Katalog

GIDA SAĞLIĞI Yiyecek ve içeceklerde sahtekârlıklar dizboyu! İngilizler ki tüketicileri "dikkat kazıklanıyorsunuz", diye uyarıyor, peki biz ne yapacağız? New Scientist bilim dergisi soruyor: Üstün nitelikte bir ürünü ararken, verdiğiniz paranın karşılığını alıp almadığınızı nasıl biliyorsunuz? Mesela satın aldığını. Gerçekten üzerinde yazan Hint pirinci mi? Bal, viski, cin, votka, meyve suları, tereyağ, peynir, et, balık, kahve ve hatta patatese bile hile dolan karışmış. yeni bir DNA iz sürme yöntemi geliştirdi. Bu yöntem sayesinde besin ürünlerinde hile yapanlar hakkında soruşturma başlatıldı. Tohoku Üniversitesi’nden Takeshi Nishio da, uzmanların en beğendikleri pirinç olan Koshihikari pirincinin belirli genetik özelliklere sahip olan bir türünü özenle yetiştirdi. Nishio genetik açıdan üstün özelliklere sahip olan pirincini lisanslı olarak Uonoma çiftçilerine satmayı umuyor ve gelecekte aynı işlemi başka tahıl ve meyvelere de uygulamayı düşünüyor. YÖNTEM ARANIYOR Nishio’nunkine benzer bir yöntem olmadan salt DNA incelemesi belli bir yöreye özgü besinlerin kimliğini saptamaya yeterli olmayabilir. Besin ürünlerinin birçoğu gerekli iklim koşullarının var olduğu başka bölgelerde de yetiştirilebildiğinden, ürünün coğrafik kaynağının belirlenmesi için başka unsurlara da gerek vardır. Belçika’daki Walloon Tarım Araştırma Merkezi uzmanlarından Robert Oger ürüne gelişme süre ize yakın bir mağazadan satın aldığınız basmati pirincine bir göz atın. Bu pirincin etiketinde yazılı üstün niteliklere sahip olup olmadığından emin misiniz? Gerçekten de paketin üzerine iliştirilen resimde gösterildiği gibi, Hindistan’ın o yemyeşil çeltik tarlalarında mı yetiştirilmiş? Büyük bir olasılıkla, hayır. Britanya Besin Ölçütleri Dairesi (FSA) ülkede satışa sunulan basmati pirinçleriyle ilgili DNA araştırması yaptı. Bu araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda katıksız basmati pirinci etiketiyle piyasaya sürülen pirinçlerin yalnızca %54’ünün gerçekten de kuzey Hindistan ve doğu Pakistan’da yetiştirildiğini ortaya koymaktaydı. Kazık: 10 milyon dolar kadar. Gelgelelim, dolandırıcılık kapsamına giren besin ürünleri yalnızca pirinçle İngiltere’de de sınırlı değil. Bal, viski, barlarda satılan cin, votka, meyve suları, tecin ve votkanın % reyağ, peynir, et, balık, kahve ve hatta patatese bi2’si daha ucuz le hile dolan karışmış. içkilerle Besin ürünlerindeki karıştırılıyor. sahtekârlık büyük bir sektöre dönüşmüş durumda. Belli nedenlerden ötürü bunun hangi ölçülere vardırıldığı tam olarak bilinmese de, ani baskınlar ve araştırmalar bu alanda etkin olan suçluların ve bozuk besin üreticilerinin tüketicileri her yıl milyonlarca dolarlık zarara uğrattıklarını ortaya koyuyor. Ancak, dolandırıcıların kendilerini kollamalarında yarar var. Çünkü bilim insanları artık besinlerin tarladan masalarımıza ulaşıncaya dek geçirdikleri süreci kimyasal çözümlemeler, uydu görüntüleme yöntemleri ve DNA incelemeleri gibi çeşitli yöntemlerle inceden inceye araştırıyor. Besin detektifleri AB’nin desteğiyle sorunun çözüme kavuşturulması amacıyla kolları sıvamış durumdalar. S %2 paralarını şerbetçiotuna yatırmak yerine, striknin adlı zehir benzeri maddeler katıyorlardı. Ancak, belki de en beteri, çocukların gönüllerini çelecek şekerleme ve tatlılara kurşun, bakır ve cıva tuzları eklenerek onlara çok daha göz kamaştırıcı bir görünüm kazandırılmasına çalışılmasıydı. Günümüzde besinlerin güvenliği konusunda çok daha sıkı önlemlerin alınmasıyla birlikte, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilecek bu tür hileler de giderek su yüzüne çıkartılıyor. Şimdilerde piyasanın gündemini pahalı marka ürünlerin daha ucuz ürünlerle harmanlanması oluşturuyor. HARMANLAMA MODASI Küresel ticaretin gelişmesi ve insanların Parma salamı, Yunan zeytinyağı ve İskoç viskisi gibi belli yörelere özgü katışıksız ve üstün nitelikli ürünlere büyük paralar harcamayı göze almalarıyla birlikte, özgün ürünün sahtesini oluşturmak da giderek önem kazanıyor. Organik besinlere duyulan gereksinimin beklenmedik düzeyde artması, özellikle de ürünün gerçek kaynağını kanıtlama olanağının bulunmadığı bir ortamda, dolandırıcıların ekmeğine yağ sürüyor. Basmati piİngiltere’de satılan rinciyle ilgili rezagün yüzüne bazı tavukların letin çıkmasından sonvücut ağırlıklarının ra FSA örgütü, polisin suç alanını % 55’i su ile takviye edilmiş. incelerken yararlandığına benzer, İLK YAZILI BELGELER CBT 1036/8 26 Ocak 2007 Besinler üzerinde yapılan hileler konusundaki ilk yazılı belgenin kökleri, Alman kimyacı Fredrick Accum tarafından "Besin Dolandırıcılığı ve Mutfaktaki Zehirler" adlı bir raporun yayımlandığı 1820 yılına uzanıyor. Bu raporda fırıncıların ekmeğin daha beyaz olması için hamura şap ve tebeşir kattıkları, somunun daha ağır gelmesi amacıyla da onları alçı ve talaşa yatırdıkları anlatılmaktaydı. Biracılar ise, %55 ci boyunca gözlemlemek suretiyle bu soruna çözüm getirilebileceğine inanıyor. Besin ürünlerinin coğrafik bir kimlik numarasıyla etiketlenmelerini, böylece tüketicilerin internet sitesinden ürünün hangi yörede yetiştirildiği konusunda bilgi edinebilmelerini amaçlayan Oger, "Bu düşüncenin temelinde besin ürünleri için Google Earth türünde bir kaynak oluşturulması yatıyor," diyor. Fakat bu yöntemlerin hiç biri bir besin ürününün nereden geldiği konusunda kesin bir bilgiye ulaşılmasını sağlamıyor. Kimyasal çözümleme işte bu aşamada devreye giriyor. AB kapsamında yürütülen bir araştırma programı olan TRACE, ürünleri yetiştikleri toprağa dek izlemek amacıyla, 2006 yılının başlarında uygulamaya koyuldu. Her bitki ve hayvanın içinde yetiştiği iklim ve çevre koşullarını içeren kimyasal bir bellek var. Bu