Katalog

NASIL ÇALIŞIYOR? Katod Dizüstü bilgisayarlar genelde dizi bağlantılı iki lityum iyon pil içeriyor. Devre denetimleri elektrik akımını ve yeniden dolumu denetliyor; bir ısıldirenç (termistör) aşırı ısınmayı önlemek üzere sıcaklığı ölçüyor. Katot iğnesi Delik Conta Akım kesme aygıtı Elektron akımı Ayırıcı Anot Isıldirenç (termistör) Devre tahtası Kimyasal tepkime pilin gücünü oluşturur. Anot içinde tutulan lityum elektrolit (lityum tuzu) ortamında iyonlaşır ve gözenekli plastik ayırıcının içinden katot bölgesine geçer. Tepkime sonucunda özgür kılınan elektronlar dışarıdan bir elektrik akımı olarak akarlar. Katoda dışarıdan bir voltaj uygulanması iyonların anoda geri dönmelerine ve pili doldurmalarına neden olur. Pil Lityum iyon pil, tümü de elektrolite batırılmış ve bir separatörle ayrılmış, sımsıkı sarılı anot ve katot levhalarıyla olağanüstü bir güce sahiptir. Tepedeki delik yanlış bir kimyasal tepkimeden oluşan gazın dışarıya çıkmasına olanak tanır ve aşırı ısınmayı önler. Gazın hızla birikmesi durumunda conta patlayarak pili işlemez duruma getirir. Pilin dışarıdan delinmesi durumunda, hızlı boşaltım sistemi akım kesme aygıtını devreye sokarak pilin bağlantısını keser. Lityum anot Ayırıcı Manganez oksit katot Düğme Pil lityum iyonlarını elektrolit bir ayırıcı boyunca taşımak suretiyle bir elektrik akımı yaratır. Bu akım ters yöne çevrilemez; pil yeniden doldurulamaz. Aşırı ısınma, hatalı üretilen metal parçacıkların ayırıcının soyutladığı anotla katodu birleştirmesi sonucunda meydana gelebilir (a); bu bağlantı kısa devre yaparak aşırı ısınmaya yol açar. İstenmeyen kimyasal tepkimeler sonucunda lityum metal birikiminin oluşması da kısa devreye neden olabilir (b). Lityum piller neden aşırı ısınıp alev alır? Dizüstü bilgisayarlarda kullanılan kimi lityum iyon piller bazen geri toplanıyor ve piyasadan çekiliyor. Bu güç kaynakları neden aşırı düzeyde ısınıp alev alıyor? L CBT1075/22 26 Ekim 2007 ityum iyon pillerde farklı kimyasal yapılar olmasına karşın, kamera ve cep telefonu pilleri de dahil, yeniden doldurulabilen tüm pillerin eksiucu (katot) lityum kobalt oksitten, artıucu (anot) da grafitten oluşur. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü madde bilimi profesörü Gerbrand Ceder'e göre, böyle bir kimyasal yapı “doğal olarak az çok güvensiz” olsa da, özenli yapımı ve içine yerleştirilen güvenlik aygıtları sayesinde bu tür kazaların büyük ölçüde önüne geçilebildi. Elektronik aygıt üreticileri daha dayanıklı pillere gereksinim duyuyor, pil yapımcıları da hata payını sürekli azaltıyor. Pillere daha fazla iyon yerleştirmek suretiyle, üreticiler bu pillerin güç kapasitesini ilk piyasaya çıkış tarihi olan 1991 yılından bu yana dört katına çıkarttılar. Bir zamanlar butik ürün niteliğinde olan bu piller artık sıradan bir mal özelliğini taşıyor. Örneğin, yeni lityum iyon pil türleri üretmek üzere 2005 yılında kurulan Boston Power şirketi yöneticilerine göre, daha düşük bir maliyetle daha yüksek bir kapasiteye ulaşma arzusu, üreticilerin daha fazla risk almalarına neden oluyor. Beş yıl öncesinin güvenlikle ilgili düzenekleri, daha güçlü pillerin üretilmesinde yetersiz kalıyor, yeni güvenlik düzeneklerini geliştiriliyor. Şimdilerde yeni güvenlik aygıtları sayesinde, daha düşük ısıyla daha fazla akım üreten ilkörnekler oluşturuldu. Elektrik ve hibrit araç alanındaki yoğun çalışmaların “elektronik tüketim ürünlerini etkileyecek çok daha güvenli eksiuç malzemelerinin oluşturulmasına yol açması” bekleniyor. Eksiuçlarda yeni metal oksitlerden yararlanılabileceği gibi, artıuçların karbon esaslıdan silikon esaslıya dönüştürülmesi de söz konusu olabilir. Uzmanlar, bu malzemelerin etkinliği deneylerle kanıtlanıncaya dek, güvenli kullanımın temelinde yine de çok daha yaratıcı bir sistem tasarımının yattığına dikkat çekiyor. Pil sanayinin, farklı uygulama alanları için oldum olası tek bir kimyasal yapıdan yararlanılmaya çalışıldı. Artık farklı uygulama alanları için farklı türde piller üretmenin zamanı geldi. tümden elektronik taşıt özelliğine sahip. 6831 pille çalışan bu araba dört saniyede saatte 60 mil hıza ulaşıyor. Pillerin dolum süreleri arasında 250 mil yol alınabileceği, pillerden birinin alev alması durumunda, her bir pili denetleyen aygıtların tüm düzeneği bir anda devreden çıkartabildikleri belirtiliyor. Başka üreticiler de lityum nikel manganez oksit üzerinde denemeler yapıyorlar. Dayanma süresi: Tüm piller zamanla güçlerini yitirirler. Ancak lityum iyon piller aşırı miktarda şarj edildiklerinde ve ısındıklarında çok daha hızlı tükenirler. Yapılan araştırmalara göre, tümden dolu olarak 25º C ısıda tutulan ortalama bir dizüstü bilgisayar pili her yıl gücünün yaklaşık %20'sini yitiriyor. Pilin yarı dolu olarak buzdolabında tutulması ömrünü uzatabiliyor. Kaynak: Scientific American 6831 PİLLE ÇALIŞAN ARABA Tesla Motors şirketi Silikon Vadisi girişimcilerinden Martin Eberhard tarafından iki yıl önce kuruldu ve geçtiğimiz yaz Tesla Roaster'i kamuya sundu. Farklı unsurların karışımından oluşan bu ilkörnek lityum iyon pille çalışan ilk DİKKAT! KENDİNİZİ KORUYUN: Lityum, azıcık bir nemle karşı karşıya kaldığında bile (havadaki nem bile buna yetebilir) ansızın alev alabildiğinden, bu tür pillerin içini açmaya asla yeltenmeyin. Yanan pilleri suyla söndürmeye kalkışmak alevi daha da kızıştıracağından, böyle bir durumda kimyasal esaslı bir söndürücü kullanın. Pil haznesi aşırı düzeyde ısınabileceği ya da alev alabileceği (tam şarj olduğunda bu olasılık daha yüksektir) için, ürünü sıcak yüzeylere ya da doğrudan güneş ışığına maruz bırakmayın. Özellikle de, sıcak havalarda arabada bırakmayın. Ayrıca, pilin kısa devre olması da patlamaya yol açabilir.