Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Maddenin atomik teorisini geliştiren İngiliz kimyacı (resimdeki) Francis Ford Coppola’nın bir filmi. 2. Doğuştan meme ucu yokluğu Roma sanatında tapınak ya da mezarlarda kutsal eşyanın konulduğu küçük niş. 3. Yılan Denizbademi ortak adıyla bilinen yumuşakçaların cins adı Kaz Dağları’nın mitolojik dönemlerdeki adı. 4. Erdişi, hünsa Sudan’da yaşayan ve Kurdufan dillerinden birini konuşan halkların tümü. 5. Amerika, Avustralya ve Okyanusya’nın sıcak bölgelerinde yetişen tırmanıcı otsu bitki Roma’nın eski adı Bir tahıl ölçeği. 6. Kolayca yutulabilmesi için küçük toparlak durumuna getirilmiş ilaç Öğreti. 7. Mihrak İş göremez durumda olan “... Görür” (deprembilimci profesör). 8. Yılmaz Erdoğan’ın bir filmi Alaz Belirli bir işi yerine getirmek için manyetizma ile kendisine çeşitli işler yaptırılabilen otomatik araç. 9. Bir sayı İçinde maden eritilen kap Eksiksiz, bütün Kalıtımın maddi temeli sayılan asit türü. 10. Mikroskop camı Lantanın simgesi İran’da kutsal nitelikli bir kent Futbolda gol pası anlamında kullanılan sözcük. 11. İşitme taşı Bir meyve “... Öyle Bir Şey” (Erol Evgin’in şarkısı). 12. Afrika’da bir ırmak Efor Bir tür tabanca Spielberg’in bir bilimkurgu filmi. 13. 1912 yılında batan transatlantik Sodyumun simgesi Emile Zola’nın bir romanı Bir haber ajansı. 14. Delta Çoban Hasan Sabbah’ın kalesi. 15. Kabile bölümü Atatürk’ün doğduğu kent Öküz yemliği. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Mantar gibi ilkel bitkilerde dişi cinslik hücresi Üç kez yinelenince bir Meksika dansının adını oluşturan hece. 2. Bir şeyin en yüksek ve sivri noktası Özellikleri bakımından silisyumla kalaya yaklaşan, parlak beyaz renkli, basit element. 3. Azot elementinin eski simgesi Nabokov’un bir romanı. 4. Tropik bölgelerde yetişen, bazı erguvangillerden çıkarılan ve cila yapmakta kullanılan bir çeşit reçine Azeri çalgısı. 5. Ad belirtilerek yapılan. 6. Elektrik birimine adı verilmiş olan, buhar makinesini geliştiren İskoçyalı mühendis Dogma, inak. 7. Denizayısı Anlam Ceviz ya da badem içi. 8. “Sir Frederick ...” (Uranus gezegenini keşfeden, Alman asıllı İngiliz gökbilimci) Anasına düşkün çocuk. 9. Hollanda’nın plaka işareti Bir tür bağımsızlığı olan büyük il Britannica Ansiklopedisi’ni simgeleyen harfler Cezayir’de bir ırmak. 10. Cisimleri çift gösteren görme bozukluğu Lenf. 11. Duygu Filgillerden, dördüncü zamanda Avrupa ve Asya’da yaşamış olan, şimdi ancak fosili bulunan iri, kıllı hayvan Hintİran dil ailesinden olan kimse. 12. Din işlerini devlet işlerine karıştırmayan Muğla’nın bir ilçesi Namuslu. 13. Lif Ses birimi Mihracı karısı. 14. Eski İskandinav mitolojisinde, baştanrı Bir vergi türü Çanakkale’nin bir ilçesi. 15. Mezopotamya’nın fırtına, savaş ve ay tanrısı Sih dininin kurucusu. 16. Artı ve eksi gerçek sayılarla, bunların yerini tutan harfler yardımıyla nicelikler arasında genel bağlantılar kuran matematik kolu Protein sentezine yardımcı olan asit türü İnleme. 17. Bir işaret sıfatı Bir amino grubu ile bir karboksil grubu taşıyan, proteinlerin temel taşı olan organik bileşik Bir yüzey ölçüsü birimi, 18. Hastalıklı, sakat Eski dilde “azıdişi” Meslek Divit, yazı hokkası. 19. Harman döküntüsü “Jacques Yves ...” (derinlere dalmayı sağlayan skübayı bulan, Fransız okyanusbilimci). 20. Yerfıstığı Vietnam takviminde yılbaşı Türkiye’nin plaka işareti. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1A Y K U T B A R K A A T E L İ İ MA 2 L O İ R E NEOL İ T İ K L AGAR 3BM A T MO S F E R K K A V A R A 4Ü R Ü N İ İ F U UMA Y L L U A A P İ S 5M A S İ D E A L L D E C AME RON 6 İ TUV A LU AED İ CUL A EN 7N E T AS RAS İ ZA L E ARE 8 K A A N MU N E N R N A L M F 9O L T O N OMA T O P E A L AMU T 10 K E E V E T L A T A AR I BE Y İ 11 Ü M İ T P E L İ T L E T EZ 12 L S AD L A T S İ T A RE 13 E M A N E T V İ R Ü S Y ÖN 14 R U ODAK KENAN LO 15 MA L E R A ME T İ L EN ilginç SORULAR Su kaynatılınca daha hızlı dolar mı? 1019.sayıdaki "İlginç Sorular" sayfasındaki "Su kaynatıldıktan sonra daha kolay donar. Niçin?" sorusuna Prof. Dr. Hayri Yalçın’ın yanıtı: Bilim Teknoloji Dergisinin 29 Eylül 2006 tarihli sayısının "İlginç Sorular" sayfasında yayınlanmış bulunan " Su kaynatıldıktan sonra daha kolay donar, niçin?" sorusuna Jonathan Katz tarafından verilen yanıtın tam doğru olmadığı kanısındayım. Şöyle ki, Katz tarafından yapılan açıklamada, kaynatılmış suyun daha kolay donması, "çözeltilerin donma noktasının çözücülerden daha düşük olması" kuralına dayandırılmıştır. Kuşkusuz bu kural doğrudur ve su kaynatılmakla içinde bulunan bazı mineral maddeler katı halde ayrıldığı için kaynatılmış suyun donma noktası (daha az mineral madde içerdiği için) normal sudan daha yüksektir. Ancak bu fark pratikte deneysel olarak ölçülemeyecek kadar küçüktür. Eğer kaynamadaki gecikmenin nedeni gerçekten bu şekilde olsaydı, her iki suyun donmaları arasındaki fark gözlenemeyecek kadar az olurdu. Kaynatılmış suyun daha çabuk donmasının gerçek nedeni, su moleküllerinin sıvı halden katı hale geçiş sırasında meydana gelen kristalizasyon mekanizması ile açıklanabilir. Su molekül yapısı itibariyle benzeri olmayan bir bileşiktir. Su molekülleri HOH şeklinde düz bir hat biçiminde olmayıp, hidrojen bağları arasında 105°’lik bir açı bulunur. Bu durum suya kuvvetli bir dipol özellik kazandırır. Yani su molekülleri bir ucu (+), diğer ucu () olan iki kutupludur. Doğal sular içinde daima çözünmüş olarak oksijen, azot ve karbon dioksit gazları bulunur. Bu gazlar su moleküllerinin negatif veya pozitif yük taşıyan uçlarına elektriksel olarak bağlı haldedir. Kaynatılmış suda ise, gazlar uçtuğu için böyle bir durum söz konusu değildir. Bu açıklamalardan şu sonuca varılabilir: İçerisinde çözünmüş gaz bulunan bir suyun donması için öncelikle su moleküllerine elektriksel olarak bağlı bulunan gaz moleküllerinin sökülmesi gerekir. Aksi halde kristal yapı oluşamaz. Su molekülleri sıvı halde iken, yine polar etki nedeniyle birbirlerine yakın olarak hareket ederler. Kristalleşme sırasında hacim genişlemesi olur. (Suyun yoğunluğu 1 g/cm3 iken, buzun yoğunluğu 0,92 g/cm3 dür.) Buz kristali yapısı içinde başka bir element bulunamaz. Dolayısıyla su içinde bulunan gazların kristal yapının dışına atılması için önemli büyüklükte bir enerjiye gerek duyulur. Kaynatılmış suda gazlar tamamen uçtuğu için böyle bir olay söz konusu olmaz. Kaynatılmış suyun donmasının daha kolay olmasının asıl nedeni budur. Prof. Dr. Hayri Yalçın Halüsinasyon deneyimleri Soru: İnsanlar halüsinasyon gördüklerinde beyinlerinde ne olur? Yanıt: Stres, yüksek ateş, hastalık, veya uykusuzluk halüsinasyonları tetikler. Duyusal aldatma olarak bilinen halüsinasyon, bir insanın orada olmayan bir şeyi görmesi, işitmesi, hissetmesi, kokusunu veya tadını almasıdır. Genel nedeni anormal kimyasal reaksiyonlardır. Bu reaksiyonları, beynin bazı bölgelerini faal hale getirerek normal işlevlerini bozan yanlış ateşlenmiş nöronlar veya ilaçlar tetikler. Halüsinasyonların doğası tam olarak bilinmiyor. Ancak yine de bu konuda bazı bilgilere sahibiz: Görsel halüsinasyonlarda yabancı kimyasal maddeler (ilaçlar veya başıboş gezen nörotransmiterler) optik sinir ve oksipital lob (kafanın arkasındaki lob) arasındaki sinapslara girer. Burası beynin görsel bilgiyi işlemden geçirdiği bölgedir. Hatalı sinyal beyne eriştiği zaman oksipital lob faal hale gelir ve görsel halüsinasyon başlar. Aynı süreç koku alma, tat alma (temporal lobşakak lobları) ve dokunma (parietal lobçeper lobu) için de geçerlidir. George Washington Üniversitesi’nden psikiyatrı profesörü Michael Golder, Bir insan 72 saat uykusuz kalırsa, LSD alan bir kişi gibi halüsinasyonlar görmeye başlar" diyor. d ü ş ü n BUL ANASTAS Bulmacalar konusunu kendi aramızda tartışırken, dostum Musa Ataç, bulmacaların tek çözümlü olmasının ana kural olması gerekirken, bulmaca üretenlerin bulmacalarını tek çözümlü kılmak için kimi sayıların asal olması ya da tam kare olması koşuluna sığınarak tek çözümlülüğü sağlamaya yeltenmelerini onaylamadığını söylüyordu. Aslında haksız değildi; ama amacının bana taş atmak olduğunun da farkındaydım. Bir de (haklı olmadığını düşündüğüm) bulmacalarda sayıların tersten okunan (Palindromik) değerlerini kullanma yöntemlerine de karşı çıkıyordu. Ansiklopedide, "palindromos" sözcüğünün "tersinden okunduğunda değişmeyen mısralar ya da sözcükler" olduğunu belirttiğini okumuş; bunun sayılar için kullanılmayacağını söylemekteydi. Ben de Musa'nın, koşulsuz olarak TEK ÇÖZÜMLÜ olan fakat ona inat, tümüyle palindomik olan bir bulmaca hazırladım. Her teriminin tersi, başka terimine eşit olan toplama işlemi: ANASTAS + KÜÇÜK + MUM&MUM = SATSANA SORU: Sözcüklerdeki harflarin ve"&" işaretinin birer rakamın yerine kullanıldığı bu toplama işleminde, MUSA ATAÇ sözcüklerinin sayısal karşılıkları nedir? Düzenleyen: Necah Büyükdura 1020.sayıdaki "KÖTÜ HABER" isimli bilmecenin yanıtı: BEKİR = 6C9E7 GÜLER: 8F4C7 Bilmeceyi doğru çözenler: Sebahattin BektaşSamsun, Süleyman ÇevikerYalıkavak CBT 1022/ 23 20 Ekim 2006