZ” (YETMEZ değil YETEMEZ) sözcüklerinin karşılıkları, birer ASAL sayı olacak şekilde tespit edilecektir. SORU: Bir ASAL sayı olan “AYIŞIĞI” sözcüğünün simgelediği sayı kaçtır? Düzenleyen: Süleyman Çeviker 1046.sayımızdaki “CANAN” isimli bilmecenin yanıtı: 1048.sayıdaki “Zaman, Rüzgar Gibi Geçmiş” isimli bilmecenin yanıtı: RÜZGAR = 265382 CBT 1050/ 23 4 Mayıs 2007 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Sebahattin BektaşSamsun, Nesrin Gönülİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Güngör Bingölİstanbul, Nuray Geyikİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Naim Uygunİstanbul