Katalog

ROBOT TEKNOLOJİSİ Dünya futbol şampiyonu, robot futbol takımına karşı... Robotlar dünyasında artık futbolcu robotlar da var. RoboCup adlı büyük bir organizasyonda robotlarla futbol karşılaşmaları yapılıyor. Bilim adamlarının hedefi 2050 yılında, dünya futbol şampiyonu alan takıma karşı başarıyla oynayabilecek bir robot futbol takımı yaratmak. utbolun toplumlar üzerinde inanılmaz bir etkisi var. Futbol sıradan bir spor karşılaşması değil. Başka hiçbir spor dalı futbol kadar popüler olmadı. Düşünün başka hangi spor, her hafta milyonlarca insanı bu kadar çok sevindiriyor ya da üzebiliyor? Futbola yakın ilk oyunların İsa’dan önceki yıllara kadar uzandığı bilinir. Ancak dünya gerçek futbol karşılaşmasıyla ilk olarak 14.yy İngiltere’sinde tanıştı. 19.yy’da ilk kuralların yaratılması ve ilk futbol kulübünün kurulmasından sonra, futbol Avrupa’da hızla yayıldı. Ve bildiğiniz gibi 20.yy’ın başında da ülkemize geldi. Çocuklara ve Bugün futbolla hiç ilgilengençlere meyenler ya da ilgilenmiyormuş gibi görünenler bile ulusal yönelik maçları ucundan da olsa takip RoboCup ediyor. Futbol artık tüm dünyada neredeyse yediden yetmiJunior’la şe herkesin ilgi alanında, hatta 20.00040.000 bilim insanlarının bile. Uluslararası bilimsel çabaçocuk larla önce futbol oynayan roilgileniyor. botlar geliştirildi. Ardından roAmaç yeni bot futbol ligleri kuruldu ve maçlar yapılmaya başlandı. Biteknolojilerin lim insanlarının önünde şimdi geliştirilmesi. çok daha iddialı bir hedef var. 2050 yılında dünya futbol şampiyonluğunu elde eden takımla doksan dakika mücadele edip kazanacak bir robot futbol takımı yaratmak. F doğrudan doğruya meslektaşlarıyla test etme ve ortak gelişmeler yapma olanağını buluyorlar. Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan RoboCup Federasyonu’na 40 ülkeden yaklaşık olarak 4000 araştırmacı üye. BEŞ FARKLI KATEGORİDE RoboCup 2006 Şampiyonası 14 20 Haziran tarihleri arasında Almanya’nın Bremen kentinde gerçekleştiriliyor. Karşılaşmalar beş farklı kategoride yapılmakta.: Simülasyon Ligi, Küçük Ayak Ligi, Orta Ayak Ligi, Dört Ayak Ligi ve İnsanrobot Ligi. Bu yıl ülkemizden Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü katıldı RoboCup yarışmasına ve dört ayak liginde çeyrek finale yükseldi. (Biz dergiyi hazırlarken ekip finali oynamak istediğini söylüyordu). Kendilerine Yunan mitolojisinde yer altı tanrısı Hades’in köpeklerinin adı olan "Cerberus" adını veren Türk ekibinin, Sony Aibo Ers7 robot köpekleri ilk maçta 61 yenilmişti. Fakat ilk maç 40 kişilik bir ekiple çalışan Microsoft Hellhounds’a karşı yapan Prof. H. Levent Akın’ın ekibi bu takıma ilk golü atarak büyük bir başarı sağlamış oldu aslında. Daha sonra Japonya ile 00 berabere kalın Türk robot ekibi son maçta İran’ı 53 yenerek, ilk 16 takım arasına girdi. Ekip son olarak Hamburg takımını 41 yenerek çeyrek finale yükseldi. Futbolcu robotlarla büyük futbol organizasyonları gerçekleştiriliyor ve robot gelişiminde önemli adımlar atılmış olsa da bilim insanlarının önünde henüz uzun bir yol var. Örneğin insan biçimindeki futbol robotu şimdilik sadece yürüyebiliyor. Normal futbolcular gibi koşamıyor ve daha birçok zorlu hareketi yerine getirememekte. Araştırmacılar 2050 yılı için belirledikleri hedefleri yerine getirebilmek için atölyeler ve sempozyumlar düzenliyorlar. Hiroaki Kitano, hedefe ulaşmak için bilim adamları arasındaki iletişimin önemini vurgularken robotlar arasındaki iletişimin de çok önemli olduğunu söylüyor. Robotlar kendi durumları kadar diğer oyuncuların pozisyonlarını da algılamak zorundalar. Sonuçta zayıflıklarından yararlanacak rakipler var, bu da araştırmacıların işini zorlaştırmakta. Bu rakip ya da düşman, bir futbolcu olabileceği gibi bir yangın da olabilir. Böyle dinamik bir biçimde değişen durumlar için en iyi ekip davranışını bulmak hiç de kolay değil. 4 BİN BİLİM ADAMI RoboCup öte yandan küresel eğitim programı için de muazzam bir potansiyel. RoboCup’la dünya genelinde 30004000 bilim adamı uğraşıyor. Ve çocuklara ve gençlere yönelik RoboCup Junior’la 20.00040.000 çocuk ilgileniyor. Kitano bu eğitim potansiyelinin özellikle de gelişmekte olan ülkelerdeki insanların geleceğinde önemli bir etkisi olacağına inanıyor. RoboCup projesinde amaç yeni teknolojilerin geliştirilmesi ama, şimdilik daha çok halihazırdaki teknolojik platformlardan yararlanılmakta. Mesela silisyum çip, CCD kamera, merkezi CPU gibi temel teknolojiler kullanılıyor. RoboCup araştırmacıları programlamada yeni yöntemler, bilgisayarların ve mekanik objelerin birleştirilmesinde yeni yöntemler geliştiriyorlar. Tabii bunun dışında, ATP (Adenosintriphosphat/adenosintrifosfat) ya da enerji ihtiyacını karşılayan ve yapay kasların üretimine izin veren kimyasal reaksiyonlar veyahut da protein yüzeyler gibi tamamen yeni teknolojiler de geliştirilmekte. Bu açılardan bakıldığında robot teknolojisi gelecekte daha çok biyolojiye yönelebilir. Araştırmacılar önümüzdeki on yıl içinde on bir robotluk ekipleri bir basketbol sahası büyüklüğündeki bir alan üzerinde karşı karşıya getirebileceklerine inanıyorlar. İnsan biçimindeki robotların ise beşli veya yedili ekipler halinde şimdikinden daha hızlı yürüyerek hatta koşarak veya zıplayarak yarışabilecekleri tahmin edilmekte. Robotlar bu zor hareketleri başardıklarında sadece iyi birer futbolcu olmakla kalmayıp, örneğin felaket bölgelerinde insanların yaşamlarını da kurtaracak. Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede İLK FİKRİN DOĞUŞU Robotlara futbol oynatma fikri ilk olarak 1992 yılında hem Alan Mackworth tarafından "On Seeing Robots" adlı makalede ele alınmış hem de Japonya’da bir yapay zekâ konferansında gündeme gelmişti. Konferansın ardından, futbol robotları üzerine araştırmalar başladı ve Minoru Asada, Yasuo Kuniyoshi ve Hiroaki Kitano gibi Japon araştırmacılar bir yıl sonra Jligi adlı bir robot yarışması düzenlediler. Elbette ki RoboCup projesinin amacı robotlara futbol oynatmakla sınırlı değil. RoboCup, "yapay zekâ" ve "otonom robotlar" alanındaki araştırmaları teşvik eden uluslararası bir inisiyatif. Robot futbolu, üzerindeki sonuçların farklı disiplinler tarafından doğrudan doğruya karşılaştırılabilen standart problem olarak kullanılmakta. Bu şekilde araştırmacılar, elde edilen sonuçları CBT 1051/22 23 Haziran 2006