Katalog

gencbilimci@hotmail.com Neden, niçin, nasıl? ZIPLAYAN HAVA GEREKEN MALZEME: Bir balon, tenis topu, plastik bir top... Balonu şişirin ve ağzını bağlayın. Balonu elinize yere doğru iterek ileri atın. Diğer topları da yere vurdurarak ileri doğru atın. NELER OLUYOR? İçi havayla dolu olan toplar bir yüzeye hızla temas ettiklerinde zıplayarak bir başka yöne doğru hareket ederler. Yani esnektirler. NEDEN? Balon esnek bir malzemeden yapılmıştır. Siz balonun şişirirken, hava moleküllerini elastik bir malzemenin içine hapsetmiş oldunuz. Üflemeyi sürdürüp daha çok şişirdikçe, hava molekülleri giderek daha çok sıkışır. Hatta balona vurduğunuzda moleküllerin direncini hissedebilirsiniz. Hava, içine hapsedildiği malzemenin özelliklerine uyum sağlar. Böylece balon, siz onu yere attığınızda esnekliği sayesinde bir başka yöne doğru zıplayacaktır. Eğer balonunuz kum ile dolu olsaydı bu olamayacaktı. Toplarımızın hava ile doldurulmasının nedeni budur. Toplar havanın esnekliği sayesinde zıplar. Uzamayan kıllar Hiç dikkat ettiniz mi, vücudumuzdaki bazı kıllar belirli bir boya geldikten sonra uzamaz. Oysa, kıllarımız cansızdır ve ne zaman uzayıp ne zaman durmaları gerektiğini bilemezler. S açlarımız ya da vücudumuzdaki bazı kıllar uzayarak hem vücudumuzu güneş ışınlarından korur, hem de vücut ısımızın dengelenmesine yardımcı olurlar. Ama, vücudumuzdaki bütün kıllar aynı hızla uzamaz. Mesela bacaklarımız, ya da kollarımızdaki kıllar ancak belirli bir boya gelinceye kadar uzarlar. Ardından uzama durur. Sizce, bir kılın ne kadar uzayacağına nasıl karar verilir? FOLİKÜLLER Bir kılın uzayıp uzamayacağına foliküller karar verir. Bunları, birer kıl yapma makinesi olarak tanımlamak pek de yanlış olmayacaktır. Foliküllerimiz ya çalışırlar ya da uyurlar. Çalışan foliküller “keratin” denilen bir protein üretir ve onu ölü hücrelerden oluşmuş bir kılıfın içinde saklarlar. Bu kılıfların içindekiler kıldır. Eğer, kökten üretime devam edilirse, kıl, içinde bulunduğu kılıfı delerek dışarı çıkar ve uzamaya başlar. Bir süre sonra da dökülür. Bu da o folikülün küçülerek kıl üretmeyi durdurduğu yani uykuya geçtiği anlamına gelir. Dökülme nedeni sadece uyku dönemiyle ilgili değildir. Kimi zaman alttan gelen yeni bir kılın itmesi nedeniyle de dökülebilir. DüşünEğlen 1. Etobur bitkilerin en ünlüsü a. Devedikeni b. Yılanyastığı c. Sinekkapan 2. Bugüne kadar Ay yüzeyinde yürüyen insan sayısı a. 3 b. 12 c. 22 3. Rasgele Erişimli Bellek bilgisayar dilinde nasıl yazılır? a. ROM b. REM c. RAM 4. Dünyanın en büyük adası a. Madagaskar b. Grönland c. Yeni Gine GEÇEN SAYININ ÇÖZÜMÜ: 1b, 2c, 3a, 4a OKYANUS TABANI Biliyor musunuz? İLK PUSULA CBT 1022/ 22 20 Ekim 2006 Çinlilerin milattan sonra 100200 yılları civarında pusula kullandıkları bilinmektedir. Mıknatıslı bir mineral taşının Kuzey ve Güney yönlerini gösterdiğini keşfetmişler ve bunu günlük hayatta kullanıyorlardı. Avrupa ise, mıknatıslı pusulayla ancak 1000 yıl sonra tanışabildi. Okyanusların tabanında çok sayıda girinti ve çıkıntı bulunur. Tıpkı yeryüzünde olduğu gibi dağlar, tepeler, vadiler ve çukurlar vardır. Hatta yeryüzünün en yüksek tepesi Everest’ten daha derin çukurlar bile vardır. Derinliklere indikçe gün ışığı azaldığından, suyun yüzeyinden oldukça farklı canlı türleri ve yaşam ortamlarıyla karşılaşılmıştır. Bugüne kadar bulunmuş en derin çukur Pasifik Okyanusu’nda, deniz seviyesinin 11.033 metre altında olan Mariana Çukuru’dur. Böyle derin çukurlar kıtasal levhaların birbirlerinin altına doğru uzandıkları yerlerde oluşur. Dünyanın en uzun sıradağı ise Atlas Okyanusu’nda bulunan OrtaAtlantik Sırtı’dır. Okyanusların altındaki dünyanın araştırılması için özel yapılmış denizaltılardan ve ses yankılarıyla çalışan sistemlerden yararlanılmaktadır. Dünyamız UZAMAYAN KILLAR Vücudumuzun bazı bölgelerindeki kılların kısa kalmalasının nedeni, buralarda bulunan foliküllerin çalışma ile uyku süreleri arasındaki sürenin kısa olmasıdır. Bu süre çoğunlukla bir kaç aydır. Oysa, kafamızdaki foliküllerin çalışma süresi yaklaşık 26 yıl arasında değişir. Kimilerinin saç folikülleri ömür boyu, durmaksızın çalışır. Bazılarında ise bu foliküller bir daha çalışmamak üzere uykuya geçer. Folikülleri uyanmamak üzere uykuya dalanlara da “kel” denir. Kollar ve vücudun diğer bölgeleri bir ile altı ay arasında değişen kısa sürelerde geçirirler bu evreleri.