Katalog

2007 TÜBİTAK Ödülleri ve düşündürdükleri TÜBİTAK'ın değiştirdiği ödül yönetmenliği, bilim adamlarının sayısal veri başarımlarının göz ardı edilmesi ve yeni durumun bu yılki ödüllerde yol açtığı vehamet üzerine.. Derin Orhon, TÜBA asli üyesi (dorhon@ins.itu.edu.tr) aldıkları ve sadece bu atıflarla 5 ve 7 h faktörü'ne ulaştıkları görülmektedir. ADAYIN JÜRİ BELİRLEMESİ HATALI 2 007 yılı TÜBİTAK ödülleri geçmişteki olduğu gibi bu yıl da hiç ilgi çekmedi. Ödüllerle ilgili haberler, CBT dışındaki basında cinayet haberleri, trafik kazaları ve şarkı yarışmalarının ardında, iç sayfalardaki alışılagelmiş yerini aldı. CBT'de ise iki farklı sayıda hem bilim ödülü alanlar tanıtıldı, hem de ödül alanların bilimsel başarılarını yansıtan parametreler açıklandı [1,2]. Aynı ilgisizliğin, üniversite camiası için de söz konusu olduğunu üzülerek belirtmek gerekir. Bilimsel teşvikten yoksun olarak yaşamaya kendini alıştırmış, hafife alınmayacak bir bölümü henüz okuma yazma alışkanlığı ve becerisi edinememiş bu camianın tepkisizliğini herhalde yadırgamamak gerek. Mensubu bulunduğum İstanbul Teknik Üniversitesi bu yıl TÜBİTAK ödülü alamadı. Bu yılki TÜBİTAK ödüllerinin dayandığı, ödül alanların bilimsel birikimini yansıtan ve CBT'de yayımlanan [2] verilerin, bir bölümü itibarı ile endişe verici olduğunu düşünüyorum. Bu verilerin konuyla ilgili bilim insanlarının da dikkatinden kaçmamış olması gerekir. Görüştüğüm TÜBİTAK Bilim Kurulu’nun, bilim camiasınca tanınmış bir üyesi, ödül değerlendirme sisteminin bu yıl tamamen değiştiğini, artık sayısal parametrelere itibar edilmediğini, bunun yerine adaylar tarafından belirlenen 10 uluslararası bilim adamının görüşlerinin esas alındığını açıkça belirtti. TÜBİTAK tarafından benimsendiği anlaşılan bu yaklaşımın vahametini, önce bir tablo ile gözler önüne sermek daha uygun olacak. Bu nedenle, kendimi daha yakın ve yetkin hissettiğim mühendislik alanlarındaki ödülleri irdelemek üzere, aşağıdaki tabloyu gerçek verilerle hazırladık. Kişisel saygınlığın korunması ve eleştirilerin kişisel boyutta yorumlanmaması amacı ile isimler yerine kodların kullanıldığı bu tablo'da, mühendislik alanında 2007 yılı bilim ödülü alan bir bilim insanı ve teşvik ödülü alan iki bilim insanı, diğerleri ile birlikte değerlendirildi. Tablo, bilim çevrelerinin benimsediği beş parametre (i) SCI toplam yayın; (ii) SCI toplam atıf; (iii) atıf/yayın oranı; h faktörü; (v) en yüksek atıflı 5 yayının aldıkları atıf sayıları ile oluşturuldu. Tablodaki verilerin, hiç açıklamalara bakılmaksızın bir süre incelenmesinde yarar görüyorum. Hemen ilk ipucunu vereyim: F ve G geçen yıllarda biri mühendislik, diğeri temel bilimler alanlarında bilim ödülü alan ve tablo'ya sadece kıyaslama düzeyi oluşturabilmek amacı ile eklenen iki araştırmacıdır. Bilimsel değerlendirmede sadece sayılara itibar ediltablodaki verilerin herhangi biri bir bilim ödülü adayı memesi, bunun yanında uluslararası uzman görüşüne için yeterli düzeyi yansıtıyor mu? Bu sorulara olumlu yanıt vermek şüphesiz mümkün başvurulması uygun ve önemli bir gelişme olarak takdir değil. Ben bu aşamada kodların açıklamalarını vereyim: edilmelidir. Ancak bu noktada iki hususa özellikle dikTümü mühendislik alanında olmak üzere, ATeşvik kat etmek gerekir: Birincisi, bu yaklaşım sayısal parametrelerin tümüyödülü için başvuran, fakat ödüle uygun görülmeyen bir araştırmacı; B Teşvik ödülüne başvurmak için bilimsel le göz ardı edilmesi anlamı taşımamalı. İkincisi, performansını yeterli görmeyen ve bu nedenle başvur TÜBİTAK ödül başvurularında olduğu gibi, uluslararamamış bir araştırmacı; C 2007 bilim ödülüne layık gö sı uzman listesinin aday tarafından belirlenmesi beklerülmüş olan araştırmacı; D ve E Bu yıl teşvik ödülü ka nen yarar yerine çok yanıltıcı ve tehlikeli sonuçlara da götürebilir. zanan araştırmacılar. Mesleğinde uzun yıllar harcamış, uluslararası etkinBu açıklamalarla birlikte tablodaki verilere bir kez liklere önem vermiş bir kişi çok rahatlıkla kendisi için daha göz atılması bilimsel değerlendirmelerde deneyim sahibi çevrede kuşku ve üzüntü yaratmalıdır. En Yüksek Bugün TÜBİTAK'ın başında olan yöneKOD Toplam Yayın Toplam Atıf Atıf/Yayın h Faktörü Atıflı 5 tim, tabloda sergilenen verilerin bir anlam taYayının Atıf Sayıları şımadığını düşünmektedir. Hatta geçmişte bu A 26 142 5,46 7 37/21/13/12/12 tür verilerle yapılan değerlendirmelerin yanB 23 87 3,78 6 22/15/10/7/6 lış ve yanıltıcı olduğu iddia edilerek sadece C 23 75 3,26 4 18/15/10/8/4 uluslararası uzmanlardan alınan görüşlere itiD 22 74 3,36 5 19/15/7/6/6 bar edildiği ifade olunmuştur. Sergilenen soE 9 123 13,67 5 78/27/8/5/5 nuçlar bu yeni yaklaşımın yarattığı bir ürünF 321 2690 8,38 24 68/56/50/47/46 dür. NEREDE “ULUSLARARASI” KATKI ŞİMDİ SORMAK GEREKİR Geride kalanların bilim karnelerine bakılarak, bir bilim ödülü sahibi belirlenebilir mi? Daha önemlisi, TÜBİTAK'ın tanımlayıp uyguladığı esaslarda bilim ödülünün “bilime uluslararası düTablo: Seçilen Yedi Bilim İnsanının Bilimsel Verileri Tümü mühendislik alanında olmak üzere, ATeşvik ödülü için başvuran, fakat ödüle uygun zeyde önemli katkıları” yansıtması gerektiği görülmeyen bir araştırmacı; B Teşvik ödülüne başvurmak için bilimsel performansını açıkça belirtilmiştir. yeterli görmeyen ve bu nedenle başvurmamış bir araştırmacı; C 2007 bilim ödülüne layık Bir adayın bilimsel çalışmalarının evrengörülmüş olan araştırmacı; D ve E Bu yıl teşvik ödülü kazanan araştırmacılar. F ve G geçen yıllarda biri mühendislik, diğeri temel bilimler alanlarında bilim ödülü alan ve Tabsel boyuttaki değeri nasıl belirlenecektir? lo'ya sadece kıyaslama düzeyi oluşturabilmek amacı ile eklenen iki araştırmacıdır. Başta, bu denli değerli olduğu düşünülen çalışmaların yayımlanarak ilgili tüm bilim camiasının değerlendirilmesine sunulmuş olması gerekir. uygun rapor yazabilecek ahbaplar bulabilir. Örneğin Daha sonra, bu yayınların bilimsel anlamda kabul ve bendeniz 30 kişilik benzer bir listeyi hemen hazırlayabileceğimi düşünüyorum. Dolayısıyla, bu kanalla elde editakdir görmüş olduğu aldıkları atıflarla belirlenir. Bilime uluslararası düzeyde önemli katkılar eğer bir lecek olumlu raporların ikna edici bilimsel dayanakları kaç yayına sığdırılabilmişse bu yayımların yüzlerce atıf mutlaka aranmalıdır. Sonuçta, Türk bilim tarihinde önemli bir yeri olan almış olmaları beklenmelidir. Eğer, yayın sayısı kabarık ise bunlara toplam olarak binlerce atıf yapılmış olması TÜBİTAK ödüllerinin saygınlığının korunması ve devam ettirilmesi bu ödülü veren kurumun ihmal edemesöz konusudur. Geçen yıllarda yayın/atıf sayılarını birlikte değer yeceği bir görevdir. Bu saygınlığa keyfi olduğu izlenimi lendiren anlamlı bir parametre olarak kabul gören h verebilecek değerlendirmelerle gölge düşürülmemelidir. faktörü'nü tanımlayan Hirsh ilgili makalesinde [3] bu Teşekkür: Yazıda kullanılan verileri hazırlayan meslekfaktörün Nobel Ödülü adayları için 60'ın üstünde, ABD'deki bir öğretim üyesi için de 20 civarında oldu taşlarım Yük. Müh. İlke Pala ve Yard. Doç.Dr. Özlem Karahan'a katkıları için teşekkür ederim. ğunu ifade etmiştir. Kaynaklar Buna karşılık, 2007 bilim ödülünü alan araştırmacı[1] Anon.“Tübitak ödülleri açıklandı” CBT, 1063, 3 Ağustos nın sadece 4 makalesi 4'ün üzerinde atıf alabilmiştir (h 2007. [2] Anon. “Tübitak:Kazananların başarım listesi”, CBT, 1064, 10 faktörü = 4). Oysa F ve G'nin tablodaki verilerden yal Ağustos 2007 [3] Hirsch, J.E., An index to quantify an individual's nız 2006 yılında 20'şer yayın yaptıkları, 199 328 atıf scientific output, http://arvix.org.physics/0508025 G 191 1278 Sadece 2006 Yılı Verileri F 21 328 G 20 199 6,69 19 60/55/41/38/35 15,62 9,95 7 5 9/8/8/8/7/ 8/7/7/6/5/ Referanslar: 1. Ausman, J. “Random thoughts on the life on other planets, traffic fatalities, and how socialized medicine is working worldwide.”, Surgical Neurology, Vol. 68, No: 2, 239241, August 2007. CBT1075/21 26 Ekim 2007 firmalarının eline geçeceği kuşkusunu taşıyorum. Bu uygulamanın getireceği mali yük nedir ve nasıl karşılanacaktır? Hastanelerde başvuru zinciri nasıl çalışacaktır? Üniversitelerin özellikle gelişmiş uzmanlık alanlarındaki yeri kabul edilecek ve korunacak mıdır? Tam gün ile özel hastane zincirleri arasında çaresiz kalmış hekimlerin güvencesi nedir? En önemlisi liyakat sahibi hekimler korunacak mıdır? Ben muayenehanemde kalmayı yeğleyeceğim. Hekimleri hastadan ve bilimden ayırabilmek bu düzeni yönetenlerin elindedir, ama hatırlanmalıdır ki bilim ve sanat erbabının beyinleri de kafataslarının içindedir. Dilerseniz yazımı İbni Sina'nın özdeyişiyle noktalayayım: “Bilim ve sanat takdir edilmediği yerden göçer.” 2. Davis, K., Schoen, C., Guterman, TS, Schoenbaum, SC, Weinbaum, I. “Slowing the growth of U.S. health care expenditures: What are the options?”, prepared for The Commonwealth Fund, Alliance for Health Reform, 2007 Bipartisan Congressional Health Policy Conference. 3. Kanpolat, Y. “Significance of Research”, Research and Publishing in Neurosurgery, ed by Yucel Kanpolat, Acta Neurochirurgica Supplement, 83:15, Springer2002. 4. Moynihan, R. & Cassels, A. “Selling Sickness”, Allen&Unwin, 2005. 5. Moynihan, R. & Cassels, A. “Satılık Hastalıklar”, Hayykitap, 2006. 6. Vizyon 2023 Öngörü Projesi Sağlık ve İlaç Raporu, 2003. TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP