Katalog

BİLİMÖDÜL 35 Genç Buluşçu arasında bir Türk TR35 adı verilen ve Massachussetts Institute of Technology (MIT)'in yayınladığı Technology Review dergisince açılan yarışma sonucu 35 kişiye verilen ödülü kazanan Utkan Demirci, taşınabilir tek kullanımlık, ucuz ve HIV virüsünün kanda çok ucuza ve hızlı bir şekilde sayılmasını sağlıyor. Yenilik hakkında düşünmenin 10 yolu T D r. Utkan Demirci Harvard Tıp Fakültesi’nde HarvardMIT Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Bölümü’nde çalışıyor. Buluşu, mikro ve nano boyutta olan küçük teknolojilerin sağlık alanında uygulamaları açısından çok değerli. Kan sayımı işlemi zengin ülkelerde çok pahalı makinelerde yapılıyor, Demirci ise, kullanıldıktan sonra çöpe atılabilen çok ucuz mikro bir alet yaptı. Demirci, Harvard Üniversitesi'nde uzmanlık alanı olan Mikro teknolojik aletleri kanser, AIDS, doku mühendisliği ve yapay organ üretimi gibi tıptaki poblemlere uygulamak için çalışıyor. Demirci’nin buluşu Technology Review dergisinde şöyle tanıtıldı: Utkan Demirci buluşunun doktorlarca bir kez kullanılıp "atılmasını" istiyor. Bu hızlı, kolay kullanılabilir ve bir kullanımlık cihazı doktorlar HIV enfeksiyonunu izlemek için kandaki CD4 hücrelerinin yoğunluğunu ölçmekte kullanabilecekler. Boyutu bir banka kartı kadar olan bu mikroakışkanlı (microfluidic) cihaz üç dakikadan kısa bir sürede hücre sayısını güvenilir bir biçimde veriyor. Bir kaç yıl içinde pazara çıkabilecek olan test, HIV tehdidi altındaki fakir ülkeler için gerçek bir yaşam kurtarıcısı olabilecek. Demirci, mikroakışkanlar konusundaki deneyimini doktora yaptığı sırada geliştirdi. Tezinin bir parçası olarak küçük bir sıvı haznesine ses dalgaları göndererek saniyede milyonlarca damla fışkırtma yoluyla yarı iletken polimerlerle baskı yapacak bir aygıt geliştirdi. Şimdi de HarvardMIT Division of Health Sciences and Technology (HarvardMIT Sağlık Bilimleri ve Teknolojisi Bölümü) de asistan profesör olarak organ nakli hastaları için yeni organlar büyütmeye çalışan doktorlara yardımcı olmak üzere bu baskı tekniğinin uyarlanması üzerinde çalışmakta. Bir çok doku mühendisi organbiçimli iskeletler inşa ettikten sonra bunların üzerini geleneksel "inkjet" baskı tekniği kullanarak hücreyle kaplar. Ancak bu işlem sırasında hücrelerin çoğu "pişerek" zarar görmektedir. Demirci’nin baskı tekniğinde polimerler hücrelerle yer değiştirilerek her bir damlada sağlam bir hücre yerleştirilebilmektedir. Demirci, bu yöntemin ilk organı inşa etmek üzere bu yıl içinde kullanılabileceğini umud ediyor ve bu alanda en güç görülen insan kalbi ile başlıyor. CBT1036/7 26 Ocak 2007 elektrik mühendisliği alanlarında daha önce edindiği dersleri insan nörobiyolojisi çalışmalarında kullanması gibi). 5. "Kuruluşların ürünleri üzerinde üçüncü tarafların echnology Rewiev dergisinin 1999 yılından bu ya deney yapmalarına izin vermeleri yeniliği yeşertebilir. Anna "en çok yaratıcı görünen ve insan yaşamını ge cak hayret vericidir ki açık bir toplumun verimliliği bazı liştirme olasılığı çok yüksek olan yeni teknoloji" ticari teknologlarca hâlâ değerlendirilemiyor." 6. "Kırılganlık yeniliğin düşmanıdır: Sistemler genel çalışmalarının değerlendirildiği TR35’e; bütün dünyadan 35 yaşın altındaki teknolog ve bilim insanı katılabiliyor. uygulanabilirlikleri ve sağlamlıklarıyla övünebilmelidirAralarında bir Türkün de (Dr. Utkan Demirci) bulunduğu ler." (çok amaçlılık, M.A.) 7. "Gerçek yenilikçiler istediklerimizi karşılamaktan 2006 yılının 35 yenilikçi buluşun sahipleri ve ürünleri Technology Rewiev dergisinin Sep/Oct 2006 sayısında ya mutlu olur: Güçlüklerimize çözüm bulunması ve yerleşik yımlandı. Aşağıda bu dergide yer alan yazılardan da yarar alışkanlıklarımıza geniş seçenekler sunulması". (pazara dulanarak "inovasyonyenilik" kavramına açıklık getirilmeye yarlılık M.A) 8. "Yenilikçiler bazen bizim gerçek gereksinimlerimiz ve bunun yalnızca girişimcilerin gayreti ve rastlantı ile olamayacağını göstermeye çalışan bir derleme sunulmaktadır. konusundaki bilinçsizliğimizden şaşkınlık duyabilir, (biÜlkemizde de sıkça duymaya başladığımız inovasyonyeni zim) sorun olarak gördüklerimiz ise gerçekte sorun olmayalik kavramınıyla ilgili aşırı popülist tanım ve yaklaşımlara bilir." (gerçek gereksinimlerin önceden belirlenebilmesi girmeden yapılabilecek en özlü tanım "yenilikçi düşünce M.A) 9. "Başarılı bir yenilikçi, ekonomistlerin ağyapı dışsalnin pazara sunulması" olabilir. Ancak bu basit tanımın arkasında olanlar o denli kolay değil. Peter Drucker’in de lığı (network externalities) olarak tanımladıkları ‘ilk kulyişiyle "Yönetimler çoğunlukla yaratıcılık, sezgi ve şansa lanıcı dışındakilerin yararlanmaları’ gibi bir yaklaşımla hadayalı bir sürece güvenerek nasıl plan yapabilirler? [...] reket etmez (bir faks makinesinin yararının ilk kullanıcıya her ne kadar bazı yenilikler bir dehanın parlaması sonucu yararının sınırlı olmasına karşın kullanıcı sayısı arttıkça değerinin de artması gibi). Yenilikçi ise de, çoğunluğu ve özellikle en başarılı esas olarak tümüyle "faydacı" bir TR35 teknoloji yarışmaolanları bilinçle ve önceden tasarlanan yeyaklaşımla şu soruyu sormalıdır: Yenilik fırsatı araştırmaları sonucu doğar. sını kazanan genç teknilik şu anda birisine yararlı olacak Bunlara da az rastlanır (The Discipline of nologlar ne düşünüyor? mıdır?" Innovation, 1985)." 35 yenilikten 8’i biyotek10. Birçok yenilikçi dünyayı daGerçekte yenilik yaratma, "bir sorunu ha iyi yapmak istediklerinden teknoloji, 7’si nanoteknoloçözmek için farklı ne yapılabilir" sorusunun nolog oluyor. 2006 yılının "Humanisorulduğu bir problem çözme sürecidir. Daji, 5’er tanesi internet ve tarian of the Year" ödülünü kazanan ha kapsamlı bir tanımla yenilik; "... yeni bir yazılım, 4’ü donanım, 3’ü araştırmacının söylediği gibi, "çok uygulama veya süreci başlatma, yeni bir enerji, 2’si telekom ve üst düzeyde bir araştırma yapıyor ürün veya hizmet geliştirme veya ürün ve 1’i ulaştırma alanlarında olabilirsiniz, fakat günün sonunda hizmetlerin aktarımını da içerecek biçimde bu insanlığa bir yarar sağlamalı." kurum içi veya kurumlar arası yeni bir yöngerçekleştirilmiş; düntem uyarlama sürecidir..." yadaki teknolojik geliBAŞARILI PROJELER Firma, kent, bölge ve ulusal düzeyde sisşim eğilimi bu sonuçlar2006 TR35 sonuçları arasında; tem boyutuyla hemen bütün ülkelerin kaldan da izlenebilir. erimeden çalışabilen ultrahızlı bilkınma faaliyetlerinde yerini alan yenilik gisayar yongası, elektronik deri, cep kavramının son on yıl içinde başarılı uygulamalarının kamu sektöründe de görülmeye başladığını söyleyerek sözü telefonu güvenliğinin sağlanması, hamileler için otomobil TR35 tarafından seçilen başarılı yeniliklerin sahiplerince güvenliği, nano kablo, beyin sinyallerinin çözümü, dünyanın en küçük kaynak demiri, 3D görüntüde yüksek yenilik üzerine söylenenlere bırakalım. Yenilik (inovasyon) hakkında düşünmenin 10 yolu (*) çözünürlük, enerji tasarrufu sağlayıp yaşamı kolaylaş1. "Başarılı yenilikçiler en çok başarısız olmaktan çe tıracak basit teknolojili soba ve tek kullanımlık, ucuz ve kinmeyenlerdir. Ya da başka bir deyişle, yenilik yapanların HIV virüsünün saldırdığı beyaz kan hücrelerinin çok ucuza başarıyı tekrarlayamamaktan korkmadıklarını söylemek ve hızlı bir şekilde Afrika’da bir dağın tepesinde bile doğru değildir. Ancak önemli olan bu korkunun engelleyi sayılabilmesini sağlayan bir alet (Dr. Utkan Demirci), bir kaç örnek yalnızca. İki önemli nokta; birincisi toplam 35 ci değil sizi ileriye taşımasıdır." 2. Birçok yenilikçi başarısız olunabileceğini takdir yenilikten 21’i üniversite, kamu veya özel araştırma eder. TR35’te ödül kazanan bir yenilikçinin ifadesi ile "ba laboratuvarlarında geliştirilmiş (bilgi girdisi ve destek sağşarısız olabilecek bir teknoloji üzerinde çalışmıyorsanız, bu lanmadan ve ortam oluşturulmadan katma değeri yüksek sınırları yeterince zorlamadığınız anlamına gelir. Bir tek yenilik gerçekleştirilmesi olanaksızdır.) İkincisi, 35 noloji başarısız olsa bile onu arka cebinize koyun ve bir yenilikten 8’i biyoteknoloji, 7’si nanoteknoloji, 5’er tanesi başka amaç için kullanın." (aslında 1. ve 2’de ifade edil internet ve yazılım, 4’ü donanım, 3’ü enerji, 2’si telekom ve 1’i ulaştırma alanlarında gerçekleştirilmiş (dünyadaki mek istenen "öğrenme"dir. M.A.) 3. Yenilikçilerin genelde kabul ettikleri bir nokta, "ye teknolojik gelişim eğilimi bu sonuçlardan da izlenebilir). Son söz olarak, TR35 2007 için son başvuru tarihinin nilikte problem ve soruların, çerçeveleyici kaynak" olduğudur. Zor sorular heyecan vericidir. Örneğin, "bilinçlilik 1 Mart 2007 olduğunu ve http://www.technologynedir?" ya da "anılarımızı nasıl depolarız?" gibi problemler review.com/TR35 adresinden ayrıntılı bilgi edinebileceküzerinde ne kadar çalışılırsa çalışılsın yine de yeterince lerini bildirir, ülkemizin yaratıcı beyinlerine kolay gelsin diyoruz. Ayrıca yenilikçilere açık ve ödüllü "Lemerson – açıklığa ulaşılamayabilir." 4. "Yenilikçiler farklı disiplinlerden esinlenebilir." (ör MIT Program"ı ile ilgili bilgiye http://mit.edu/invent/aneğin; ödül kazanan bir başka yenilikçinin bilişim ve prize.html adresinden erişilebilir. Müfit Akyos Endüstri Mühendisi. Teknoloji Yönetimi Danışmanı mufita@ttnet.net.tr