Katalog

ASTRONOMİ Eylül ayı gök cisimleri günlüğü 7’sinde parçalı ay tutulması, 22’sinde halkalı güneş tutulması, 23’ünde güneş sonbahar noktasında... Hasan H. Esenoğlu, Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri ve Assist. (esenoglu@istanbul.edu.tr) Toplantı: 28 Ağustos1 Eylül tarihleri arasında İstanbul Kültür Üniversitesi’nde astronomi toplantıları var, geniş bilgi http://fenedebiyat.iku.edu.tr/uak2006/ adresinde yer alıyor. Gök cisimleri günlüğü: 6 Eylül gece saat 01’de Neptün Ay’ın 3 derece kuzeyinde. 19’unda sabah saat 06’da Satürn Ay’ın 2 derece güneyinde. 26’sında Jüpiter Ay’ın 5 derece kuzeyinde. İki tutulma olayı: 7 Eylül’de Parçalı Ay tutulması olayı gerçeklenecek ve Türkiye’den ve Avrupa’dan 19:4224:00 saatleri arasında izlenebilir. Ayrıca, 22 Eylül 11:4017:10 saatleri arasında Halkalı Güneş tutulması olayı gerçeklenecek… ülkemizden görülememesine rağmen internet ve görsel medyadan olay izlenebilir… Aylık gökbilim takvimi: Eylül boyunca Ay’ın evreleri resimde verildi. Yeniayilk ve son dördündolunay evrelere ulaşma saatleri de belirtildi. Resimden uygun gözlem geceleri seçiminde yararlanılabilinir… Ay, 8 Eylül saat 06’da Yer’e en yakın ve 22 Eylül saat 08’de en uzak konumda bulunacak. Gök atlası 15 Eylül saat 22:00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu sanal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırmak uzayı kavramada yararlı olur. Hareketli cisimlerin (yapay uydular dahil) gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilirde… Bu işlevler için gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırılarak bakılmalı… EYLÜL AYINDA GEZEGENLER Jüpiter, ay boyunca akşamları yaklaşık 1 saat süreliğine ufuktan 18 derece kadar yüksekte güneybatıda Terazi (Libra) takım yıldızında görülecek. Gezegenin parlaklığı –1.8 kadir. Satürn, ay boyunca sabahları yaklaşık 1,5 saat süreliğine ufuktan 28 derece yüksekte doğuda Aslan (Leo) takım yıldızında görülecek. Sönük izlenecek gezegenin parlaklığı da +0.5 kadir. Uranüs, ay boyunca akşam saatlerinden itibaren gece ve sabah saatlerine kadar 9 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +5.7 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan 41 derece yüksekte güneyde Kova (Aquarius) takım yıldızında yer alacak. Aquarius, Latince kökenli dillerde „su" anlamında ki Kova ismi de bunu anımsatmakta… bir de özellikle yaz aylarında sık kullandığımız su havuzu anlamında okunuşu ile „akkua park" da böyle olmalı… Neptün de ay boyunca akşam gece ve sonrasında 7 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilecek. +7.8 kadir parlaklıklı oldukça sönük gezegen ufuktan 33 derece kadar yüksekte güneyde Oğlak (Capricornus) takım yıldızında bulunacak. Neptün isim olarak ta kullanılabiliyor… Sonbahar ekinoksu: Güneş 23 Eylül sabah Akşam Jüpiter Uranüs Neptün Gece Uranüs Satürn Neptün Sabah Neptün Uranüs GÜNCEL Mars’ın Yer’e yaklaşmasını içeren iletiler konusunda uyarı ve bilgilendirmeye http://www.tug.tubitak.gov.tr/haber/HazKas05.html adresinden ulaşılabilir. 29 Mart Tam Güneş tutulmasını cep telefonu kamerası ve benzerleri ile çekenler resimlerinde Güneş’in hemen altında gördükleri ikinci parlak cisim birinci cismin yansıması... kalın camlı taşıtlarda da tanık olunan olay kullanılan kalın merceğin ürünü… tutulma süresince çok parlak ikinci bir gök cismi gerçekte görülmedi… Ay’a gidilmediği ve çekimlerin stüdyodan yapıldığı haberleri dolaşmakta… NASA’nın bugünkü ileri misyonu geçmişte Ay’a gitmek dahil daha pek çok başarılı deneyleri gerektirir. bir yanıt olarak bu alt yapıyı düşünmek bile yeterli olmalı… Günün astronomi resmi http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ adresinden günlük olarak izlenebilir… 2006 yılı gök olayları yıllığına saat 07:03’te Sonbahar noktasında yer alacak, ilerleyen günlerde günler kısalmaya geceler uzamaya başlayacak. İzlenim: İlettikleri sorulara ek olarak ziyarete de gelen sevgili okurların gök olaylarını canlandırmada zorluk yaşadıklarını izledim; doğayı ve mekaniğini anlamanın pratik yolu basitten sürekli gözlem yapmalarını ve nedenini hep sorgulamalarını öneririm… Örneğin bu işe "Ay’ın neden hep aynı yüzünü görürüz" gibi bir ilk adım ile başlayabilirler… bu uğraşılarda bulunacak yanıtların kitap bilgisi ile de örtüşmesi bilim tadında olmalı… CBT 1015 / 8 1 Eylül 2006