Katalog

Bahar gökyüzüsüne merhabi 1 Nisanda Venüs (arkada) ve Merkür (önde) Güneşin yakınında; 130 arasında GüneşVenüs bir arada; 3'ünde Jüpiter tüm gece ışıldayacak; 4'ünde AyMarsNeptün; 6'sında Ay Uraniis buluşması 8'inde tam güneş tutulması; 1017arasında MarsNeptün buluşması 15 ve 16'sında AySatürn Pollux Castor bir arada ve ışık topluluğu görünümünde 22'sinde iki gök olayı: Ay Jüpiteri ö'rtecek ve göktaşı yağmuru; 26'sında Ay Antaresi örtecek Hasan H. Esenoğlu(*) üneş, gökyüzünde günlük yaklaşık 1 derecelik bilinen hareketiyle ilerleyerek 12 Mart18 Nisan 2005 tarihleri arasında 38 gün boyunca Balıklar (Pisces) takım yıldızında ve 19 Nisan13 Mayıs 2005 tarihleri arasında 25 gün boyunca da Koç (Aries) takım yıldızında kalıyor. Ayın ortasında 15 Mart'ta Güneş'in yükselerek en tepeye çıktığı öğlen saat 13:04 olup bulunduğu burç Balıklar takım yıldızıdır. Ancak gün aydınlığında yıldızlar ve dolayısıyla Balıklar burcu görülemez. Güneş batımından hemen sonra takip eden akşam saatlerinde doğuda yükselerek ilk gözlenen barç Başak (Virgo) olup ancak bu şekilde öğle saatinde Güneş'in hangi burçta olduğunu anlayabiliyoruz... Yer'in dönmesinden dolayı ilerleyerek gece yarısında saat 24'de Güneş'in gün ortasında yer aldığı Balıklar takım yıldızındaki yerinde (meridyenimizde) bu sefer artık Başak burcunu görürüz. Alışık olunan Balıklar burcunun 20 Şubat20 Mart tarihleri yerine güncel tarihleri olan 12 Mart18 Nisan 2005 ve Koç burcunun 21 Mart20 Nisan tarihleri yerine de güncel tarihleri olan 19 Nisan13 Mayıs 2005 yazılması okuyucuların dikkatini çekmiş olmalı... Bunun nedeni tahmin edilebileceği gibi presesyon olayıdır... Presesyon, yıldızların konum ölçümlerinde referans alınan Güneş hattı üzerindeki ilkbahar (gama) noktasının sabit olmamasından kaynaklanır. Tam küre olmayan veya küresellikten uzaklaşan her gök cisminin dönüşü aynı zamanda presesyon hareketini de beraberinde taşır, tıpkı tam küre olmayan bir topaçta dönmenin sonlanmaya başladığında gözlemlediğimiz kafa sallaması hareketinde olduğu gibi... Yılda yaklaşık 50 yay saniyesi gibi çok küçük değerdeki bu presesyondan dolayı Nisan ayında Güneş'in bulunacağı Balıklar burcunun uzaydaki kapladığı alanın bir uçtan diğer uca olan Yer'den görünümündeki kayma miktarı, yaklaşık 2430 yılı ve Koç burcunun kayma miktarı da yaklaşık 1930 yılı bulabilmekte... pix.html" site ziyareti ile meraklı okuyucular güne başlangıç yapabilirler... GOKATLAS V K G AY Nisan ayı boyunca Ay'ın evreleri resimde gösterilmiştir. 2005 yılının dördüncü ayına ait takvim gibi de kullanılabilecek olan bu takvime göre Ay, son dördün evresine 2'sinde gece saat 03:50'de ulaşır ve gece yarısından sonra sabah saatlerine kadar görülür. Yeniay evresine 8'inde saat 23:32'de girer, Ay yaklaşık Güneş'le birlikte sabah 06:26'da doğup akşam 19:19'da battığından artık gece görülmez. İlk dördün evresine ise 16'sında saat 17:37'de ulaşır ve gece yarısı sonrasına kadar görülür. Son dördün ve ilk dördün evrelerinin daha iyi tanınması için resimde doğu (D) ve batı (B) yönleri de belirtildi. Tam dolunay evresine de 24'ünde saat 13:06'da girer, yeniayın tersine dolunay Güneş'in batımına yakın akşam 19:01'de doğup yine Güneş'in doğumuna hemen yakın sabah 06:03'de battığından tüm gece görülür. Ay boyunca doğuya ve batıya yön değiştirerek Ay'ın bu temel dört evresine geçişlerde şekillenen hilal evresinin ülkemizin yer aldığı kuzey enlemlerinde gökyüzünde tıpkı Türk bayrağındaki konumu gibi görmeye alıştığımız ufka yaklaşık dik görünümü, güney enlemlerine inildikçe Hilal'in bu sefer kuzeye ve güneye yön değiştirerek önemlisi ufka yaklaşık yatay görünümü yurt dışında güney enlemlerde yaşayan okuyucuların dikkatini çekecektir... Ay'ın yeniay ve dolunay evrelerine tam ulaşma saatleri ile Yer'e en yakın ve en uzak konumda bulunduğu tarihlerdeki mesafeleri de resimde belirtildi. Ayrıca, en büyük uzaklık farkı dolunay evresine rastlanıldığındaki görünümleri arasındaki fark yaklaşık 4 yay saniyesine kadar çıkabilmektedir ki bu durum ölçekli olarak da resimde verildi. Ay'ın uzaklaşıp yakınlaşmasından kaynaklanan görünümündeki bu küçük farkları görebilmek meraklı okuyucular için dikkat çekici olabilir... Ay'ın yaklaşık 2226 Nisan tarihleri arasında 5 gün süreyle dolunay ve dolunaya yakın evrelerde kaldığı söylenebilir; dolunay bu tarihlerde yaklaşık 12.7 kadir parlaklığı ile (Güneş ise gün ışığını yaklaşık dolunayın iki katını aşan olağanüstü bir parlaklık ile sağlar) tüm gece boyunca herzamankinden daha fazlası Ay ışığı ile Yer'i aydınlatmakta... Yer'de karşılıklı olarak az da olsa Ay'ı aydınlatmakta öyleki karanlıkta kalan kısımlarının görülmesini sağlayacak kadar. Takipli teleskop veya dürbünü olan okuyucuların en ya Nisan ayının gök atlasınt içeren ve 15 Nisan akşamı saat 23:00 itibarıyla görülebilecek gezegenler (resimde sürekli yarım daire çizgi ile gö's': /Y .Kutup terilmiş olan Güneş hattımn / üzerine veya / yakınına ba ' kınız) ve ta ' kım yıldız t, lar şekilde l\ verildi. Bu / ] JBÜYÜKAY1 gökatlası f j yardımıyla |T gökyiuü I seyredilir l ken atlas \ gökyüzüne V bakar şekil \ de doğru yön \ lerde yukarıya kaldırılarak bakıldığında gece gökyüzündeki görüniim ile tamamen dr tiişür. Büyükayı takım yıldızının (Ursa Majör) uzun süreyle izlenmesi. dünyanın dönmesi gereği dairesel nasıl yer değiştirdiği kolaylıkla tarkedilecek. Gök atlası ayrıca. bir ufuktan bir ufka uzanan Samanyolu'muz kolları altında geçirilecek bol yıldızlı bahar gecelerinde gökcisimlerini tanımada ve kolay bulmada yardımcı olacaktır. İlkbahar m (MartNisanMayıs) bu ikinci ayında gökyüzünde görülebilecek takım yıldızlar da şö Ayı. Küçük Ayı. Ejderha (Draco). Çoban (Bootes). Kuzey lacı (Corona Borealis). B (Leo). Ikizler. Yengeç (Cancer). İlkbahar takım yıldızlarından kalın ile belirtilen Baş İkizler ve Yengeç özel isimleri ile burç olup. burçların isimlendirilmeleri 4 bin yıl önc dar eskiye dayanır. Ay, Güneş. gezegenler doğugüneybatı hattı boyunca bulunduklarından. bu yöne leşim yerleri ve araziler 'doğal gözlemevleri" dir: gökyüzü manzaralı değerliğindı buralardan gök cisimlerini izlemek daha kolay olacak. Aylık gök atlasını yakından t ler gökyüzünün görünümünün sürekli değiştiğini farkedeceklerdir. Yer'in batıdand mesiyle. gerçekte yer değiştirmeyen adeta ıızayda çivili duran Güneş'in gün boyunc aydınlığı altında göreceli doğudanbatıya doğru izlediği yolu bizler gece boyunca d karanlığı altında Ay ve gezegenleri izleyerek günü tamamlamaktayız. Bu bilgilendirn atlasının kullanımını daha da etkinleştirecektir. kın gökcismi konumundaki Ay'ı gözü kamaştırmadan rahat gözlemleyebileceği tarih aralıkları da şöyle: 35 ve 1215 Nisan arası. ki Koronograf gözlem resimlerine t AyMarsNeptün buluşması: bah saat 06 civarında +0.9 kadir paı ki Mars ile +7.9 kadir parlaklığında sondördün evredeki Ay'ın sırasıyla ve 5 derece kuzeyinde yer alacaklar sim bu yakınlaşmada güneydoğuc yaklaşık 11 derece yüksekte Oğlak nus) takım yıldızında görülecek. AyUranüs buluşması: 6 Nisar neş doğmadan hemen önce saat 06: GEZEGENLERİN İLGİNÇ KONUMLARI GüneşVenüsMerkür birarada: 1 Nisan da Venüs ve Merkür ve 130 Nisan arasında da sadece Venüs gün boyunca Güneş diski yakınında yer alacak. Güneş bizlerden yaklaşık 150 milyon kilometre uzakta bulunurken bu buluşmada Venüs yaklaşık 258 milyon kilometre uzaklıkta Güneş'in arkasında ve Merkür de yaklaşık 88 milyon kilometre uzaklık ile Güneş'in önünde olacak. Gün ışığında gezegenler görülemeyecek olmasına karşın Güneş'in taç tabakasını gözlemleyen koronograf türü teleskoplarla bu iki gezegen Güneş ile birlikte aynı bir görüntü karesine düşebilir ve görmek olasıdır da... Bu sayfada verilen astronomi site adreslerinden bu tarihlerde Güneş olaylarına ilişkin resimliaynntılı süreli ve güncel bilgilere http://www.koeri.boun.edu.tr/astronomy/solarğactivity.html, http://www.sunspotcycle.com ve http://science.msfcnasa.gov/ssl/pad// solar/defaulthtm adreslerinden ulaşılabilir. Güneş yüzeyindeki dev lekeleri görebilme olasılığı hep vardır... Günün astronomi resminin yer aldığı "http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/astro da +5.9 kadir pariakhğındaki Uram lal evredeki Ay'ın yaklaşık 3 derece yer alacak. Her iki cisim bu yakınlaş da doğu tarafta ufuktan yaklaşık 81 sekte Kova (Aquarius) takım yıldızır reliğine görülecek. Bu yakınlaşma gezegenin uzayda yerini gösteri> Uranüs'ün kolay bulunmasını sağU şünülebilir. 941/12 2 Nisan 2005