Katalog

GÖKYÜZÜ Yılın ilk ayında gökyüzüne merhaba! Mars ve Ay boyunca tüm gece bizimle 4 Ocakta göktaşı yağmuru 20'sinde Ay Mars'ı örtecek 26'sında doğuda Güneş, batıda Ay 31'inde JüpiterVenüs birarada 2008 yılı 366 gün geçecek Gökbilimci prof. Şenel Boydağ'ı kaybettik Teleskop ilk kez 400 yıl önce gökyüzüne çevrildi: 2009, Uluslararası Astronomi Yılı Hasan H. Esenoğlu, Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri, esenoglu@istanbul.edu.tr) GÖK ATLASI: 15 Ocak gece saat 22:00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu sanal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırmak uzayı kavramada y a rar 2008 Ocak ayında gök olayları günlüğü gün saat 3 02 Yer Güneş'e en yakın (147 milyon km) 3 10 Ay Yer'den en uzak (405330 km) 8 14 YENİ AY 15 20 İLK DÖRDÜN 19 11 Ay Yer'e en yakın (366440 km) 20 02 Ay'ın 1.1 derece güneyindeki Mars Ay ta rafından örtülecek 22 07 MerkürGüneş açıklığı en büyük. Doğu (19 derece) 22 14 DOLUNAY 30 07 SON DÖRDÜN 31 06 Ay Yer'e en uzak (404535 km) Ay Mars'ı örtecek: 20 Ocak gece saat 02'de şişkinay, 1.1 derece güneyindeki Mars'ı örtecek. İki gökcismi batıda ufuktan 37 derece yüksekte Boğa (Taurus) takım yıldızında yer alacak. Örtülme ikili batıncaya kadar 3 saat süreliğine izlenebilecek. Örtülen kırmızı gezegenin parlaklığı 1 kadir. Örtülmenin tamamının izlenebileceği yerler: Rusya'nın kuzeyi, Kuzey Kutup bölgeleri ve Kuzey Amerika'nın kuzeybatı ucu.. Bir sanal görüntüsü takvim resimde verildi. JüpiterVenüs birarada: 31'inde sabaha karşı saat 07 civarında Venüs, Jüpiter'in 0.6 derece kadar kuzeyinde yer alacak. İkili güneydoğuda ufuktan 14 derece yüksekte Yay (Sagittarius) takım yıldızında görülecek. İkiliden parlak olanı Venüs. Bir sanal görüntüsü de takvim resimde küçük çerçevede verildi. l ı olur. Bu iş için gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Hareketli doğal/yapay cisimlerin gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilir de. Yapay cisimlerden İridium uydularına www.satobs.org/iridium.html adresinden bakılabilir. Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutup yıldızı (Polaris) ve bu sayfada adı geçen burçlar da verildi. Gök atlasında yer alan ve hep gökyüzünde kalan Büyük Ayı takım yıldızını gece uzun süre ile yer değiştirdiğini ara ara izlemek aslında Yer'in göreceli ne yöne döndüğü bilgisini gözlemleyerek/deneyleyerek öğrenmede öncelenebilir. Büyük Ayı takım yıldızı Kutup yıldızını gösteriyor olması yardımıyla yön bulma nostaljisi de yaşanabilir... YILLIK TAKVİM Miladi yılbaşı: 1 Ocak 2008, Salı (1. gün); bitişi 31 Aralık 2008, Çarşamba (366. gün) Hicri yılbaşı* : 9 Ocak 2008, Çarşamba (1429); bitişi 28 Aralık 2008, Pazar (1430); (*Yıl Güneş batımıyla başlar) Ramazan başlangıcı: 2 Eylül 2008, Salı (imsakiyelerde birinci gün) Noel: 25 Aralık 2008, Perşembe. 2008 yılı takvimi ayrıca elektronik ortamda verildi. OCAK AYINDA GEZEGENLER CBT 1084/8 28 Aralık 2007 Merkür, sadece Güneş doğmadan önce doğuda veya Güneş battıktan sonra batıda ufka yakın görülebilir. Gezegen Ocak ayı boyunca Güneş'ten önce uzaklaşacak sonra yakınlaşacak. Son üç hafta boyunca akşam Güneş batmadan hemen önce saat 17'de ve ayın ortasından sonra da 17:20 civarında Oğlak (Capricornus) takım yıldızında çok kısa süreliğine görülecek. Merkür ufuktan en fazla 12 derece yüksekte ve güneybatı tarafta 0.9'dan +1.7 kadire kadar sönükleşerek görülebilecek. Ayrıca gezegenin sırasıyla şişkinaysondördünhilal evreleri de teleskop ile izlenebilir. Merkür ufka yakın olacağından görülmesi yine de zor olacak. Takvim resimde 9 ve 10. günlerde pembe renkte görünen gezegen Merkür'dür. Venüs, ay boyunca görünüm olarak Güneş'e yaklaşacak. Gezegen sabahları Güneş doğmadan önce sabah saat 07 civarında sırasıyla Terazi (Libra), Yılancı (Ophiuchus) ve Yay takım yıldızlarında 1 saat süreliğine görülecek. Venüs ufuktan en fazla 22 derece yüksekte ve güneydoğuda 4 kadir parlaklığında gökyüzünde adeta ışıldayacak. Belki bu yüzden bu parlak gezegene erken uyananlarca sabahın bir habercisi olarak “sabah yıldızı” demişiz... Venüs teleskopla bakıldığında şişkinay evrede görülecek. Takvim resimde 3, 4, 5, 6, 7 ve 31. günlerde görünen sarı renkte gezegen Venüs'tür. 5 Ocak saat 07 civarında Venüs hilal evredeki Ay'ın 7 derece kuzeyinde ve 7 Ocak saat yaklaşık 06'da Venüs Akrep (Scorpius) burcunun en parlak yıldızı Antares'in (1.1 kadir) 6 derece kadar kuzeyinde yer alacak (takvim resimde 7. gündeki küçük çerçevede de belirtildi). Mars, ay boyunca Güneş'e yaklaşacağından görülme süresi azalacak şekilde akşam saatlerinden itibaren tüm gece ve sabah saatlerine kadar 11 saat süreliğine görülebilecek. Gezegen 1.6 kadirden itibaren gün ve gün sönükleşerek 0.5 kadire kadar azalacak ve doğudan kuzeybatıya doğru 215 derece kadar çok geniş bir aralıkta sırasıyla Boğa takım yıldızında yer alacak. Mars ufuktan en fazla 76 derece gibi oldukça yüksekte (özellikle akşam saat 22 civarında) görülecek. Kırmızı gezegen ayrıca dolunaya yakın evre görünümünde olacak ki teleskoplu okuyuculara ilginç gelebilir. Takvim resimde 17, 18, 19 ve 20. günlerde görünen kırmızı gezegen Mars'tır. Ayrıca, Mars ve bulunduğu burç gök atlasında belirtildi.