Katalog

Genetik Teknohaber Robotık uçaklar yakında orman yangınlarını uzerınde uçarak yangımn noktasal olarak yerını ve şıddetını belırleyecek Idaho Ulusal laboratuarları nda (INL) çalışan bılım adamları, Utahtakı Salt Lake Cıty Amerıkan Orman Hızmetlerı ıçın ınsansız bır hava taşıtı (unmanned aerıal vehıcleUAV) gelıştırdıler INL'den Scott Bauer uçakların kızılotesı gorunlu ve GPS olçumlerınden yararlanarak ıtfaıyecıler ıçın yangımn olduğu bolgenın harıtasını çıkartabıleceklerını belırttı 20 000 dolara mal olan pervanelı UAV ların kanat açıklığı 3 5 metre olacak ve 14 kılogram ağırlığında vıdeo kamera, kızılotesı kamera ve telsız alıcıverıcısı taşıyacak Karbon ve fiberglas kompozıtten yapılan hava taşıtları, bugun pılotların canlarını tehlıkeye atarak yaptıkları görevı en az onlar kadar başarılı bır şekılde yerıne getırecek Cinsler arasındaki farkın kökleri X kromozumunda X kromozomu üzerine yapılan son araştırmalar, dişi memeli embriyosunda bulunan iki X kromozomundan birinin erken evrede inaktive (faaliyetine son verilmesi) edildiğini gösteriyor. Kadın ve erkek arasındaki farkı işte bu kapatılan X kromozomu üzerindeki genler belirliyor. rkekler bır X ve bır Y kromozom taşır ken, kadınlarda ıkı X kromozom bulunuyor Bu ıkı kromo zotn uzerındekı genlerın hepsı faal durumda olsalardı, ka dınlar bu genlerın faal hale getırdığı proteınlerın ıstılasına uğrayabılırdı Bunu engellemek ıçın erken dışı memeli embrıyosundakı hucrelerın her bırı, X kromozomlanndan bırını kapatır Kapatılan X kromozomu, o hucrenın soyundan gelen tum hucrelerde sessızlığını korur Bu ışleme ' X ınaktıvasyonu" denır Robot uçaklarla yangın mücadelesi E Sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı Her şeyden once sus turulmuş kromozom ların uzerındekı genlerın hepsı kapatılmamıştı belkı yal nızca yüzde 65'ı kapatılmışrj Bu da ortaya şoyle bır sorun çıkartıyor Inaktıvasyon, X genlerın aşırı doza çıkmasını engellemek ıçın çok onemlı bır ışleve sahıpse, kadınlarda bu kadar fazla gen nasıl faal kalabılıyor? Kadın ve erkekler ara sındakı bazı farklılıklardan, faal genlenn aşırı dozda olması sorumlu tutulabılır mı? Dahası, bazı ka Cep telefonunuzun çalınması kışısel bılgılerınızın yabancıların elıne geçmesı demektır Şıfreler ve PIN'ler bır olçude koruma sağlar ancak zaman aldığı ıçın genellıkle kullanılmaz Şımdı bır Japon şırketı, çalınmaya karşı çok basıt biyometrik bır çozum uretmış Merkezı Kyoto'da olan Omron şırketı tarafından gelıştırılen cep telefonu sahıbını tanıyor Yuz tanıma yazılımı yalnızca kameralı telefonlarda çalışıyor Telefonu satın aldığınız zaman ılk yapacağınız ış bır "kayıt" resmı çekmek ve teletonunu belleğıne kaydetmek Daha sonra telefonun kılıdını açmak ıçın kendı resmınızı çekıyorsunuz Eşleştırme bır sanıyeden kısa suruyor Bu sure ıçınde yazılım yaklaşık 80 yuzu karşılaştırıyor Cep telefonlarına biyometrik koruma Fakat, bazı hucreler babadan mıras kalan X'ı kapatırken, dığerlerı anneden gelen X kromozomu kapatır Dolayısıyla kadınların çoğu ıkı farklı hucre populasyonunun karışımıdır Bu hucrelerın her bırı farklı kromozomlardakı genlerı ıfade eder Bu, bazen, değışık sonuçlara yol açar Sozgelımı, X kromozomlardan bırı de rı hastalığına yol açan bır gen varyantı taşıyorsa kadın ların cıldı gozle fark edılecek kadar "yamalı" bır goru num sergıler dınlarda ıncelenen genlerın yuzde 20'sı de faal durum da değılken, bazı kddınlarda faaldı Hepsının gen expresyon şeklı farklıydı' dıye konuşan VVillard, "Bu çeşıtlılık tumuyle kadınlara ozgu bır olgudur" dıyor Bu sonuçlar bazı kadınların aşırı dozda gen taşıdıgını, bazılarının ıse Uşımadığını ortaya koyuyor X ınaktıvasyonunun ınsandan ınsana bu kadar farklılık gostermesının nedenı de bılınmıyor "Şımdı artık x kromozomunun yuzde 25'ının 200 veya 300 gen tek bır cıns uzerınde ekspKadınlardakı X fazlalığı başka oluşumlara da ze mın hazırlar Bagışıklık hastalıkları uzmanlarına gore res (ıfade edılmesı) edılebılecegını bılıyoruz" dıye konu kadın vucutlarındakı ıkı hucre populasyonu arasındakı şan VVillard, "Işın ozu $u Tek bır ınsan genomu yoktur Genomun dışı ve erkek olmak uzere ıkı çeşıdı vardır bu çatışma, kadınlann erkeklere gore otoımmun (ınsan dıyor Her şeyı gıderek daha da karmaşık hale getırmek ların kendı dokularındakı antıjenlere karşı antıkor oluş ması) hastalıklara nıçın daha fazla yatkın olduğunu mumkun Her kadında X kromozomu ınaktıvasyon derecesı farklılık gostenrken, kadınaçıklıyor Bu "ıç savaş' fıkrı tek yuların vucudundakı farklı dokularmurta ıkızı olasılığını artıran bır etda da çeşıtlılık gorulebılır Bu da men olarak karşımıza çıkıyor Bu goGenlere bağlı olarak kadın ve kadınların yalnızca ıkı değıl çeşıtreşı gore dışı embrıyo ıçındekı farklı erkeklerde göze çarpan farklı farklı hucre tıplerınden oluşan hucre populasyonları bırbırlerını o hlıklar: hıbrıt'ler (melezler) olduğu anlakadar fazla ıterler kı sonunda ıkıye Kadınlarda göze çarpan mına gelıyor bolunurler Uzaktan kumanda cıhazını elıne geçırıp sureklı kanal değıştırenlerden netret etmenıze gerek kalmadı 15 dolara satın alacağınız bır cıhaz ıntıkam almanızı sağlayacak Cep telefonu boyutlarındakı cıhaza ılk once TV'nın kanal değıştırmesı ıçın gereklı olan komut kodunu gırıyorsunuz Bunun ıçın cıhazı uzaktan kumanda cıhazına doğru yoneltırken kanaldan kanala geçıyorsunuz "Kaydet" duğmesıne basınca kod, cıhazın belleğıne kaydedılıyor Daha sonra TV'nın bulunduğu odada bır yere sakladığınız cıhaz, bırkaç dakıkada bır kanal değıştır komutu gönderıyor Televızyonun kendı kendıne, bağımsız olarak çalıştığını sanan "uzaktan kumanda sapığınız" ofke ve çaresızlık ıçınde çırpınıyor Zap yapanlardan nasıl intikam alırsınız? SEKS VE GENLER Geçtığımız gunlerde Almanya'nın Hannover kentınde gerçekleştırılen CeBıt elektronık fuarında en fazla dıkkat çeken urunlerden bırı Toshıbanın prototıp Dynabook SS SX dızustu bılgısayarı oldu Dızustunun çıkartılabılır ekranı tablet PC'ye donuşturulebılıyor Unıtenın gen kalanı ıle kablosuz bağlantı uzerınden haberleşmeye devam eden ekran, enerjısıni dızustunun lıtyum lyon pıllerınden alıyor Ortadan ikiye kırılabilir dizüstü özellikler: North Carolıne'dakı Duke Unı versıtesı'nden Huntington VVillard ve Hershey'dekı Pennsylvanıa State Unıversıtesı Tıp Fakultesı'nden Laura Carrel, X ınaktıvasyonunun bu yuk olçude değışken olduğunu ortaya koydu Bılım adamları 40 kadından alınan derı hucrelerındekı X gen lerıne bakarak, kapatılmış kromo zomlar uzerınde aktıf gen olup olma dığını araştırdılar Etkın genlerın hangı kromozomlar uzerınde aktıf ya da susturulmuş uzerınde olduğunu anlamak ıçın bılım adamları kuçuk dızılım farklılıklarından yararlandılar. • Paylaşım ve işbirliğine eğilimli • Otoimmün hastalıklara yatkın • Görsel öğelere göre yön bulma yeteneği • Erken olgunlaşmak • Sözel konularda matematikten daha başanh Erkeklerde gözt çarpan özellikltr: • Saldırgan • Kalp hastalıklarma yatkın • Uzamsal beceri ile yön bul mak • Geç olgunlaşmak Genetıkçıler X kromozomu uzerınde bazı genlerın beyınde yenı roller ustlendığını tespıt etb Sozgelımı JARID1C adı verılen bır genın benzer bır gen olan JARIDlD'den evrımleştığı goruluyor JARID1D Y kromozomu uzerınde bulunur Eğer bır erkeğe, tek bır X kromozomu uzerınde JARIDlC'ın hasarlı bır versıyonu mıras kaldıysa, akıl hastalığına yakalanır Saglıklı Y kromo/iomu versı yonunun hasarlı akrabasını telafı edemıyor olması, JARID1C 'ın beynın evrımınde çok krıtık bır rol oynadıgı fikrını guçlendırıyor Ingıltere, Hampshıre'dakı De La Rue adındakı basımevı, şu anda kullanılmakta olan pasaportların kolayca sahtesının yapılabıleceğını ıddıa edıyor Şırkete gore çalıntı bır pasaportun başka bır kışı ıçın duzenlenmesı ıçın vesikalık fotoğrafın çevresı kretuvar ıle kesılıyor, altına surulen yapıştırıcıyı yumuşatmak ısıtılan resım yerınden soyularak çıkartılıyor ve yerıne sahte resım yapıştırılıyor De La Rue enjeksıyon kalıp ıle bu sahtekârlığın engellenebıleceğını ılerı suru yor Bunun ıçın fotoğraf, pasaport sayfası olarak kullanılacak kağıdın uzerıne gevşek bır şekılde yapıştırılıyor ve bır kalıbın ıçıne yerleştırılıyor Kalıbın ıçıne erımış polıpropılen pompalanıyor Bu şekılde fotoğraf kâğıdın uzerıne sabıtlenıyor Boylece kâğıdı yırt madan fotoğrafı yerınden sokmek mumkun olmadığı ıçın sahtecılık olasılığı da otomatıkman ortadan kalkıyor Pasaportlardan sökülemeyen vesikalık fotoğraflar 941/6 2 Nısan 2005